خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: حجت الاسلام «محمدحسین مختاری» در جمع استادان و دانشجویان دانشگاه اسلامی علوم و فنون کشمیر با موضوع «سهم هرمنوتیکی در متون دینی» به سخنرانی پرداخت.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در این همایش ابتدا تعریف جامعی از هرمنوتیک ارائه داد و به ادوار تاریخی و پیدایش هرمنوتیک و تفاسیر و تعاریفی که حول محور هرمنوتیک در ادوار تاریخی وجود داشت اشاره و صاحبان این تئوری را معرفی کرد.
وی در تشریح هرکدام از سبک های هرمنوتیک به معرفی سبک هرمنوتیک کلاسیک و ویژگی های آن پرداخت و نقطه نظرات صاحبان قلم و در خصوص خصائص دانش هرمنوتیک و تفسیر متن را برشمرد.
این استاد و صاحب آثار فلسفی در حوزه و دانشگاه همچنین ویژگی های دوره رمانتیک و دوره هرمنوتیک فلسفی را نیز تشریح کرد و سپس به بررسی و مقایسه این دوره‌ها با فهم متن دینی یا قرآنی پرداخت.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی بیان کرد: در بعضی از این دوره‌ها مثل دوره اول که دوره کلاسیک است، تشابه فراوانی با مباحث تفسیری سنتی قرآنی ما دارد که وجوه تشابه و تفاوت بررسی شد و ارزیابی کلی و نقد از مناظرات این دوره ارائه داد.
مختاری با بیان اینکه بعضی از فلاسفه غرب معتقدند، متن ذاتاً دارای ابهام است این نظریه را بر اساس آیات قرآن مورد نقد و بررسی قرار داد و افزود: با توجه به اینکه سوء فهم باعث می شود ما هر متنی را قابل تفسیر بدانیم و از آنجا که انسان دچار سوء برداشت است باید همه متن ها را به عنوان متن پیچیده نگاه کنیم.
وی در ادامه ابراز کرد: بر اساس آیه هفت سوره آل عمران دو دسته آیات داریم: دسته اول جزء محکمات هستند و دسته دوم جزو آیات متشابه. آن آیاتی که جزو متشابهات هستند نیاز به تفسیر و تاویل دارند که برای رسیدن به معنای حقیقی، این آیات باید به کمک احادیث و روایات اهل بیت علیه السلام مورد مورد مداقه و مطالعه جدی واقع شوند.
استاد سطوح عالی حوزه و دانشگاه ادامه داد: اما آیات محکمات اینگونه نیست و معانی روشنی دارند و ما بایستی آیات متشابه را به آیات محکم برگردانیم تا به وسیله آن ها مورد تفسیر و تبیین قرار گیرد چنان که امام رضا علیه السلام می فرمایند: کسی که آیات متشابه قرآن را به آیات محکم برگرداند و از طریق آیات محکم، آیات متشابه و پیچیده را بفهمد و تفسیر کند او به راه مستقیم هدایت شده است. زیرا بر اساس آیات قرآنی یکسری متون متشابه هستند که نیاز به تفسیر و تبیین دارند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با ارائه تعریفی از متن از نظر هرمنوتیک مدرن، گفت: در این سبک هرمنوتیک، متن تنها عبارت از پدیده مکتوب نیست بلکه پدیده های ملفوظ گفتاری و رفتاری را نیز شامل می شود یعنی هر آنچه که دارای معنا باشد آن عبارت است از متن. لذا در نظر هرمنوتیست‌های مدرن انسان یک پدیده و یک متن است و همه رفتار و حرکات او دارای معنا و همه آنها قابل تفسیر است.
مختاری با بیان اینکه باید دانش هرمنوتیک را در این جهات نیز به کار گیریم که هر پدیده معنادار قابل تفسیر است، افزود: بنابراین هرمنوتیک با همه پدیده ها سر و کار دارد و قلمرو هرمنوتیک بسیار وسیع است و تنها به یک پدیده خاص منحصر نیست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: از نظر مفسران اسلامی یا افراد صاحب نظر در حوزه متن و تفسیر قرآن، مهم این است که ما با اعمال روش ها و به کارگیری قواعد فهم متن به دنبال رسیدن به نیت مولف یا قصدیت پدیدآورنده اثر هستیم و رسالت مفسر این است که به پیام نورانی ذات اقدس حق دست پیدا کند.
نظر شما