به گزارش خبرنگار شبستان، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، رییس انجمن حکمت و فلسفه ایران در نخستین همایش علمی جشنواره هنرهای معاصر اسلامی به سخنرانی با موضوع اسلام و هنر پرداخت.
وی در ابتدا گفت: اگر هنر را از سنخ علم و دانش در نظر بگیریم فلسفه آن را باید فلسفه مضاف به دانش بدانیم و اگر هنر را از سنخ زیبایی در نظر بگیریم فلسفه آن را فلسفه مضاف به یک امر. به عبارت دیگر باید میان فلسفه زیبایی‌شناسی و فلسفه زیبایی تفاوت قایل شد.
خسروپناه با اشاره به تلقی خود از هنر گفت: من هنر را دستاورد متخیلانه بشر می‌دانم که زاییده نیازهای عاطفی و احساسی اوست، همان‌گونه که فلسفه دستاورد متفکرانه بشر است، حال این دستاورد ممکن است در موسیقی، نمایش، ادبیات، رقص، سینما و غیره ظهور یابد.
وی در ادامه گفت: با توجه به معنای هنر که ریشه در واژه سونر به معنای نیک‌مرد دارد و همچنین ارتباطی که نیکی با حکمت و اخلاق برقرار می‌کند می‌توان رابطه هنر را با ارزش‌ها بر همین اساس واژه‌شناسی به دست آورد اما اگر بخواهیم این اجمال را تفصیل دهیم باید به عناصر هنر یعنی خلاقیت زاییده خیال، انتقال عواطف و احساسات و توازن و تناسب توجه کنیم.
رییس جدید انجمن حکمت و فلسفه در بخش دیگری از سخنان خود برای تبیین رابطه اسلام و هنر پرسش‌هایی را در این زمینه مطرح کرد.
وی گفت: باید پرسید که رویکرد اسلام به هنر صرفا سلبی (تعیین خط قرمزها) است یا ایجابی (پیشنهاد یک سبک) نیز هست. همچنین باید دانست رویکرد اسلام به هنر رویکرد انتقادی است یا تولیدی نیز هست. از سوی دیگر وقتی می‌گوییم اسلام و هنر صرفا رویکرد فقهی به هنر مطرح است یا رویکرد کلامی، اخلاقی و عرفانی نیز مورد نظر است؟ همچنین اظهارنظر اسلام درباره هنر صرفا نرم‌افزاری است یا اسلام به سخت‌افزارها نیز توجه می‌کند.
خسروپناه تأکید کرد: معتقدم اسلامی بودن هنر ذومراتب است یعنی می‌توان یک طیف برای اسلامی‌‌سازی هنر در نظر گرفت که حداقل آن تعیین خط قرمزها است و در اینجا فقه و اخلاق دخالت می‌کند، مثلا موسیقی‌ای که صوت نغمه‌ای (منظم) است اگر به سمت غنای لهوی برود، حرام است وگرنه حلال است. جالب است بدانیم که در برخی رساله‌های فقیهان آشنا به موسیقی گفته می‌شود فلان دستگاه به غنای غیرلهوی نزدیک‌تر است.
وی ادامه داد: مرتبه دیگر ورود اسلام به هنر، هنری کردن موضوعات دینی است، مثل تصویر کردن واقعه دینی اما رابطه اسلام و هنر ساحت سومی نیز دارد که بسیار مهم‌تر از مراتب اول و دوم است و آن جاری کردن حکمت و ارزش‌های اسلامی در انواع نه‌گانه هنر است و این مرتبه‌ای است که در جامعه ما کمتر به آن توجه می‌کنیم.
رییس انجمن حکمت و فلسفه ایران درباره سازوکار خلق اثر هنری گفت: هنرمند داده‌های حسی را با حواس پنج‌گانه به خدمت خیال درمی‌آورد و سپس تصرف خیالیه در آن انجام می‌دهد و اثر هنری خلق می‌شود.
خسروپناه تصریح کرد: در این روند خلق اثر هنری قطعا هنرمند –چه بداند و چه نداند- از یک مبانی هستی‌شناختی، انسان‌شناختی، معرفت‌شناختی و غایت‌شناختی بهره می‌برد.
پایان پیام/
نظر شما