به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، سید جلال دهقانی فیروزآبادی، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در چهارمین پیش نشست چهاردهمین جشنواره شیخ طوسی که امروز (5آبان) در پژوهشگاه بین المللی المصطفی برگزار شد، در سخنانی، تحولاتی که امروز در برخی کشورهای عربی رخ داده را ریشه دار توصیف کرد و یادآور شد: این تحولات شالوده و بنیادهای بسیاری دارد که در یک پروسه زمانی شکل گرفته است.
وی تصریح کرد: به لحاظ تاریخی کشورهای عربی در خاورمیانه مستعمره غرب بودند و بر سر دوراهی که روش تقلید از غرب را برگزینند تا به قدرت و توسعه دست یابند یا الگوهای بومی و فرهنگ و هویت و ارزش های خویش را حفظ کرده و در چارچوب آن سامان یابند ولو اینکه در معاملات قدرت از کسب قدرت مادی دور بمانند، دچار تردید بودند. آنچه در تحولات منطقه شکل گرفت تحقق الگوی نخست بود.
رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: سه موج قیام علیه غرب شکل گرفت که اولین موج آن قیام کشورها برای کسب استقلال و حاکمیت ملی بود که طی آن استقلال سیاسی و حاکمیت ملی خود را بدست آوردند. اما در ادامه استعمار قدیم برچیده شد و استعمار در چهره دیگری نمود و بروز پیدا کرد؛ بدین صورت که حکام کشورهای عرب کارگزاران استعمار قدیم بودند.
دهقانی فیروزآبادی موج دوم قیام را مبارزه برای کسب برابری نژادی و اقتصادی عنوان کرد و اظهار کرد: موج سوم قیام، تلاش کشورهای در حال توسعه و عربی برای کسب آزادی فرهنگی و استقلال فرهنگی و بازگشت به الگوی بومی خویش می تواند باشد که از سال1990 به بعد در حال شکل گیری است.
وی تصریح کرد: مجموعه شرایطی باید فراهم می شد که موج سوم در خاورمیانه عملیاتی می شد. این موج سوم که برای آزادی فرهنگی و فکری و گفتمانی است در کشورهای خاورمیانه متاثر از انقلاب جمهوری اسلامی ایران است.
دهقانی فیروزآبادی مهمترین علت بنیادی تحولات اخیر در منطقه را شکست و ناکامی دولت سکولار در جهان عرب دانست و گفت: مدرنیته پروژه ای برای سامان دادن به حیات اجتماعی بشر بر اساس چهار مولفه در غرب شکل گرفت که شامل عقل خودبنیاد، علم تجربی محض، عقلانیت ابزاری و فناوری بود. آن ها معتقد بودند که بدون آموزه های دینی می توان حیات اجتماعی بشر را سامان داد. در حالی که خود این نظریه در حال حاضردر غرب زیر سوال است.
وی با اشاره به ناکامی پروژه مدرنیته در کشورهای عربی اظهار کرد: دولت سکولار مدرن در چهارچوب پروژه مدرنیته در جهان اسلام و عرب ناکام شده است.
رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی اهداف دولت مدرن سکولار را توسعه سیاسی، توسعه اقتصادی، استقلال و حاکمیت ملی و امنیت عنوان وخاطرنشان کرد: شاید برخی از این اهداف در خود غرب محقق شده باشد، اما در کشورهای عربی هیچ یک از این اهداف محقق نشد و این یکی از مهمترین دلایل راه افتادن موج بیداری در این کشورها می تواند باشد.
وی نشانه های عدم توفیق دولت سکولار در کشورهای عربی را انحطاط و فروپاشی سیاسی و عدم تحقق توسعه سیاسی در این کشورها وعدم توسعه اقتصادی و گسترش فقر و فساد اقتصادی و شکاف طبقاتی در این کشورها دانست و گفت: از نظر تامین استقلال کاملا مشهود است که حکام این کشورها وابسته ترین دولت ها به غرب بودند. همچنین اینکه مقدرات کشوری در دست بیگانگان باشد نشان از ناامنی و عدم تحقق امنیت ملی است که این امر درکشورهای عربی کاملا محسوس بود.
دهقانی فیروزآبادی در رابطه با جایگزین دولت ها در کشورهای عربی گفت: نظام هایی که می توانند در کشورهای عربی جایگزین نظام های فروریخته شوند ناسیونالیسم، مارکسیسم، لیبرالیسم و پان عربیسم هستند. در کشور مصر این هر چهار ایدئولوژی در دوره های مختلفی به عنوان راه حل ارائه شده اند اما به نتیجه مطلوبی نرسیدند. ما معتقدیم الگوی بومی مبتنی بر اسلام بیشترین شانس را برای جایگزینی دارد. زیرا در تونس تجربه نشان داد که اسلام گرایان پیروز شدند.
وی گفت: خاورمیانه در حال بازگشت به خویشتن است. ملت های مسلمان در جهان عرب به دنبال نظام غیرسکولار هستند. در اثر استقرار نظم خاصی از سیاست، نظم منطقه ای خاصی در منطقه استقرار خواهد یافت و نظم سکولار غربی دچار تزلزل خواهد شد، در حالی که آمریکا از طریق اسرائیل به دنبال طرح خاورمیانه بزرگ با محوریت اسرائیل بود.
رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی خاطر نشان کرد: تحولات خاورمیانه فقط به حوزه کشورها و نظم داخلی منجر نمی شود، بلکه ما شاهد نظم منطقه ای بر اساس اسلام خواهیم بود و این به معنای پایان سلطه آمریکا در منطقه است.
وی یادآور شد: با تحولات بیداری اسلامی درمنطقه خاورمیانه، شاهد دو تحول توامان خواهیم بود؛ یکی تقویت گفتمان اسلامی در چارچوب تغییر نظم منطقه ای نوین و دیگری تضعیف گفتمان سازش. برآیند این دو، به تضعیف هژمونی اسرائیل خواهد انجامید. اسرائیل نه تنها در منطقه تضعیف شده، بلکه جریان جدیدی در حال شکل گیری است به نام فراصهیونیسم. بسیاری از یهودیان معتقدند که شکل گیری اسرائیل نه تنها به شکل گیری آرمان شان کمک نکرده بلکه صهیونیسم را دچار ورشکستگی کرده است.
پایان پیام/
نظر شما