به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، چای یکی از پرمصرفترین نوشیدنی ها در جهان پس از آب است و یکی از بخش های مهم درآمدزا در حوزه کشاورزی محسوب می شود. صنعت چای در ایران دارای قدمتی 110 ساله است و در گذر زمان به دلیل درآمد زایی مناسب با اقبال کشاورزان شمال کشور در دو استان گیلان و مازندران مواجه شده است.
براساس اطلاعات بخش پژوهش خبری صدا و سیما حدود 26 هزار هکتار باغ چای در دو استان گیلان و مازندران قرار دارد که از این مقدار حدود 21 هزار هکتار مورد بهره برداری قرار می گیرد. حدود 55 هزار خانوار چایکار به طور مستقیم در باغات چای مشغول به کارند و 100 درصد درآمد و معیشت شان از محصول چای است.
در کل برای 100 هزار خانوار در بیش از 151 کارخانه چای سازی که متناسب با ظرفیت تولیدشان بین 30 تا 60 نفر شغل فصلی و دایم ایجاد کرده اندو اگر هر خانوار را 5 نفر در نظر بگیریم به طور متوسط 500 هزار نفر مستقیم و غیر مستقیم در صنعت چای اشتغال دارند و این تعداد جدای از تعداد شاغلینی است که در بخش بازرگانی (صنایع بسته بندی و فروش) اشتغال دارند.
مصرف سرانه کشور چیزی در حدود تقریبا 100 هزار تن است و چنانچه مصرف هر فرد بین 3 /1 تا 4 /1 کیلوگرم چای باشد در حدود 110 هزار تن سالانه چای در کشور مصرف می شود. ایران در سال 96 از نظر تولید و سطح زیر کشت چای در رتبه پانزدهم و از نظر مصرف در رده دوازدهم جهان قرار دارد.
چای یک محصول پرمصرف در ایران است که اگر تولید نشود به ناچار می بایست وارد کرد و متاسفانه در 40 سال اخیر این صنعت با مشکلات متعددی روبرو بوده است. صنعت چای کشور در بین سال های 1370 تا 1376 در کانال 300 هزار تن تولید برگ سبز چای قرار داشت که به تناسب نزولات جوی و باران، میزان تولید کم و زیاد می شد اما به یکباره روند تولید منفی شد و در بهترین حالت در بین سالهای 1376 تا 1377 تولید برگ سبز چای ایران از 34 هزار هکتار سطح زیر کشت به حدود 70 هزار تن رسید، یعنی 60 تا 65 درصد نیاز کشور در داخل تامین می شد به طوریکه واردات از 14 هزار تن به 9 هزار رسید از همین رو دولت درصدد حمایت از چایکاران برآمد و سیاست های اعمالی پس از چند سال فراز و نشیب در سالهای 94 و 95 جواب داد و تولید افزایش پیدا کرد تا جایی که شاهد صادرات ۱۳ هزار تنی چای در ۹ ماهه امسال هستیم.
«حبیب جهان ساز»، رئیس سازمان چای در این باره به باشگاه خبرنگاران جوان خبر داده است: «براساس آمار ۹ ماهه گمرک، ۱۳ هزار تن چای خشک به کشورهای هند، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، افغانستان، عراق، کانادا، استرالیا، اسپانیا، جمهوری چک، آذربایجان و گرجستان صادر شده است.»
امسال ۱۲ هزار و ۵۷۱ تن چای خشک ایرانی به ارزش حدود ۱۸ میلیون دلار صادر شد. ۳۴ کشور اروپایی و آسیایی نظیر هند، چین، کانادا، اسپانیا، آلمان، روسیه، فرانسه و لهستان مقصد چای خشک ایرانی صادراتی بود به علت کیفیت خوب چای خشک ایرانی، صادرات این محصول امسال از نظر حجم ۵۱ درصد و از نظر ارزش ارزی ۴۰ درصد بیشتر از پارسال است. ۲۵ هزار و ۶۳۳ تن چای خشک امسال در گیلان و مازندران تولید شد که ۳ درصد بیشتر از پارسال است. گیلان و مازندران ۱۵۱ کارخانه چایسازی دارد که ۵۵ کارخانه با برند خود مجوز بسته بندی دارند. نیاز سالانه کشور به چای خشک ۱۰۵ تا ۱۱۰ هزار تن است که به طور میانگین سالانه ۲۵ هزار تن آن در داخل تولید می‌شود.
یادآور می شود: نخستین باغ چای ایران در سال 1280 در لاهیجان و نخستین کارخانه چای سازی کشور هم در ساال 1311 تاسیس شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی محصول چای همواره به دلیل اهمیت اقتصادی و اجتماعی بالایی که داشت مورد توجه سیاست گذاران بود به نحوی که در اوایل دهه 1370 میزان تولید چای داخلی به مرز 70 هزار تن چای خشک رسید که معادل دو سوم نیاز مصرفی کشور بود.
چین نخستین زادگاه چای در جهان است که با سفر گردشگران اروپایی این محصول از شرق به غرب آورده شد و بتدریج جایگاه مهم خود را در دربار پادشاهان و سران کشورها پیدا کرد. هم اکنون چین با 80 میلیون چایکار بیشترین تعداد چایکاران و با 2 میلیون تن بیشترین تولید و 2 میلیون و 72 هزار هکتار بیشترین اراضی سطح زیر کشت چایکاری در جهان را در اختیار دارد.
سرانه بالای مصرف چای در کشور، همسایگی با کشورهای مهم مصرف کننده چای (روسیه، عراق، ترکیه، پاکستان و جمهوری های شوروی سابق)، عدم استفاده از سموم دفع آفات در باغ های چای و تولید محصولی ارگانیک، عطر و طعم خاص به دلیل کشت در منطقه معتدل شمال ایران و حفظ بوته های چای علیرغم سرمای شدید زمستان و بارش برف در سال های مختلف از مزیت های تولید چای در ایران است.
ایران شاید تنها یا اولین کشوری است که از سموم دفع آفات استفاده نمی کند و نیاز به سم پاشی ندارد زیرا برای تولید چای در کشورهای مختلف مانند هند، سریلانکا، بنگلادش و کنیا که 11 ماه و چین 6 ماه برداشت می کنند به لحاظ شرایط اقلیمی و محیطی مجبورند بعد از هر برداشتی برای مبارزه با آفات سم پاشی کنند. در ایران با توجه به فصل 6 ماهه برداشت در شش ماه دیگر سال گیاهان به خواب می روند که نیازی به سم پاشی نیست و این مهمترین ویژگی چای ایران است که در بازارهای جهانی به آن اعتبار بخشیده است./
نظر شما