به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، «علیرضا حنیفی» نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر است. این هنرمند سال‌های بسیاری از زندگی خود را وقف هنر تئاتر و نمایشنامه‌نویسی کرده است و آثار انبوهی در حوزه تئاتر انقلاب و دفاع مقدس از خود بجای گذاشته است. حنیفی که این روزها درگیر نگارش نمایشنامه‌ای با موضوع عاشورای حسینی است با حضور در پایگاه خبری حوزه هنریبه بررسی نماد و نشانه‌شناسی مضامین عاشورایی و ظرفیت‌های نمایشی آن پرداخته است. حنیفی در ابتدای صحبت‌های خود با تاکید بر توان و قابلیت‌های همه جانبه عاشورا گفت: بی‌شک هر موضوع، داستان و روایتی را می‌توانیم در چهارچوب کربلا قرار دهیم و آن را از درس‌های نیم‌روز عاشورا بگذرانیم. آنچنان که بسیاری از نمایشنامه‌های خارجی را نیز می‌توان با نگاه از زاویه دید عاشورای حسینی سنجید.
حنیفی کربلای حسینی را معیار سنجش هر اثر داستانی دانست و افزود: هنرمندان و استادان فلز وسیله دقیق اندازه‌گیری به نام «کولوس» دارند. وسیله‌ای که با دقت صدم میلی‌متر قطعات فلز را اندازه‌گیری می‌کند. به این ترتیب وقایع کربلا را می‌توانیم همانند کولوس دقیقی در نظر بگیریم تا بفهمیم ساختار یک داستان و یا نمایشنامه از شناخت افراد به لحاظ جامعه شناسی، روان‌شناسی و اندیشه‌شناسی به درستی انجام شده است. بنده نمایشنامه‌های جنگی بسیاری نوشته‌ام که همگی از صافی کربلا و رویدادها و درس‌های عاشورایی عبور کرده است.
وی با اشاره به اهمیت استدلال محکم در خصوص بیانات و روایات از عاشورای حسینی گفت: جوانان امروز برای کوچکترین موضوع و مسئله‌ای از ما دلیل مستند، منطقی و علمی می‌خواهند. همچنان که دین اسلام نیز دینی بر پایه و اساس منطق و علم دقیق و مستند است. به این ترتیب دین اسلام دینی علمی است. در حالی که دیگر ادیان مثل مسیح پایه‌ای علمی ندارند و با زبان معجزاتی از جمله زنده کردن مردگان با مردم زمانه خود سخن می‌گفتند. اما زبانِ اسلام زبانِ تحقیق و پژوهش است. زبانِ بررسی و به کارگیری اندیشه و تعقل آدمی است. اگر هم امروزه جوانانی از دین گریزان هستند به دلیل عدم بهره‌برداری از پایه و اساس اسلام که همین پنجره علمی است سرچشمه می‌گیرد. جوان امروزی هر آنچه بی‌سواد و درگیر دنیاز مجازی باشد، مداوم در حال بررسی، مقایسه و مباحثه بیانات گوناگون از این دنیاست. پس باید برای حرکت درست جوانان زاویه دید خود را علمی کنیم و دست از روایات پریشان و غیرقابل باور برداریم.
حنیفی پیام‌های عاشورایی را مهمتر از رویدادهای تاریخی آن دانست و گفت: همه ما رویدادهای کربلا را می‌دانیم. همه جوانان وقایع روز عاشورای حسینی را می‌دانند. اما آیا دلایل هر یک از این وقایع را درک می‌کنیم؟ آیا درس‌های آموزنده عاشورای حسینی که همواره می‌تواند چراغ راه زندگی‌مان باشد را یاد گرفته و به کار می‌گیریم؟ چگونگی شهادت امام حسین(ع) برای سوزاندن دل مخاطب و اشک وی را جاری کردن کار اصلی هنر و هنرمند نیست. رویدادهای عاشورا برای غیر مسلمان هم دردناک است و به خودی خود قلب را به درد می‌آورد و انسان را مغموم می‌کند. پس هنر به ویژه تئاتر نیازی به اشک مخاطب ندارد. بلکه به جریان افتادن اندیشه عاشورایی مخاطب نیاز دارد. هنر باید راه و روش زندگی امام حسین(ع) را به مخاطب خود یاد دهد و نیازی به صدای گریه و مویه‌های آنها ندارد.
این هنرمند با اشاره به تازه‌ترین اثر خود رد حوزه تئاتر دینی گفت: در حال نگارش نمایشنامه‌ای با موضوع وهب یکی از شهدای نصرانی کربلا هستم. این داستان یکی از نشانه‌های جهان شمول بودن امام حسین(ع) و رویدادهای عاشورایی است. وهب مسیحی است و چرا باید به سوی امام زمانِ سال 61 هجری قمری جذب شود و به یاری وی بشتابد؟ وهب مردی جنگاور و دلاور است. اما چرا برای مسیح شمشیر نمی‌زند؟ چرا از قاتلان مسیح انتقام نمی‌گیرد؟ چرا بجای کلیسا و ادای مراسمات ویژه مسیحی پا در صحرای کربلا می‌گذارد؟
حنیفی افزود: هنگام بررسی‌های شهید وهب نصرانی برای نگارش نمایشنامه به مبحث همراهی عیسی بن مریم(ع) با امام زمان(عج) پس از ظهور مهدی موعود رسیدم. موضوعی که در کربلای 61 هجری هم به نوعی خود را نشان می‌دهد. شهادت وهب نصرانی در کربلا، پیوند اسلام و دیگر ادیان آسمانی را به نمایش می‌گذارد. پیوند دل‌های مردم جهان به یکدیگر یکی از اندیشه‌های بنیادی اسلام است که در کربلا به وضوح شاهد آن هستیم.
وی در ادامه گفت: لحظه به لحظه رویدادهای شهادت امام حسین(ع) و یارانش از حرکت کاوروان اهل بیت(ع) به سوی کربلا تا ظهر عاشورا و خطبه‌های زینب کبری(س) در شام سرشار از درس‌های راهنمای زندگی امروز انسان است. درس‌هایی که اگر خوب یاد بگیریم می‌تواند رویکرد و سرنوشت جهان را تغییر دهد. کربلا مدرسه‌ای انسان‌ساز با درس‌های بسیاری از جنس عشق، ایثار، صلح، گذشت، بخشش، مهر و آزادی است. درس‌هایی که باید کشف و در اختیار جوانان دنیا قرار گیرد تا آینده‌ای روشن و پاک را تجربه کنند. بهترین راه و شیوه این کار مسیر هنر است که رسانه‌ای عمیق و بی‌مانند است.
حنیفی دستیابی به دورن‌مایه اندیشه‌های اهل بیت(ع) در عاشورای حسینی را لازم دانست و گفت: دستیابی به دلایل اقدامات امام حسین(ع) در محرم سال 61 هجری قمری نیاز هنر عاشورایی، هنرمندان و مخاطبان جوان آن است. به عنوان مثال چرا اباعبدلله(ع) به همراه خانواده خود به سوی کربلا عازم شد؟ هدف و پیام این کار ایشان چیست؟ چه راز نهفته‌ای در پسِ علم و دانش خدایی ایشان است که زنان و بچه‌های خود را نیز در این راه به خود همراه می‌کند؟ آیا این موضوع نشان از سبکباری و آزادگی امام(ع) از تعلقات دنیوی نیست؟ کاروان حسین(ع) تمام دارایی‌های وی بود. به این ترتیب به هرکجا که نیاز بود می‌توانست بدون هیچ دغدغه‌ای سفر کند.
وی افزود: حسین(ع) به تنهایی دنیایی از نشانه‌ها و نکته‌های آموزنده برای بهره‌برداری در حوزه تئاتر است. هر یک از شهدای کربلا می‌تواند دستمایه پرداخت هنر تئاتر شود تا مطلبی سرنوشت‌ساز را به مخاطب بیاموزد. همچنین هر یک از قاتلان و همدستان آنها و سرنوشت‌هایشان ظرفیت‌های خوبی برای کار در هنر نمایش دارد.
حنیفی ادامه داد: انتخاب مکان مورد نظر از صحرای کربلا برای برافراشتن خیمه‌های کاوران اهل بیت(ع) از سوی اباعبدلله(ع) نکاتی آموزنده در شیوه رویارویی با شرایط دارد. نکاتی که می‌توانیم با درک درست آنها در مسیر زندگی شخصی از آن سود ببریم. با توجه به نقشه مورخان از مکان برپایی خیمه‌های کاروان امام حسین(ع) می‌فهمیم که امام(ع) آرایش دقیق و منطقی با شرایط پیش‌روی خود اتخاذ کرده است. همچنین بیانات ایشان برای سپاهیان یزید واژه به واژه دارای مفاهیمی است که می‌توانیم از آنها در هنر تئاتر بهره ببریم.
وی در پایان گفت: آنچه مسلم است، هنر تئاتر باید نگاهش به امام حسین(ع) و واقعه عاشورا به همراه نوع و شیوه بیان آن با دیگر مروجان فرهنگ عاشورایی متفاوت باشد. تئاتر نیازی به بازگویی مستقیم چگونگی رویدادهای عاشورا ندارد. تئاتر باید درس‌های عاشورایی و هنر زندگی اهل بیت(ع) را استخراج و در قالب اجرایی دلچسب و گیرا به مخاطب ارائه دهد. در غیر اینصورت هنرمندان با دیگر اقشار جامعه که تنها پوسته‌ای از وقایع را می‌بینند فرقی ندارند.
نظر شما