نشست علمی بررسی و ارزیابی «موسوعه علمی مولفی الامامیه» برگزار شد

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، حجت الاسلام «نورالدین علی لو» در نشست علمی بررسی و ارزیابی «موسوعه علمی مولفی الامامیه» که شب گذشته (سه شنبه 30 بهمن ماه) در پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی برگزار شد، گفت: کارهای ابتدایی این موسوعه در سال 1372 توسط این مجمع آغاز شد و برای تسریع در روند کار، تغییراتی در شیوه کار پژوهشگران انجام گرفت.

مدیر موسوعه علمی افزود: کتاب ها را برای اینکه در 50 جلد تمام کنیم از قطع وزیری به رحلی تغییر دادیم و با تدوین شیوه نامه، چارچوب کار را مشخص کردیم.

وی به تشریح روند تحقیقات این موسوعه پرداخت و تصریح کرد: مبنای کار را کتاب های آقابزرگ تهرانی تشکیل می داد و بیش از هزار منبع شناسایی و در این منبع مورد استفاده شد. در این موسوعه تلاش کردیم تا از منابع دسته اول استفاده کنیم.

علی‎لو اظهار داشت: حجج اسلام محمدباقر مقدم، محمدجودکی و محمدعلی صالحی که در کتاب شناسی تخصص دارند، در این مجموعه با ما همکاری کرده و زحمات فراوانی کشیدند.

وی ادامه داد: موسوعه علمی مولفی الامامیه، جامع ترین و کامل ترین منبع در زمینه موضوع شناسی و تراجم نگاری به شمار می آید.

مدیر این موسوعه علمی درباره اهداف تدوین موسوعه گفت: معاندین چنین وانمود می کنند که شیعه تالیفی نداشته است اما در این موسوعه، آثار شیعه از قرن اول تا پانزدهم آمده و بیش از 100 هزار نویسنده شیعی معرفی شده است.

وی در بخش پایانی سخنان خود تأکید کرد که چنین دایرة المعارفی به این گستردگی در جهان تشیع بی سابقه بوده و کار بی نظیری به شمار می آید.

معرفی یک میلیون کتاب در موسوعه

حجت الاسلام «محمدباقر مقدم» گفت: این موسوعه از نظر عمق و گستردگی بی نظیر است چرا که سایر دایره المعارف ها در سطح 25 هزار مدخل هستند اما این موسوعه 75 هزار مدخل را شامل می شود.

وی که یکی از سرگروه های این موسوعه است، افزود: این موسوعه به صد هزار مدخل نیز می رسد. یکی از نکات مهم اینست که این مقدار از مدخل در کشورهای عربی و اسلامی کار نشده است.

مقدم با اشاره به اینکه موسوعه علمی مولفی الامامیه دارای مستندات و رفرنس های فراوانی است، تصریح کرد: در برخی از مدخل های این موسوعه تا 40 منبع ذکر شده است. همچنین در این موسوعه فقط به شخصیت های حوزوی منحصر نشده و معاصرین نیز قید شده اند.

وی به دیگر ویژگی های این موسوعه اشاره کرد و اظهار داشت: در این موسوعه همه کتاب های یک مولف مورد بررسی قرار گرفته و برای جستجوی یک کتاب، چندین کتابخانه جستجو شده است. به عنوان مثال همه کتاب های جابر بن حیان در کشورهای دیگر مورد بررسی قرار گرفت.

این پژوهشگر با اشاره به استفاده از متخصصان فراوان در زمینه نسخه های خطی ادامه داد: ارزش این موسوعه علمی را محققان آشنا به دایره المعارف می دانند.

وی موضوع شناسی را از ویژگی های این موسوعه دانست و تأکید کرد: موضوع شناسی به دلیل اینکه بحث میان رشته ای است، سختی فراوانی دارد و اطلاعات فراوانی نیاز است. نزدیک به یک میلیون کتاب در این موسوعه معرفی شده است.

مقدم با اشاره به هزینه های فراوانی برای دائرة المعارف ها تأکید کرد که این موسوعه علمی در برابر سایر دائره المعارف ها هزینه کمتری دارد.

موسوعه، آبروی قم و حوزه است

«محمدباقر صالحی» با اشاره به اهمیت زمان و مکان نگارش موسوعه گفت: این پروژه در سال 1372 آغاز شد و اگر کسی در آن زمان می خواست کتاب یا مولفی را بشناسد، با سختی های فراوانی مواجه می شد.

این پژوهشگر افزود: این موسوعه با هدف پر کردن این خلأ در دست اقدام قرار گرفت. نگارش موسوعه در شهر مقدس قم به عنوان مرکز تشیع و حوزه علمیه آغاز شد.

وی این موسوعه را آبروی قم و حوزه علمیه دانست و تصریح کرد: این کار با سختی های زیادی همراه شد به گونه ای که برای کسب اطلاعات از یک مولف مجبور بودیم ده ها بار زنگ بزنیم تا اطلاعات ما تکمیل شود.

صالحی با اشاره به اینکه در این پروژه، آثار و اطلاعات مولفان شیعه را جمع آوری کردیم، اظهار داشت: این کار به معنای اتحاد حوزه و دانشگاه است زیرا مولفان حوزه و دانشگاه را کنار هم قرار داده و تالیف موسوعه، تقریب بین حوزه و دانشگاه است.

موسوعه یک منبع ماندگار است

حجت الاسلام «محمد جودکی» نیز در این نشست گفت: در ابتدای حضور در این مجموعه درباره اهمیت آن تردید داشتم اما سپس متوجه شدم که بزرگان زیادی در این زمینه کار کرده و کتاب های فراوانی نوشته شده است.

این پژوهشگر افزود: برخی کار آقا بزرگ را بیهوده قلمداد می کردند ولی آیندگان متوجه خواهند شد که وی در زمان خود چه کار بزرگی انجام داده و میراث گرانبهایی از خود به جای گذاشته است.

وی خاطرنشان ساخت: موسوعه علمی مولفی الامامیة می تواند به عنوان منبع و مصدر، ماندگار باشد. البته متخصصین فن می دانند که کتاب شناسی به صبر و حوصله نیاز دارد و بدون صبر نمی توان این پروژه را به سرانجام رساند.

جودکی تصریح کرد: تدوین این موسوعه باید به بهترین و کاملترین شکل صورت گیرد و البته با وجود کمبودها توانستیم پیشرفت خیلی خوبی داشته باشیم.