به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، تجارت آزاد از عوامل تاثیرگذار بر رشد اقتصادی است و از این رو مناطق آزاد تجاری می توانند نقش به سزایی در راستای توسعه تجارت داشته باشند. کشورها در حال حاضر برای تامین سرمایه و ایجاد زیرساخت های اساسی رشد و توسعه اقتصادی، کسب فناوری های نوین، ایجاد اشتغال باید برنامه ریزی هایی را برای جذب سرمایه های داخلی و خارجی داشته باشند و ایجاد مناطق آزاد تجاری یکی از مهمترین راهکارهای کشورهای مختلف در چند دهه اخیر برای رسیدن به این مهم بوده است.
مناطق آزاد «محركه» برای تشویق صادرات صنعتی است. این مناطق به ناحیه صنعتی ویژه ای در خارج از مرز گمركی كه تولیداتش جهت گیری صادراتی دارند، گفته می شود.
شکل گیری مناطق آزاد تجاری در کشورمان به پیشنهاد تئوری پردازان اقتصاد دولتی صورت گرفت. در تبصره ۱۹ برنامه اول توسعه، سه منطقه آزاد تجاری-صنعتی در کشور مورد تصویب قرار گرفت. تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه‌ای، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی بنابر ماده ۱ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب مجلس شورای اسلامی در ۲۱ شهریور ۱۳۷۲ به عنوان اهداف تشکیل مناطق آزاد تجاری-صنعتی عنوان شده اند.
به دنبال آن در سیاست های ابلاغی برنامه ششم نیز بر توسعه مناطق آزاد تجاری تاکید شده است. با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری در این سیاست ها برای توجه ویژه به مناطق آزاد تجاری و توسعه آن نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی یکشنبه (11 شهریورماه 97) با بررسی لایحه ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری – صنعتی، اصلاح محدوده سه منطقه آزاد تجاری – صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی، با این لایحه موافقت کردند.
یکی از مناطق آزاد تجاری فعال کشورمان «منطقه آزاد ارس» است. این منطقه در شمال غرب ایران در نقطه صفر مرزی در مجاورت با کشورهای ارمنستان، آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان قرار دارد. بر اساس مصوبه هیئت وزیران در هت تیرماه 1384 به شماره ۲۰۷۰۸/ت۵۳۰۸۲۰ محدوده منطقه آزاد ارس شامل ۹۷۰۰ هکتار از اراضی منطقه می‌شد که براساس مصوبه جدید این هیئت در 14 آذر 1387 محدوده این منطقه به ۵۱ هزار هکتار شامل بخشهایی از ۲ شهرستان جلفا و کلیبر افزایش یافت.
این محدوده ابلاغی در بخش متصل، محدوده اصلی را از ۹۷۰۰ هکتار به ۲۰۵۰۰ هکتار افزایش داده است و در ۳ بخش منفصل نیز قسمتی از شهرستان کلیبر به وسعت ۲۴ هزار هکتار (موسوم به قلی بیگ لو) و اراضی اطراف سد خدآفرین به وسعت ۶۱۰۰ هکتار و محدوده گمرک نوردوز (مرز ایران با ارمنستان) به وسعت ۲۴۰ هکتار جمعاً به وسعت ۵۱۰۰۰ هکتار کل محدوده منطقه آزاد ارس را تشکیل می‌دهد.
منطقه آزاد ارس به برکت برخورداری از موقعیت ژئواکونومیکی ممتاز و دسترسی به بازارهای بین‌المللی سرمایه و تکیه بر امکانات برجسته توسعه ترانزیت و صادرات مجدد، توان مندی‌های بالای صادراتی و با فراهم سازی زیرساخت‌های توسعه فعالیت‌های بازرگانی در کنار گمرکات و مراکز تخلیه و بارگیری کالا و الگوسازی ورود به WTO توانسته است برای ارتقای نقش هم پیوندی اقتصاد ملی با اقتصاد جهانی، بسترساز تعامل سازنده کشور با جهان باشد. همچنین این منطقه به پشتوانه مناطق ارزشمند اکولوژیکی حفاظت شده، اقلیم مناسب، منابع غنی آب، ذخیره‌گاه‌های بین‌المللی جنگلی، محیط زیست مطلوب و قابلیتهای توسعه گردشگری در زمینه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ورزشی، به یک منطقه بین‌المللی گردشگری، تفریحی، سلامتی و درمانی تبدیل شده است.
در سال های اخیر توجه به سرمایه گذاری در این منطقه باعث پویایی آن شده است و بر اساس آخرین آمارها هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان در ۱۰ ماهه امسال سرمایه گذاری در منطقه ارس صورت گرفته که ۹۰ درصد آن در بخش تولید بوده است.
ایبِنا در این باره به نقل از «محسن نریمان»، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس نوشته است: «مشوق هایی در مناطق آزاد مانند معافیت مالیاتی وجود دارد که در راستای حمایت از تولید صورت می گیرد. وی با بیان اینکه معادل هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان در ۱۰ ماهه امسال سرمایه گذاری در منطقه ارس صورت گرفته که ۹۰ درصد آن در بخش تولید بوده است. همچنین حدود ۴۰ میلیون دلار نسبت به سال گذشته افزایش سرمایه گذاری داشتیم. با وجود مباحث تحریم، سرمایه گذاران ارمنی، ترک و آذربایجانی در ارس فعال شده اند. سرمایه گذاری ها بیشتر در بخش های تولیدی، سلولوزی، آهن، فولاد، نفت و پالایشگاه و... و. صورت می گیرد.
نریمان خاطرنشان کرده است: «یکی از برنامه ها برای اشتغال زایی، راه اندازی خط تولید برندهای خارجی در منطقه آزاد ارس است. با وجود بخشنامه های متعدد در سال جاری، مجموع صادرات از ابتدای سال ۹۷ تا دی ماه ۲۱۳ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل مناسب است. از سویی مجموع واردات صورت گرفته ۴۹ میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل کاهش چشمگیری داشته است.»
بنابراین گزارش، ماموریت‌های خاص منطقه آزاد ارس عبارتند از:
-تقویت هم‌پیوندی اقتصادهای ملی و بین‌المللی با الویت قفقاز جنوبی در راستای احراز جایگاه اول کشور در منطقه و بستر سازی و تمرین در راستای الحاق به سازمان تجارت جهانی.
-تبدیل منطقه مرزی مربوط، به یک قطب علمی در سطح بین‌المللی و آزمایشگاه بهره‌گیری مناسب از قابلیت‌ها و مزیت‌های سرزمین اصلی بر پایه دانش به منظور افزایش تولید ناخالص ملی.
-گسترش شیوه‌های نوین معیشت و فعالیت و ساماندهی استقرار جمعیت و فعالیتها و فراهم سازی امکانات ورزشی، آموزشی، تفریحی و درمانی با نگاه فرا ملی.
-جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در زمینه‌های خاص مطالعه و سیاست گذاری شده با موضوعات گوناگون صنعتی و معدنی، کشاورزی و منابع طبیعی، مسکن و شهرسازی، بازرگانی، گردشگری، اقتصاد انرژی، آموزشی، پژوهشی،ICT و خدماتی، در یک فضای رقابتی با توجه به امکانات و پتانسیل‌های ویژه منطقه از جمله بهره‌گیری مناسب از قابلیتهای ترانزیتی کشور در دالان‌های ارتباطی شرقی- غربی و شمالی- جنوبی و رعایت اصول توسعه پایدار و حفظ محیط زیست./
نظر شما