ریشه اضطراب نداشتن معنا در زندگی است

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: «معنای زندگی» در هجدهمین برنامه سری جدید خود، جمعه ۳ خرداد، با اجرا و کارشناسی «سید محمد تقی موحد ابطحی» میزبان حجت الاسلام «محمد مهدی عباسی آغوی»، استاد حوزه و روانشناس بود تا به موضوع « آرامش و معنای زندگی» بپردازند.

حجت الاسلام عباسی در مقدمه به تعریف آرامش پرداخت: آرامش گمشده ی بشر امروز است و عصر امروز عصر اضطراب تلقی می شود. آرامش یک حالت روانی خوشایند است که همراه با آرامشی است که فرد از گذشته ناراحتی ندارد و از آینده نگرانی ندارد.آرامش حالت رکود نیست چون رکود یک حالت خنثی و نا خوشایند است. آرامش یک عدم حرکت و عدم دلهره ی خوشایند است. آرامش نقطه مقابل اضطراب است. اضطراب به معنای حرکت و عدم سکونی ناخوشایند است و همچنین یک بیماری روانی و بدنی، بر اثر یک ترس مبهم است. 

وی در ادامه  فرق ترس و اضطراب و استرس را بیان کرد : منبع ترس مشخص است ولی منبع اضطراب مشخص نیست. ترس مربوط به زمان حال است ولی اضطراب مربوط به زمان آینده است. ترس عامل بیرونی دارد اما اضطراب عامل درونی دارد و نکته آخر اینکه ما در مقابل ترس معمولا فعال هستیم یعنی عملکردی برای رفع آن خطر بیرونی داریم ولی در اضطراب منفعلیم و ناتوان می شویم. بنابراین اضطراب خیلی تهدید کننده تر از ترس است. استرس گاهی ملازم اضطراب است یعنی استرس ها می توانند ناشی از اضطراب باشند یا خودشان باعث اضطراب شوند. شخصیت، شیوه های تربیتی، تغذیه و باورها در اضطراب تاثیر دارند.

ریشه ی اضطراب نداشتن معنا در زندگی است

حجت الاسلام عباسی عوامل ایجاد اضطراب را برشمرد: فروید می گوید تمدن برای انسان به بهای اضطراب تمام شد و اضطراب درد روانی است و علامت بیماری های دیگر است. تحقیقات نشان داده اند که اضطراب در بیماری های جسمی اثر گذار است. مکتب روان تحلیل گری می گوید سرکوب غرایز انسانی سبب ایجاد اضطراب می شود. مکتب رفتار درمانی و رفتار گرایی بر این باورند که اضطراب درونی نیست و محیط اضطراب ایجاد می کند. مکتب انسان گرایی که روی شناخت ها تاکید دارد می گوید عوامل درونی و باورهای غلط ما منشأ اضطراب است. اما مهمترین آنها مکتب معنا درمانی است که از فلسفه ی اگزیستانس آغاز شد. اینها معتقدند که ریشه ی اضطراب نداشتن معنا در زندگی است. در نگاه فرانکل هر چیزی می تواند به زندگی معنا دهد اما در نگاه فلاسفه اسلامی معنا باید یک امر ارزشمند باشد. 

وی درباره ی مکتب وجودی ملاصدرا گفت: ملاصدرا وقتی از وجود شروع می کند به این نتیجه می رسد که وجود یعنی کمال محض که همه انسان ها خواهان آن هستند. خداوند هدف غایی ما را فلاح و رستگاری قرار داده است.

چطور معنا به زندگی من آرامش می دهد؟

حجت الاسلام عباسی پاسخ داد: انسانی که می خواهد آرامش داشته باشد باید در حال حرکت و تکاپو باشد. هر حرکتی یک مقصد و مقصودی دارد. وقتی شما هدفی برای خود در نظر گرفته ای، زندگی ات برای رسیدن به آن هدف معنا پیدا می کند و وقتی شما در حال حرکت به سمت آن مقصود هستید احساس کمال می کنید و زندگی ات معنا پیدا می کند. خداوند در قرآن هدف غایی ما را فلاح و رستگاری قرار داده است و برای رسیدن به این فلاح افعال متعددی  مثل روزه و تقوا را تعریف می کند. داشتن هدف واحد در زندگی باعث کاهش اضطراب است.

ایشان در انتها به تعریف سبک زندگی پرداخت: سبک زندگی یعنی شیوه ی ثابتی که شما به آن گونه زیست می کنید و باید شما را به هدفی برساند. شما وقتی معنای زندگی تان را بر اساس دین تعریف کرده اید ، سبک زندگی تان نیز باید بر اساس همان باشد. امروزه ما معنای زندگیمان را از دین گرفته ایم و سبک زندگیمان را از غرب و این باعث از دست رفتن خلوت و آرامش ما شده است. سبک معماری اسلامی رابطه های ما را با طبیعت، با دیگران، با خودمان و با خدا حفظ می کند اما معماری از غرب آمده ی امروز خیلی از این رابطه ها را از ما می گیرد و باعث می شود ما یک موجود تک بعدی شویم و فقط با دیگران رابطه داشته باشیم.

برنامه «معنای زندگی» به تهیه کنندگی محسن کرمی، محصولی از گروه فرهنگ و اندیشه شبکه 4 سیما است که در ماه رمضان هر روز ساعت 19 راهی آنتن این شبکه می شود.