خبرگزاری شبستان- صومعه‌سرا،مائده فلاحتکارضیابری: خاک «رُس» را با هنر خویش کیمیا می‌کنند و به مُشتی خاک جان می‌بخشند و ریشه هنر را در چشمه جوشان عشق و ذوق و خلاقیت آبیاری می‌کنند.
سخن از صنعتی است که تا دیروز پیر و جوان به دنبال آن بودند تا بتوانند تجارتی راه بیندازند و معیشتی در بیاروند اما امروز در کنج فراموشی عزلت گزیده است، اما در این بین زنان و مردان پیری هستند که همچنان با نداشتن بازار فروش، این هنر اصیل را ادامه می‌دهند تا تلاش‌های آخرشان را کنند این صنعت به فراموشی سپرده نشود.
سفالگری یکی از قدیمی‌ترین صنایعی است که زادگاه آن میهن کهنسال ما ایران است، شاید اولین صنعت ساخته دست بشر از خاک بوده است، قرائن موجود از آثار کشف شده گویای این حقیقت است که تاریخ سفالگری در ایران از هزاره هشتم پیش از میلاد آغاز شده است.
برای تهیه گزارش به روستای لارسر حومه دهستان ضیابر شهرستان صومعه‌سرا رفتیم، روستایی زیبا که به‌واسطه کارهای سفالی مانند نمیار و تنور نانوایی شهرت دارد.
استفاده نکردن از چرخ سفالگری در تهیه این آثار سبب توجه بیشتر ما به این روستا شد به گونه‌ای که تمام سفالینه‌ها با روش‌های سنتی ابتدایی، بدیع و به کمک دست تولید می‌شود.
خاک با هنر دستان پینه بسته پیرزن و پیرمرد لارسری کیمیا می‌شود، وقتی به دستان هنرمندشان نگاه می‌کنیم که چگونه از خاک مرده ظروف زیبای سفالی درست می‌کنند به یاد می‌آوریم که این زوج پیر چگونه هر روز آثاری بر جای گذاشته‌اند که راز ماندگاریشان شده است.
«مختار بی‌طمع» و همسرش بیش از 80 سال سن دارند و افزون بر 6 دهه است که مشغول به ساخت سفال هستند و گِل‌های مخصوص این هنر را جمع‌آوری و با دستان خود به آن جان می‌بخشند.
کارگاه کوچک و دست‌ساخته او در روستای لارسر بیش از 50 سال قدمت دارد، بازدید از این کارگاه کوچک و تماشای هنر زیبای سفالسازی که امروز به فراموشی سپرده شده است لحظات به یادماندنی را به وجود می‌آورد.
مختار بی‌طمع که چند سالیست از ساخت سفال دست کشیده می‌گوید: زمانی که این کار را شروع کردم همسرم سفالسازی نمی‌دانست و کارگاه کوچکی را راه‌اندازی کردم و به همسرم آموزش دادم.
وی با بیان اینکه گل سفالسازی مخصوص است و باید به دنبال آن گشت تا منبعش را یافت، افزود: وقتی سفال درست شد آن را به مدت چهار تا پنج روز در کوره می‌گذاریم تا درست شود.
این پیرمرد سفالساز با بیان اینکه اگر مقدار آتش زیاد باشد و گرمای بیش از حد به سفال دهد سبب ترک خوردن آن می‌شود، گفت: آتش باید از پشت کوره باشد و زمانی که سفال برشته شد می‌گذاریم خنک شود و آماده برای فروش می‌شود.
بی‌طمع با بیان اینکه مشتری‌ها در 2 سال اخیر بسیار کم شده‌اند، تصریح کرد: در استان گیلان هرجا تنور تافتونی باشد من را هم می‌شناسند زیرا اکثرا تنورهای خود را از من خریداری کرده‌اند.
وی با بیان اینکه سفالسازی ما کاملا سنتی بوده و مدرنیته به آن ورود نکرده است، خاطرنشان کرد: کوره با کاه‌گل ساخته می‌شود و چند روز هم به طول می‌انجامد.
پیرزن لارسری که 83 بهار را پشت سر گذاشته است هنوز هم مانند دوران جوانی صبح زود در کارگاه قدیمی می‌نشیند و با دستان هنرمندش سفال‌های زیبایی را از گل خام خلق می‌کند.
همسر مختار بی‌طمع با زبان شیرین گیلکی از دنیای سفالگری و نحوه ساخت آن و همچنین وضعیت این هنر در روزگار امروز اینگونه می‌گوید: برای ساخت کوره باید گل را لگد زد و کم کم روی هم گذاشت تا کوره ساخته شود بعد از اینکه گل خشک شد بر روی آن چوب و آهن می‌گذارند تا کامل شود.
وی با بیان اینکه ورز دادن گل خیلی سخت است اما روستایی هستیم و باید با همین صنایع دستی زندگی خود را بگذرانیم، تصریح کرد: برای ساخت سفال، باید یک کیسه روی لاستیک گذاشت و درون آن شن و گل ریخت و به قدری ورز داد که مانند خمیر شود.
این پیرزن سفالساز با بیان اینکه ساخت تنور بیش از یک هفته زمان می‌برد و می‌توان آن را از بندهای مشخص شده از روی تنور سفالی مشاهده کرد، خاطرنشان کرد: بعد از اینکه ساخت تنور و یا همان کوره سفالی تمام شد باید بیش از هشت روز بماند تا کاملا خشک شود و سپس آن را به کمک چند نفر داخل کوره پخت می‌گذاریم تا پخته شود.
وی با بیان اینکه جد در جد ما با همین کار روزی خود را گذرانده است، اظهار کرد: پخت غذا در لوازم سفالی طعم و مزه بسیار خوشمزه‌تری از قابلمه‌های روی و تفلون و .. دارد.
گفتنی است، روستای لارسر در فاصله نزدیک به 10کیلومتری از ضیابر و نزدیک به 8کیلومتری رضوانشهر قرار دارد که اگر مسئولان امر بخواهند در این راستا تبلیغات مضاعف انجام دهند قطعا علاوه بر اینکه این هنر رو به فراموشی نمی‌رود بلکه منبعی برای جذب گردشگر به شهرستان است.
نظر شما