برج کاشانه بسطام یادبودی از قرن هفتم در شهرستان شاهرود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از سمنان، برج کاشانه بسطام،از بناهای تاریخی قرن هفتم وهشتم هجری،با معماری چند وجهی همراه با گچ‌‌بری‌های زیبا و خط نوشته‌های عربی روی دیوار‌ه‌های ساختمان، آن را به یک جاذبه‌ی تماشایی تبدیل کرده است.

 

بر اساس کتیبه سر در ورودی، تاریخ بنای برج کاشانه در سال 700 قمری ودرارتفاع 20 متراست و در بالای برج نوشته‌ای به خط کوفی دیده می‌شود که در آن نام الجایتو ثبت شده است.

 

 بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهند که این ساختمان آتشکده شهر بسطام بوده که بعد از اسلام به برج دیده بانی تغییر کاربری داده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ارتفاع این برج از درون ۲۴ متر و از بیرون نزدیک به ۲۰ متر است. شکل خارجی آن چند ضلعی منتظم سی ضلعی است.

 

در گذشته موذن مسجدجامع شهر تاریخی بسطام از فراز این برج اذان می‌گفته است.

 

بنای این سازه، 60 وجهی است که به اعتقاد بعضی از کارشناسان در آن دوره از آن به عنوان یک تقویم خاص استفاده می‌شده است. دقت و ظرافتی که در ساخت این بنا به کار گرفته شده هر تماشاگری را شگفت‌زده می‌کند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در بالای برج دو حاشیه از آجرها بزرگ وجود دارد که روی آن مطالبی نوشته شده است ودر ضلع جنوب غربی این برج روی یک آجر کلمه بسم الله الرحمن الرحیم با خط ثلث بسیار زیبایی دیده می‌شود.

 

سقف برج به گذشت زمان فرو ریخته بوده که در دوره‌های بعد به تعمیر آن اقدام شده است.

 

درب ورودی برج از داخل مسجد جامع و مجاور محراب مسجد قرار گرفته و قبل از ورود به برج کاشانه، دالان کوچکی وجود دارد که سه طرف آن گچ‌بری شده و در اطراف و بالای دالان، آیةالکرسی و در دو طرف دیگر عباراتی به زبان عربی به چشم می‌خورد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در وسط این برج نیز، چاه بسیار عمیقی وجود دارد. برای رسیدن به بالای برج کاشانه باید از پله‌های بسیار کوچک و راهروی تاریک داخل آن عبور کنید.

 

برخی از شرق‌شناسان از جمله آندره گدار بر این گمان است که این بنا از آثار غازان‌خان مغول است و نام اصلی آن غازانه بوده که به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن کاشانه نایده شده است.

 

از تاریخ بنای این برج اطلاع صحیحی در دست نیست. به عقیده اهالی بسطام، این برج قبل از اسلام آتشکده زرتشتیان بوده است.

 

با توجه به اسلوب ساختمان و عوامل دیگر به نظر می‌رسد؛ این بنا به رصدخانه بسیار شبیه است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

این ساختمان که نمای خارجی آن دارای جلوه و شکوه خاصی است، از بناهای درخور اهمیت خطه قومس بوده و نمای خارجی آن نیز دارای جلوه و شکوه خاصی است.

 

از آنجایی که این برج نزدیک مجموعه بایزید بسطامی و مسجد جامع بسطام است برای بازدیدکنندگان بسیار جذاب است.

 

برج کاشانه یکی از آثار تاریخی مجموعه بسطام بوده که در برگیرنده چندین اثر تاریخی و از جمله مجموعه بایزید بسطامی، امامزاده محمد، مسجد و خانقاه بایزید، منار بسطام، موزه عرفان و... است که همگی در همجواری و نزدیکی هم واقع شده‌اند.

 

برج کاشانه در سال 1310 به شماره 69 در فهرست آثار تاریخى به ثبت رسیده است.