ورزش در اسلام

خبرگزاری شبستان// مازندران

امروزه ورزش در تمام کشورها و جوامع اهمیت فوق العاده اى پیدا کرده است. برگزارى مسابقات گوناگون ورزشى در رشته هاى مختلف در سطوح ملى و بین المللى، نشان دهنده این واقعیت انکارناپذیر است. در سایه پروپاکاند و تبلیغات بى امان دستگاه ها، سازمان ها و فدراسیون ها، مسابقات ورزشى هواداران فراوان و تماشاچیان بسیارى پیدا کرده است.

ورزش از منظر عقل و دین
از منظر عقل و دین، ورزش براى تقویت و سلامتى جسم ضرورت دارد. ملتى که بدنى سالم، بانشاط و نیرومند ندارد از عقل و تفکر شایسته کمتر بهره مند است. مثلى است معروف که مى گوید: (عقل سالم در بدن سالم است)، زیرا تأثیر متقابل جسم و جان، مسئله اى ثابت شده و مسلّم است. انسان هایى که بر اثر تنبلى و عدم تحرکات جسمى، بدنى نحیف و علیل دارند و یا بیش از حد فربه و چاق هستند، نمى توانند روحیه اى آرام و بانشاط داشته باشند. این گونه افراد معمولاً عصبى مزاج، کم حوصله، بهانه گیر و داراى روحیه اى ناهنجار و فکرى بیمار هستند و همین مسائل در جسم آنان نیز اثر سویى مى گذارد. حضرت على فرمود: من از حسودان تعجب مى کنم که چگونه جسمى سالم دارند. حسد، بدبینى و نگرانى هاى روحى و روانى، بدن را ضعیف و بیمار مى کند. پیامبر(ص) مى فرماید: خوشا به حال کسى که سالم و زندگى اش در حد کفایت و قوى و نیرومند باشد. از همین رو در تاریخ ادیان مى خوانیم: وقتى قوم بنى اسرائیل پادشاهى از خدا خواستند، طالوت با دو ویژگى معرفى مى شود: (خداوند طالوت را براى شما برگزید و قدرت علمى و جسمى فزون ترى به او عطا فرمود).1

درباره قدرت موسى بن عمران قرآن مى فرماید که در نزاع دو قبیله (قِبطى و سِبطى) حضرت موسى تنها یک مشت به آن مرد زد و او درگذشت: (فوکزه موسى فقضى علیه2). معلوم مى شود حضرت موسى از قدرت جسمانى و مشت پولادین برخوردار بوده است. دختر حضرت شعیب هم به پدرش گفت: اى پدر، موسى را استخدام کن، زیرا آدمى نیرومند و امین است.3 قرآن درباره حضرت هود هم به قدرت جسمانى او اشاره مى کند: (وزادکم فى الخلق بَصْطَةً4).

اسلام به مسئله سلامت و قدرت جسم و جان اهمیت خاصى مى دهد تا آن جا که بر این باور است که رهبران اسلام باید در سلامت جسم، اعتدال خلقت و قدرت علم و معنویت سرآمد دیگران باشند. رسول گرامى اسلام(ص) مى فرماید: به سرگرمى و بازى بپردازید، زیرا دوست ندارم که در دین شما خشکى و خشونت دیده شود.

ائمه معصومین با این که تحت نظر شدید بودند ولى گاه گاهى قدرت علمى و احیاناً قدرت و مهارت جسمى خود را در تیراندازى و اسب دوانى به نمایش مى گذاشتند و اعجاب و تحسین حاضران را برمى انگیختند. امام على(ع) در مسابقات کشتى، پشت تمام اقران خود را به زمین مى زد.

رسول خدا(ص) نیز گاهى در مسابقات اسب سوارى و شتر دوانى شرکت مى کردند. بعضى اوقات از رسول خدا(ص) تقاضا مى شد که در یک مسابقه، داور باشند و حضرت آن را مى پذیرفتند.

پیامبر گرامى اسلام(ص) دستور اکید داده اند که کودکان را رها سازید تا هفت سال بازى کنند.
پیامبر(ص) فرمود: هرکس در کنارش کودکى باشد لازم است با او کودکى کند (با او هم زبان و هم بازى شود).
چون که با کودک سر و کارت فتاد پس زبان کودکى باید گشاد

ورزش در ادیان الهى، ریشه تاریخى دارد. برادران یوسف براى بردن او به پدر گفتند: او را با ما بفرست تا بگردد و بازى کند. در سیره پیامبر است که با امام حسن و امام حسین(ع) بازى مى کردند; آن ها را روى دوش خود سوار مى کردند و به کشتى گرفتن تشویقشان مى نمودند.5

در فقه اسلامى بحثى با عنوان (سَبق و رِمایه) مطرح شده است، که یکى از مسائل آن، مسئله شرط بندى در مسابقات است. مى فرمایند: شرط بندى با پول در مسابقات اسب دوانى، تیراندازى و شمشیربازى جایز است. پیامبر(ص) فرمود: در هیچ مسابقه اى شرط بندى پولى جایز نیست مگر در تیراندازى، شمشیربازى، پرتاب نیزه، شتردوانى و حتى مسابقه با فیل و کلیه حیوانات سم دار.

از این نکته نباید غفلت کرد که ورزش فقط منحصر در ورزش هاى رایج و معمول امروزى نیست، بلکه کشاورزى، آهنگرى، درخت کاری… نیز از ورزش هایى هستند که به عضلات بدن استحکام مى بخشند. به واقع هرکار مشروعى که به قوت جسم و قدرت روح منتهى شود، ورزش است.

هدف از ورزش چیست؟
در اسلام هدف از ورزش، جمع مال و ثروت و کسب وجهه و شهرت نیست; بلکه وسیله اى براى بهتر عبادت کردن و خدمت بهینه به خلق است. در دعاى کمیل مى خوانیم: ((قوّ على خدمتک جوارحى; بار پروردگار، اعضا و جوارحم را براى خدمت به تو نیرومند گردان) و یا در دعاى روز چهارم ماه مبارک رمضان مى خوانیم: (اللهم قوّنى فیه على اقامة امرک; خدای، در این روز مرا براى اقامه فرمانت نیرومند گردان). بدون تردید تقویت جسم، بدون تمرین و ورزش ممکن نیست. در واقع ما از خدا توفیق ورزش کردن مى طلبیم.

با وجود این که ورزش کردن داراى محاسن و امتیازات فراوانى است، اما این نکته را نباید از ذهن دور نگه داشت که اگر ورزش با اخلاق و اعتدال همراه نباشد، نتیجه مطلوبى را باز پس نخواهد داد. هم چنان که دین اسلام، دین اعتدال است، به اعتدال در همه امور نیز سفارش کرده است. ورزش کاران باستانى کار دیروز و امروز همواره در خط اعتدال قرار داشته و دارند. فرهنگ حاکم بر این ورزش، فرهنگ علوى است. نام خدا و یاد خد، رعایت آداب ویژه باستانى و نیز رعایت اخلاق اسلامى از ویژگى هاى بارز این رشته ورزشى است. در این ورزش، پیش کسوتان تقدم دارند و نوآموزان و جوانان مورد احترام هستند. روحیه قهرمانى در تمام حرکات آنان مشهود است. آنان همواره یار مظلومان و خصم ستم گران بوده اند.

داستان (پوریاى ولى) نمونه اى مشهور و معروف است. وى براى کشتى گرفتن به شهرى اعزام شد. ابتدا به مسجد جامع شهر رفت و نماز اول وقت را خواند. هنگام خارج شدن از مسجد پیره زنى التماس دعا مى گوید، اما خیلى هیجان زده بود. پوریاى ولى مى پرسد: مادر، خیلى نگرانى! مى گوید: بله، پسرم پهلوان این شهر است، شنیده ام پهلوان دیگرى آمده مسابقه بگذارد; اگر در کشتى شکست بخورد من بیچاره مى شوم، زیرا از دخترى خواستگارى کرده ایم اما آنان گفته اند: به شرطى دختر مى دهیم که پسرت در این مسابقه پیروز شود. وانگهى تنها نان آور من است. پوریا مى گوید: مادر مطمئن باش که پسرت پیروز مى شود. وقتى وارد گود شد پس از مدتى گلاویز شدن، تصمیم مى گیرد شکست را بپذیرد و به این طریق مادر پیر را از نگرانى نجات داد. این است منطق دین (ویؤثرون على انفسهم ولو کان بهم خصاصه).

منابع:
1ـ بقره(2) آیه 247.
2ـ قصص(28) آیه 115.
3ـ همان، آیه 26.
4ـ اعراف(7) آیه 69.
5 ـ بحارالانوار، ج103، ص189.
پایان پیام/