تاباندن نور به «اتاق تاریک»

خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی، محمد پورعلم : بنابر اعلام شورای پروانه نمایش خانگی  فیلم «اتاق تاریک» به زودی به شبکه نمایش خانگی می آید. 

«اتاق تاریک» پنجمین ساخته سینمایی «روح الله حجازی» پس از «در میان ابرها»، «زندگی خصوصی آقا و خانم میم»، «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» و «مرگ ماهی» است.

این کارگردان سینمای ایران سه سال پس از ساخت فیلم بربازیگر «مرگ ماهی» و پس از آن که تلاشش برای ساخت «cat walK» بی نتیجه ماند، به سراغ سوژه ای روانشناسانه رفت و اتاق تاریک را با نویسندگی، کارگردانی و تهیه کنندگی خودش ساخت. به بهانه انتشار این فیلم در شبکه نمایش خانگی، نگاهی داریم به سینمای روح الله حجازی. 

حجازی که سابقه تحصیل حوزوی نیز دارد، «در میان ابرها» را سال ۱۳۸۶ ساخت؛ فیلم قابل تاملی که البته چنان که باید دیده نشد. اما این سینماگر وقتی «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» را به جشنواره فیلم فجر فرستاد، استعداد خود را در نمایش تعلیق در روابط انسانی و خصوصا زناشویی در زمانه گذار از سنت به مدرنیته نشان داد؛ فیلمی که به خاطر فیلمبرداری غالب صحنه هایش در اتاق هتل، برای کارگردان جوان چالشی به حساب می آمد. اما حجازی با همکاری «هومن بهمنش» فیلمبردار جوان و با استعداد سینمای ایران نه تنها از این آزمون با موفقیت بیرون آمد، بلکه توانست امضای خود را با این فیلم در سینمای ایران ثبت کند. 

بازی خوب مهتاب کرامتی به عنوان زنی با روحیات سرکوب شده در کنار حمید فرخ نژاد با آن گریم متفاوتش «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» را بدل به امضای حجازی در حوزه مفهومی فیلمسازی کرد. در کنار این ها از طراحی صحنه و لباس فوق العاده فیلم نباید به سادگی گذشت.

در کنار این ها باید به حضور جالب توجه «ابراهیم حاتمی کیا» در فیلم «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» به عنوان بازیگر اشاره کرد. حاتمی کیا که با حجازی نسبت فامیلی هم دارد، با بازی در این فیلم جلوه ای تازه از حضورش در سینما را به نمایش می گذارد.

حاتمی البته پیش از این گاهی در فیلم هایش ظاهر می شد و دیالوگی هم می گفت. مثلا نقش کوتاهی در دیده بان داشت یا در «بوی پیراهن یوسف» جانبازی عصبی سوار ماشین بود. اما نقش او در «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» با همه آن حضورهای قبلی متفاوت است. حاتمی کیا این جا باید به عنوان بازیگر تمام عیار ظاهر شود و نقشی پیچیده را ایفا کند. به نظر می رسد حاتمی کیا از پس این نقش برآمده و دوگانگی مرموز بودن و شرافت کاراکتر «دکتر» را خوب از آب درآورده است.

حجازی پس از آن در «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» نیز کوشید راهی را که آغاز کرده بود ادامه دهد. در آن جا نیز او به سراغ چالش ارزش های سنتی و مدرن و تقابل حاصل از آن در زندگی خانواده ایرانی رفت و این بار مساله نسل جدید و فرزندان را نیز به داستان خود اضافه کرد. گرچه به نظر می رسید فیلم پیشین او تاثیرگذاری و نفوذ بیشتری بر مخاطب داشت.

«مرگ ماهی» چهارمین ساخته روح الله حجازی اما نسبت به دو فیلم پیشین او که فضایی کاملا رئال داشتند، وجوه نمادین پررنگ تری داشت و برخلاف آثار پیشن از ستاره های سینمایی زیادی بهره می برد. نیکی کریمی، علی مصفا، پانته‌آ بهرام، طناز طباطبایی، بابک حمیدیان، ریما رامین‌فر، سحر دولتشاهی و بابک کریمی از جمله بازیگران این فیلم بودند.

تازه ترین فیلم اکران شده حجازی «اتاق تاریک» اما نوعی بازگشت به فضای «آقا و خانم میم» و «آقای محمودی و بانو» است. درام روانشناسانه ای که با محوریت آزار و اذیت جنسی کودکان پیش می رود اما در خلال آن از چالش های زناشویی در جامعه متوسط ایران امروز پرده برمی دارد.

فیلم داستان زندگی مشترک فرهاد(ساعد سهیلی) و هاله (ساره بیات) و فرزندانشان امیر(علیرضا میرسالاری) است که در آن امیر با آزار جنسی روبرو شده، او ماجرا را با پدرش درمیان می گذارد و پس از آن مادر از موضوع آگاه می شود. تلاش خانواده برای پی بردن به واقعیت ماجرا، پرده از وقایعی در گذشته فرهاد برمی دارد. این که او در کودکی مورد آزازو اذیت جنسی قرار گرفته اما امکان بازگویی آن را نیافته و در نتیجه در بزرگسالی با عواقب ناخودآگاه آن دست و پنجه نرم می کند. 

«اتاق تاریک» اما از منظر فضاسازی به «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» شباهت دارد. حجازی هم در کارگردانی و هم طراحی صحنه و لباس باردیگر به سراغ ایده های هویت ساز سینمای خود می رود.

حرکت آرام دوربین «پیمان شادمانفر»، تمرکز بر شخصیت ها و قاب های مینمال از جمله مولفه های سینمای روح الله حجازی است. از سوی دیگر طراحی صحنه «بهادر حسین زاده» با آن رنگ های سرد و نورپردازی مدرن خانه به فضاسازی مورد نظر کارگردان بسیار کمک کرده است. در تناسب صحنه و لباس، از انتخاب های خوب «مروارید کاشیان» برای لباس کاراکترها نباید به سادگی گذشت.

«اتاق تاریک» روح الله حجازی که از اواخر آذرماه امسال در سینماها اکران شد؛ اکرانی که البته با اعتراض حجازی همراه بود. او معتقد بود موضوع فیلمش (آزار و اذیت جنسی کودکان) موجب شده فیلم در جشنواره فجر و اکران عمومی مورد بی مهری قرار گیرد. او در این باره در اینستاگرامش نوشت: «کمترین سانسها و سالنها رو داریم، در برخی از سینماها فقط یک سانس داریم که از سه روز قبل پر شده، ولی براش سانس دیگری رو باز نکردند! از مخاطبان تعداد زیادی پیام دارم که به این مساله اعتراض دارند. سینمای مستقل و دغدغه مند هیچ حامی بجز مردم عزیز نداشته و نداره.»

به هرروی اتاق تاریک با همه حاشیه هایش به فروشی در حدود یک میلیارد و دویست میلیون دست یافت.

حضور فیلم در عرصه خارجی اما برای او جایزه بهترین فیلم جشنواره هانووی را به همراه داشت. این جشنواره که هرساله در ویتنام برگزار می شود، امسال در پنجمین دوره خود جایزه بخش اصلی خود را برای ساخت اتاق تاریک به روح الله حجازی اهدا کرد.

حال با انشار «اتاق تاریک» در شبکه نمایش خانگی باید دید این فیلم که به زعم روح الله حجازی در آگاهی جامعه نسبت به آسیب های اجتماعی موثر است، تا چه اندازه مورد اقبال خانواده ها قرار می گیرد.