راه پر پیچ و خم سعودی ها برای کمرنگ کردن نقش وهابیت

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: نشست «عربستان سعودی و رادیکالیسم قبیله ای» به همت انجمن علمی دانشجویی مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران و با همکاری کانون اندیشه جوان، عصر امروز (دوشنبه، 13 اسفند ماه) در سالن آمفی تئاتر دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.

در این نشست «محمدصادق کوشکی» طی سخنانی اظهار کرد: سال گذشته در یکی از نشریات عربستان سعودی در مورد بن سلمان مطالبی نوشته شد و اشاره به فعالیت های او و نگاهش نسبت به مسایل مختلف اعم از سیاسی و اقتصادی، فرهنگی و دینی داشت. بن سلمان می گوید: به دنبال جنگ با دین نیستم اما باید با سایه افراط گرایی که در سعودی به نام دین بوده است، مبارزه شود، این حکایت از آن دارد که در سعودی چه زلزله ای تا الان اتفاق افتاده است.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: حکومت سعودی ساختاری متکی به وهابیت و سازمان بودجه ای برای این مساله داشت، اگر هر کسی چه سعودی و چه غیرسعودی از طرف وزارتِ نهی از منکر بازداشت می شد سر و کارش با کرام الکاتبین بود. حال در چنین جامعه ای یک نشریه می گوید: ما جامعه بسته ای بوده ایم، می خواهیم شبیه همسایه خودمان امارات شویم و توسعه اقتصادی داشته باشیم.

کوشکی تصریح کرد: اتفاقات دو سال اخیر در کل سلطنت سعودی بی نظیر است، در پشت پرده، اتفاقات مهمی در سعودی رخ می دهد به گونه ای که قدرت وهابیت و روحانیت به شدت کاهش یافته است، تا پیش از آن، وهابیت بستر حکومت بود اما از زمان «ملک عبدالله» شاهد دوگانگی هایی هستیم که او مدیریت می کند، البته از سال 1996 تا 2000 میلادی شاهد تنش جدی میان بخشی از وهابی های افراطی هستیم. اکنون دولت عربستان می خواهد از وهابیت عبور کند، در ظاهر مجوز رانندگی به زنان داده اند و اینکه آنها می توانند بدون همراه به خیابان بیایند.

وی در ادامه تاکید کرد: اکنون بیش از پنج سال است که یکی از فعالان حقوق بشر عربستان که گرایش لیبرال دارد، زندانی است و برایش 14 سال زندان بریده اند، جرم او اهانت به دولت و مقدسات دینی است، او توییت کرده بود که دولت حق ندارد در مورد پوشش افراد دخالت کند. همسر این مرد به هر ترتیب بود از عربستان به کانادا رفت و نطقی در پارلمان کانادا ایراد کرد که پس از پایان آن نطق ،نمایندگان بلند شدند و برایش کف زدند و او هم فعالیت هایش را در کانادا در باره همین مسایل ادامه داد.

کوشکی اضافه کرد: از همین جا بود که تنش میان سعودی و کانادا آغاز و رابطه شان از طرف عربستان سعودی قطع شد، اما اکنون بن سلمان به مخالفان پالس می دهد که خودم می خواهم از وهابیت دوری کنم، این یعنی برای اولین بار سعودی می خواهد پایگاه خود را از نهاد وهابیت تبدیل به شهروندان لیبرال و سکولار کند، آل سعود می خواهد در عرصه جدید یک پایگاه اجتماعی و مشروعیت از این سعودی های جوان و سکولار ایجاد کند.

استاد دانشگاه تهران ابراز کرد: علت این اتفاق و تغییر پایگاه قدرت به چند دلیل است، نخست آنکه همکاری آمریکا با سعودی یک تناقض بود، آنها شعار می دادند که دنبال ترویج دموکراسی هستند، به دنبال ترویج ارزش های حقوق بشر هستند، بعد سوال می شد که اگر دنبال این موارد هستید چرا از آل سعود حمایت می کنید؟ لذا حتی در خود آمریکا غلبه قدرتمندی را مبتنی بر این مساله شاهدیم که باید از آل سعود عبور کنیم و قدرت به دست نسل جوان تحصیل کرده در اروپا و آمریکا بیفتد و آنها حکومت سعودی جدیدی تشکیل دهند.

وی بیان کرد: سعودی ها خطر کنار گذاشته شدن را احساس کردند، در نتیجه ایده ای که به ذهن شان رسید این بود که خودشان مجری این گذار شوند. اما نکته اینجاست آیا نسل تحصیل کردگان اروپا و آمریکا حاضر به همکاری با بن سلمان هستند؟ آیا بن سلمان آنها را در عوض روحانیت وهابی به کار می گیرد؟ بن سلمان می گوید من تلاشم را می کنم دست کمک را به سمت شما دراز کنم و او در این راستا گاردی گرفته که هیچ کدام از شاهان سعودی حتی فکرش را نمی کرد، این تلاش و سنت شکنی بن سلمان از این جهت است که به نسل جوان سعودی بگوید که با من کار کنید و من به شما آزادی، اقتصاد و فرهنگ می دهم.

کوشکی در پایان خاطرنشان کرد: اما در مقابل گروهی می گویند که تضمینی نداریم که بدون توسعه سیاسی و اقتصادی، به وعده های بن سلمان تکیه کنیم، در نتیجه بدنه ای که باید به این جریان اعتماد کند هنوز علامت مثبت نداده اند و اگر بن سلمان بخواهد پادشاه اینده عربستان باشد، چاره ای جز جلب اعتماد این نسل ندارد.