به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، ایران و ترکیه به عنوان دو کشور همسایه سال های بسیاری است که روابط تجاری و اقتصادی با یکدیگر دارند هرچند که در خلال این سالها این روابط با فراز و نشیب هایی همراه بوده است اما دو کشور تلاش کرده اند تا با برنامه ریزی زمینه توسعه روابط اقتصادی خود را فراهم آوردند بر این اساس حجم مبادلات تجاری ایران و ترکیه در سال 2012 به بالاترین رقم خود یعنی 21.9 میلیارد دلار رسید. در سال 2013 این رقم به شدت کاهش داشت و تحت تاثیر تحریم های آمریکا علیه ایران به 14.5 میلیارد دلار رسید. این کاهش در سال 2014 نیز ادامه داشت و حجم روابط تجاری 13.7 میلیارد دلار شد. دو کشور در تلاش برای تقویت روابط تجاری، یک موافقتنامه تجارت ترجیحی را در ابتدای سال 2015 منعقد ساختد و اقدام به کاهش تعرفه واردات صدها قلم کالا کردند. هدف از این موافقتنامه ، رساندن حجم مبادلات تجاری دو کشور به 35 میلیارد دلار در سال بود.
با بروز اختلاف میان ترکیه و آمریکا در سوریه و تلاش های مشترک ترکیه، ایران و روسیه برای دستیابی به راه حلی برای بحران سوریه، وضعیت در سال 2017 شروع به تغیر کرد. عامل مهمی که موجب نزدیک تر شدن تهران و آنکارا به یکدیگر شده، این نگرانی مشترک بوده که کشورهای آنها می تواند به قربانی بعدی آشفتگی های منطقه ای تبدیل شود، چرا که موضوع کردها برای هر دوی این کشورها در حال پیچیده تر شدن است.
به موازات نزدیکی مواضع سیاسی، حجم مبادلات تجاری دو کشور نیز افزایش یافت و در پایان سال 2017 به 10.7 میلیارد دلار رسید که به معنای افزایش 1.1 میلیارد دلاری نسبت به سال 2016 بود. با توجه به آمارهای حاصل از تجارت خارجی میان ایران و ترکیه به طور متوسط سالانه 11 میلیارد دلار تبادلات تجاری صورت می گیرد و بر اساس آمار ارائه شده در سال ۲۰۱۸ ایران هفتمین مقصد صادراتی ترکیه و نهمین تامین کننده کالاهای مورد نیاز این کشور در ۸ ماهه نخست سال جاری میلادی شناخته شده است و در ادامه این مسیر دو کشور تجارت 30 میلیارد دلاری را بهعنوان افق پیش رو در نظر گرفته اند که در این زمینه به ارائه برنامه و سیاستگذاری های متنوع پرداخته اند و به تازگی نیز قرار است شهرک صنعتی مشترک ماکو با همکاری ترکیه راه اندازی شود.
بنا به گفته مدیر عامل منطقه آزاد ماکو 700 هکتار از اراضی این منطقه برای ایجاد شهرک صنعتی مشترک با ترکیه در نظر گرفته شده که رایزنی با این کشور برای همکاری در حال انجام است. ایرنا در این باره به نقل از «غلامرضا سلیمانی» نوشته است: «اکنون مشاوران ایرانی در حال مطالعه برای چگونگی احداث این شهرک هستند و از سوی دیگر رایزنی با شرکت های مادرتخصصی (هلدینگ) ترکیه ای برای حضور در منطقه ماکو و شهرک مشترک در دستور کار قرار دارد.»
وی ایجاد قطب پوشاک با همکاری ترکیه را یکی از اهداف طراحی این شهرک صنعتی دانسته و ادامه داده است: «تلاش می شود با جذب تولیدکنندگان معتبر داخلی و برند های مشهور ترکیه ای، قطب پوشاک در این منطقه ایجاد شود.»
منطقه آزاد تجاری ماکو در شمال غربی ایران و در استان آذربیجان غربی واقع شده است . منطقه آزاد تجاري ماکو با مساحت 500 هزار هکتاري، دومين منطقه آزاد تجاري بزرگ جهان است و دارای 140 کیلومتر مرز مشترک آبی با جمهوری خودمختار نخجوان(آذربایجان) و 130 کیلومتر مرز آبی و خشکی با کشور ترکیه می باشد منطقه آزاد ماكو در مسیر كريدورهاي مهم تجاري جهان قرار گرفته است و وجود گمرک بازرگان به عنوان بزرگترین مرز زمینی ایران و ترکیه که به عنوان دوازه عبور کالا از اروپا و بلعکس می باشد . همچنین از طریق گمرک پلدشت با کشور نخجوان و با گمرک ساری سو به ترکیه مرتبط است.. در مسیر زمینی این مرز در هر روز به طور متوسط یکهزار کامیون تردد می کنند که جریان انتقال کالا بین مبادی و مقاصد را شکل می دهند. معادن کانی های غنی فلزی و غیرفلزی موجود در منطقه از ظرفیت های طبیعی دیگری است که می تواند جریان توسعه اقتصادی منطقه را شکل دهد.
بنابراین گزارش، ایران و ترکیه توانسته اند با وجود محدودیت های اعمالی آمریکا مبادلاتشان را به به ۸.۲۵۲ میلیارد دلار برسانند. واردات ایران از ترکیه به ۲.۰۲۳ میلیارد دلار رسیده و واردات ترکیه از ایران نیز به میزان ۶.۲۲۹ رقم خورده است این در حالی است که دو کشور در راستای توسعه روابط تعمیق روابط بانکی را در دستور کار خود قرار داده اند و رییس کل بانک مرکزی در سفری که آذرماه سال جاری به ترکیه داشت با همتای ترک خود در این زمینه به تبادل نظر و گفتگو پرداخته بود.
«عبدالناصر همتی» که رییس جمهوری و جمعی از اعضای کابینه را در سفر به ترکیه همراهی می کرد مذاکرات دوجانبه ای را برای گسترش روابط بانکی دو کشور با همتای خود و سایر مسئولین ذیربط در حضور روسای جمهور دو کشور انجام داد که در این مذاکرات راهکارهای گسترش روابط بانکی و توسعه آن مد نظر قرار گرفته بود این در حالی است که دی ماه سال گذشته راهکارهای جدید برای توسعه روابط بانکی ایران و ترکیه در دیدار «سید احمد عراقچی» و «مراد یوزل» مورد بررسی و مذاکره قرار گرفت. معاون ارزی این بانک در دیدار با قائم مقام بانک مرکزی ترکیه ضمن قدردانی از همکاری های بانکی گذشته ترکیه با ایران، با اشاره به عزم جدی روسای جمهور دو کشور بر گسترش روابط اقتصادی، توسعه روابط بانکی را لازمه تسهیل مراودات تجاری فیمابین دانست.
عراقچی همچنین ضمن تشریح راهکارهای جدید برای گسترش روابط بانکی ایران و ترکیه گفته بود: «قرارداد سوآپ ارزی منعقد شده بخشی از برنامه های بانک های مرکزی دو کشور برای تداوم و افزایش همکاری هاست که پیش بینی می شود به زودی و با آماده شدن بسترها اجرایی شود.»
قائم مقام بانک مرکزی ترکیه نیز در این نشست با اشاره به سابقه طولانی مراودات تجاری و بازرگانی بین ایران و ترکیه گفته بود: «گسترش این مراودات با ایران برای ترکیه از اهمیت خاصی برخوردار است که لازمه آن بهبود روابط کارگزاری بانکی است. اجرای قرارداد سوآپ ارزی با ایران، بخش مهمی از برنامه ترکیه برای گسترش روابط استراتژیک بین دو کشور است.»
همچنین در این نشست مدیران عامل و معاونین زراعت بانک و هالک بانک ترکیه نیز در خصوص جزئیات اجرای تفاهمات صورت گرفته و گسترش روابط کارگزاری بانکی با نمایندگان بانک های ایرانی تبادل نظر کردند. مدیرعامل زراعت بانک که ریاست کانون بانک های دولتی ترکیه را هم بر عهده دارد با تاکید بر استقبال این بانک از افزایش همکاری با بانک های ایرانی گفته بود: «حساب تعدادی از بانک های ایرانی در این بانک افتتاح شده و مذاکرات برای برقراری روابط با سایر بانک های ایرانی نیز ادامه دارد. همچنین حساب زراعت بانک در بانک ملی ایران نیز ایجاد شده است.»
مدیرعامل هالک بانک نیز ضمن تشریح سیاست های این بانک تاکید کرده بود: «هالک بانک مانند گذشته نقش خود را در توسعه روابط بانکی با بانک های ایرانی ایفا می کند.»
یادآور می شود دو کشور در راستای توسعه روابط تجاری و کاهش فشارهای آمریکا به دنبال جایگزینی ارزهای ملی در مبادلات خود هستند./
نظر شما