مهمترین آسیب های پایان نامه نویسی و پژوهش در حوزه علوم انسانی

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: دومین پیش نشست «اولین همایش آسیب ­شناسی پایان نامه­ ها و رساله­ ها در حوزه علوم انسانی-اسلامی» با عنوان «آسیب شناسی پایان­ نامه ­ها و رساله ­ها با تأکید بر موضوعات فقهی و حقوقی» هفتم بهمن ماه با همکاری دانشگاه مذاهب اسلامی و دانشگاه علوم قضایی با حضور ریاست دانشگاه علوم قضایی، معاونین پژوهشی دو دانشگاه، اعضای هیئت علمی، محققان و پژوهشگران در سالن جلسات دانشگاه علوم قضایی برگزار شد.

در ابتدای جلسه «محمّدجواد شریعت باقری» به اهمیت و تأثیرگذاری این همایش تأکید و به این نکته اشاره کرد که رساله­ ها و پایان­ نامه های دانشجویی باید معطوف به حل مشکلات جامعه باشد، در صورتی که شاهد هستیم نقش واقعی خود را ایفاء نمی ­کنند.

رییس دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری در ادامه معضل دیگر در نگارش پایان­ نامه را ترجمه­ ای بودن عناوین و محتوا دانست و گفت: پردازش خوبی نسبت به موضوعات و مسائل اولویت­دار کشور انجام نمی­ شود.

شریعت باقری هم چنین بیان کرد: در مسائل حقوقی و قضایی که رسالت دانشگاه علوم قضایی است و باید ناظر به موضوعات کاربردی و راهگشا باشد و دستگاه­ ها موضوع از دانشگاه ­ها بخواهند، در حالی که در واقع این­طور نیست.

وی اضافه کرد: آفت دیگر که در بحث مقالات علمی – پژوهشی گریبان­ گیر محققان است، بحث الزام به ارجاع دادن مکرر است که پژوهشگر را مقید کرده و نمی­ گذارد ایده­ های خود را مطرح کند.

شریعت باقری در ادامه به رسالت مهم شوراهای تحصیلات تکمیلی و گروه­ های آموزشی دانشگاه ها اشاره و ابراز کرد: باید سوژه­ ها و موضوعات نهادها و پژوهشکده­ ها رصد شده و پایان­ نامه­ ها به سمت معضلات و مشکلات جامعه سوق داده شود.

رییس دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری آسیب­ دیگر پایان نامه ­ها را حجم­ گرایی زیاد دانست و ابراز کرد: شکل کار و شیوه درست کار و نگارش در رساله و پایان نامه حائز اهمیت است. آفت دیگر در این عرصه خوانده نشدن و مبنای عمل قرار نگرفتن پایان نامه­ ها است.

شریعت باقری همچنین کار دانشگاه مذاهب اسلامی را در برگزاری این همایش تحسین کرد و گفت: این موضوع و مساله یک مساله کاربردی و مورد نیاز جامعه علمی کشور و قابل استفاده برای وزارت علوم است، که با خروجی مناسب می ­تواند مورد استفاده نهادهای علمی قرار گیرد، و دانشگاه علوم قضایی در ادامه راه و برگزاری نیز همکاری خود را ادامه می دهد.

در ادامه «حجت الله ابراهیمیان» ضمن ابلاغ سلام ریاست محترم دانشگاه، دانشگاه مذاهب اسلامی را یک دانشگاه حاکمیتی که بر اساس منویات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) تأسیس شده، که برای ترویج گفتمان تقریب شکل گرفته است، معرفی و گزارشی از کارهای انجام گرفته دانشگاه و همایش را ارائه کرد.

معاون پژوهشی دانشگاه مذاهب اسلامی و دبیر علمی همایش به تشکیل کمیته علمی همایش از استادان مجرب و نخبه و همکاری بیش از 30 دانشگاه و نهاد علمی در همکاری با دبیرخانه همایش اشاره کرد و گفت: که تاکنون بیش از ۱۱۰ مقاله به دبیرخانه همایش از طریق سامانه ارسال شده و کار مشابه­ سازی و داوری آن انجام شده ­است.

ابراهیمیان در معرفی پنج قالب عمده همایش بیان کرد: قالب نخست: چاپ مجموع چکیده مقالات؛ قالب دوم: چاپ 15 مقاله سفارشی از اساتید مجرب و متخصص؛ قالب سوم: چاپ مصاحبه ­های 20 شخصیت علمی که در قالب ویژه­ نامه چاپ می­ شود؛ قالب چهارم: سخنرانی شخصیت­ های علمی و اجرایی در روز همایش و قالب پنجم: ارائه گزارش فعالیت­ ها و پیش نشست­ ها.

وی تاکید کرد: نتیجه و خروجی کار در آخر در اختیار وزارت علوم و نهادهای علمی و دانشگاهی قرار می­ گیرد.

گزارش تصویری این نشست را از اینجا مشاهده کنید.

در ادامه این نشست استادان و اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم قضایی و دانشگاه مذاهب اسلامی به بیان دیدگاه­ های خود پرداختند و از جمله مهم­ترین آسیب­ های حوزه تحقیق و پژوهش و نگارش پایان نامه­ ها و رساله­ های دکتری را به قرار ذیل برشمردند:

1- عدم آشنایی دانشجویان با اخلاق پژوهش؛

2- عدم توانمندی دانشگاه ­ها در ارزیابی کیفی پایان نامه­ ها؛

3- موضوع محدودیت تحقیق و محرمانگی و عدم دسترسی آزاد به اطلاعات؛

4- یکسان نبودن قواعد نگارشی؛

5- یکسان نبودن قواعد ماهیتّی؛

6- عدم تخصص اساتید راهنما و مشاور در موضوع؛

7- کم رنگ بودن ارتباط صنعت با دانشگاه ­ها؛

8- عدم کاربردی بودن موضوعات؛

9- کمبود بودجه تحقیق و پژوهش؛

10- عدم هماهنگی بین اساتید راهنما و مشاور و حیطه وظایف آنان

11- نداشتن تأثیر اساسی استاد راهنما بر تعیین موضوعات

و در آخر به ذکر پیشنهادهایی به قرار ذیل پرداختند:

1- رتبه­ بندی دقیق رساله ­ها و پایان­ نامه ­ها؛

2- اخذ موضوعات کاربردی نهادها و دستگاه­های اجرایی و اطلاع ­رسانی آن؛

3- تدوین منشور واحد پژوهشی و دستورالعمل واحد نگارشی؛

4- استفاده از سامانه اصالت­ سنجی و مشابه یاب پایان نامه­ ها و رساله­ ها؛

5- سوق دادن دانشجویان و توجیه کردن آنان توسط گروه­های آموزشی به سمت موضوعات راهگشا و در اولویت پژوهشی

گزارش تصویری این نشست را از اینجا مشاهده نمائید.