شباهت های یوسف زهرا(عج) به عزیز مصر

خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: بنابر تصریح روایات، امام زمان(عج) شباهت هایی به انبیای الهی دارند و از برخی از آنها خصیصه ای در وجود مبارک و نیز زندگانی ایشان به ودیعه مانده است.

یکی از پیامبرانی که امام مهدی(عج) به او تشبیه می شود، حضرت یوسف(ع) است. قرآن کریم در سوره مبارکه یوسف(ع) که به احسن القصص مشهور است، داستان زندگانی ایشان را بیان کرده که این بیان به درک غیبت و ظهور امام عصر(عج) کمک می کند.

در این نوشتار بخش نخست برخی از وجوه این شباهت مرور می شود:

غیبت

برجسته ترین شباهت بین امام مهدی(عج) و حضرت یوسف(ع)، همانندی در غیبت است. امام باقر(ع) به محمد بن مسلم فرمودند: «شباهت او به یوسف در غیبت اوست از اقوام دور و نزدیک و از برادران خود...»1

البته بین غیبت امام(عج) و غیبت یوسف(ع) تفاوت وجود دارد؛ زیرا غیبت یوسف، غیبتی نسبی است چون نسبت به پدر و مادر و برادران و کنعانیان غایب بود ولی از دیدگان مصریان غایب نبود، ولی غیبت امام مهدی(عج) غیبتی است مطلق و حضرت(عج) از دیدگان همگان غایب است.

حضور

برادران یوسف وقتی به خاطر قحطی و جهت خرید آذوقه به مصر آمدند و به بارگاه یوسف وارد شدند، یوسف را نشناختند ولی یوسف برادران خود را شناخت.2

در حدیثی از امام صادق(ع) آمده است: «او، در بازارهایشان راه می رود و بر فرش هایشان گام می نهد، ولی مردم او را نمی شناسند تا هنگامی که خداوند به او اجازه دهد که خودش را معرفی کند همان گونه که به یوسف اجازه داد....»3

زیبایی و بخشندگی

همان گونه که یوسف در زیبایی و بخشندگی، شهره آفاق بود، امام مهدی(عج) نیز به بالاترین درجه این دو ویژگی آراسته است.

امام باقر(ع) فرمودند: «شباهت او با یوسف در زیبایی و بخشندگی اوست».4

بهای اندک

کاروانیانی که یوسف را یافتند او را به بهای اندکی فروختند زیرا ارزش آن دُرّ یگانه، را نمی دانستند.5

برخی از شیعیان نیز به دلیل ناآگاهی از مقام و منزلت امام مهدی(عج) و از سر هواپرستی و دنیاخواهی، افتخار محبت و خدمت به آستان او را به بهای اندکی فروخته و می فروشند! به عنوان مثال شخصی بنام ابوطاهر، محمد بن علی بن بلال، به طمع اموالی که از ناحیة حضرت(عج) نزد او بود، ادعا کرد که خود، وکیل حضرت(عج) است و امانت را به محمدبن عثمان، نایب دوم سپرد. 6

امید و نومیدی

وقتی که خورشیدِ یوسف، در پس ابرهای غیبت فرو رفت، یعقوب هرگز امید خود را از دست نداد و از رحمت الهی و بازگشت یوسف نومید نشد و از خداوند درخواست دیدار یوسف را نمود؛ ولی برادران به امید اینکه قافله ای او را با خود ببرد، یوسف را نکشتند و به چاه انداختند، وی را فراموش کرده بودند و حتی پدر خود را به خاطر امید به برگشت یوسف، سرزنش می کردند.7

در غیبت امام مهدی(عج) نیز برخی که از هدایت الهی برخوردارند و پیوسته با امید به فضل خدا، ظهور او را انتظار کشیده و هرگز نومید نمی شوند. در مقابل گروهی دیگر که خداوند بر دل هایشان قفل زده و از درک حقایق ناتوان اند، امیدی به آمدنش ندارند، حتی گاهی وجودش را انکار و منتظرانش را سرزنش می کنند.

امام صادق(ع) به زراره فرمود: «او کسی است که آمدنش را انتظار می کشند، اوست که مردم در تولدش شک می کنند، برخی می گویند: پدرش از دنیا رفت و فرزندی نداشت ... و برخی می گویند : هنوز بدنیا نیامده است..». 8

هدایت

یوسف، در زندان نیز از رسالتی که در برابر هدایت مردم بر عهده داشت، غافل نشد. هنگامی که دو یار زندانی یوسف خواب خود را بیان نمودند و تعبیر آن را از او خواستند، یوسف از فرصت به دست آمده استفاده کرد و پیش از تعبیر خواب آنان، چنین گفت: «ای همراهان زندانی من؛ آیا خدایان پراکنده بهترند یا خداوند یکتای پیروز؟ این معبودهایی که غیر از خدا می پرستید چیزی جز اسم هایی (بی مسمّا) که شما و پدران تان آنها را خدا نامیده­اید، نیست. خداوند هیچ دلیلی بر آن نازل نکرده است. حکم، تنها از آن خداست، او فرمان داده است که جز او را نپرستید. این است آیین پابرجا ، ولی بیشتر مردم نمی دانند.» 9

هرچند امام مهدی(عج) نیز در پس پرده غیبت است، اما لحظه ای از انجام رسالت خود یعنی هدایت مردم، غفلت نمی ورزد و مردم از فیض او بهرمند می شوند. امام(عج) همیشه در حال هدایت، سازندگی و پرورش است؛ گاه مخفیانه و گاه آشکارا. در کتاب های معتبر، نمونه های فراوانی از هدایت های ویژه آن حضرت(عج) آمده است. 10

قدرشناسی

خدمت عزیز مصر و همسرش به یوسف - رها کردن او از بردگی و پرورش دادن وی در دامان مهر و محبت خود- سبب شد که یوسف هنگام گرفتاری و قحطی به کمک آنان بشتابد.

به یقین خدمتگزاریِ آستان امام مقدس زمان(عج) که بهترین شکل آن زمینه سازی برای ظهور و تحقق بخشیدن اهداف ایشان است، برخورداری از عنایت­ های مخصوص آن حضرت(عج) را در پی خواهد داشت. آیا می توان پنداشت که یوسف زهرا (ع‍ج) در بخشش به اندازه یوسف یعقوب نباشد؟! هرگز!!

پی نوشت ها:

1.کمال الدین ، ج1 ص 443.

2.یوسف/85 : «فدخلوا علیه فعرفهم و هم له منکرون».

3. کمال الدین ، ج2، ص 10.

4. منتخب الاثر، ص 371.

5. یوسف/ 20: «و شروه بثمن بخس دراهم معدوده».

6. غیبت طوسی، ص 400.

7. یوسف/ آیات83،10،85، 94، 95.

8. کمال الاسبوع، ص 315.

9. یوسف/ 39 و 40.

10. ر. ک. به : میرمهر، مسعود پورسید آقایی.

*برگرفته از دانشنامه امام مهدی(عج)