خبرگزاری شبستان، گروه سیاسی – پریسا رهنما: شب گذشته وزرای خارجه کشورهای اروپایی به همراه مسئول سیاست خارجی این اتحادیه در بروکسل گرد هم آمدند و نسبت به کاهش تعهدات برجامی ایران واکنش نشان دادند. واکنش اروپا نسبت به این اقدام ایران نسبتا مثبت بود و در خصوص علت این واکنش و جزئیات آن با «پیرمحمد ملازهی» کارشناس سیاست خارجی گفت و گو کرده ایم. مشروح این مصاحبه را در زیر می خوانید:
سوال: واکنش شب گذشته اروپا نسبت به کاهش تعهدات برجامی ایران چه میزان می تواند عملی شود؟
اروپایی ها شب گذشته تاکیدات زیادی بر حفظ برجام داشتند اما در عمل این کشورها امکان اجرای این شعارهایشان را ندارند. اروپا اهرم هایی زیادی ندارد که بر روند تحولات برجام آن طور که آمریکایی ها برنامه ریزی کرده اند تاثیر گذار باشد. شاید آن ها دلشان بخواهد برای حفظ برجام تغییراتی در روند اقدامات آمریکا ایجاد کنند اما ابزار ندارند. سیاست اروپا این مساله را تعیین نمی کند. جهت گیری ترامپ و دیدگاه های متحدین و اسرائیل و فشارهای محافظه کاران عرب بر برجام تاثیرگذار است.
برای همین است که اروپا شب گذشته به نوعی موضع گیری کرده که هر دو طرف را داشته باشد. آن ها هم همراهی با آمریکا برای تقویت مناسبات را حفظ کرده اند و هم از طرفی همراهی با ایران را نشان می دهند. آن ها نشان داده اند که برای حفظ برجام تلاش می کنند اما این انتظار را دارند که ایران حرکتی انجام ندهد که اروپا تحت فشار آمریکا باشد و مجبور شود در کنار آن قرار بگیرد.
سوال: آیا اروپا میل باطنی به حفظ برجام دارد؟
اروپایی ها علاقه مند هستند که توافقنامه برجام را حفظ کنند و در مواضعشان دروغ نمی گویند. آن ها می خواهند ایران را در موضعی نگاه دارند که کاهش تعهدات برجام خود را بازگشت پذیر انجام دهد و اگر ایران به مواضع خود باز نمی گردد حداقل در آینده حرکت هایی انجام ندهد که به آمریکا بهانه دهد.
سوال: پس در واقع ساز و کار مالی اروپا هم نمی تواند کارایی برای ایران داشته باشد؟
من به ساز و کارهای مالی آن ها خوش بینی چندانی ندارم. مشکل ایران فروش نفت است و اروپا نمی تواند در این رابطه اقدام کند زیرا بخش خصوصی آن با بخش دولتی در معامله با ایران همراهی ندارد. به همین دلیل ساز و کارهای مد نظر اروپا که اعتباراتی را کشورهای مختلف برای وام برای ایران تعیین می کنند برای ایران قابل قبول نیست.
مشکل ایران میلیون دلار نیست که کسی به آن وام دهد و نیازمند میلیاردها دلار فروش نفت خود است از این رو اروپایی ها تجارت ایران را نمی توانند پاسخ دهند و آمادگی خوبی در این زمینه ندارند.
سوال: مواضع شب گذشته اروپا از نظر سیاسی چه کارایی دارد؟
به نظر می رسد مواضع اروپا در بروکسل یک «پوز دیپلماتیک» باشد و از نظر سیاسی فعالیت خاصی برای ایران محسوب نشود. بعید است که این مواضع ایران را راضی کند .
سوال: چرا اروپا بر حفظ برجام تاکید دارد در حالیکه آمریکا از آن خارج شده و ایران نیز تهدید به خروج می کند؟
منافع ملی و امنیتی اروپا ایجاب می کند که تنش بین ایران و آمریکا در برجام کاهش یابد و کار به درگیری نظامی منتج نشود و این هدف اصلی اروپاست. زیرا که افزایش تنش ها موجب ضرر اروپا می شود. آمریکا از خاورمیانه دور است و وابستگی انرژی به خاورمیانه ندارد زیرا خودش تولید کننده انرژی است. اما اروپا هم به این منطقه نزدیکتر است و هم وابستگی انرژی به خاورمیانه داد. همچنین هر نوع تنش در منطقه سیل مهاجرین را به راه می اندازد که به شکل طبیعی به سمت اروپا حرکت خواهند کرد. تجربه نشان داده که در این منطقه و آفریقا مهاجرین به سمت اروپا سرازیر می شوند.
سوال: در میان اروپایی ها، فرانسه این روزها می کوشد نقش ویژه تری برای حفظ برجام انجام دهد. چرا فرانسه در این زمینه گام بر می دارد؟
فرانسه سعی می کند خودش را مستقل از سیاست های آمریکا نشان دهد اما نسبت به باقی کشورها موضع قوی تری ندارد. در حالیکه آلمان ها بهتر می توانستند کاری کنند اما مکرون فکر می کند نقش میانجی را داشته باشد. مکرون از این زاویه در موضع منفعل تری قرار دارد. مکرون و ترامپ هماهنگی هایی در این زمینه دارند . هرچند رئیس جمهوری فرانسه این مساله را از موضع مستقل بیان می کند اما جایگاه مستقلی در این میان ندارد. هدف این است که آمریکا با همکاری فرانسه، ایران را پای میز مذاکره در هر سطحی که امکان داشت بکشاند و این برای ترامپ موفقیت انتخاباتی محسوب خواهد شد.
سوال: چه میزان امکان دارد که فرانسه بتواند در میانجی گری موفق عمل کند؟
این که فرانسه بتواند ایران و آمریکا را به هم نزدیک کند به این سادگی نیست. یک نوع عقب نشینی دو طرف را لازم دارد که ترامپ از مواضع سخت خود بکاهد و ایران هم سیاست های خود را در انجام فعالیت هسته ای را تعدیل کند تا فرصت ایجاد شود و فرانسوی ها بتوانند در جریان مذاکرات شهریور ماه سازمان ملل یک زمینه ای را بررسی کنند. در این صورت فرانسه می تواند در هر سطحی که امکان داشته مذاکراتی بین ایران و آمریکا کلید بزند. در نهایت این اقدام فرانسه نخواهد بود بلکه موفقیت ترامپ برای انتخابات تلقی می شود که توانسته ایران را پای میز مذاکره بکشاند./
نظر شما