به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان قیر دنیا است و در زمان حاضر ۸/۳ درصد تقاضای جهانی را تامین می کند. ایران دومین صادرکننده قیر آسیا، اولین صادر کننده خاورمیانه و چهارمین صادرکننده جهان است.
صادرات قیر ایران در سال‌های ۷۲ و ۷۳ به ۲۰ هزار تن در سال نمی‌رسید و از سال ۱۳۷۵ با ورود تعدادی از شرکت‌های بخش خصوصی به این عرصه و ایجاد واحدهای بسته‌بندی و سیستم‌های حمل‌و‌نقل در کنار واحدهای پالایشگاهی، بازار قیر صادراتی ایران رونق گرفت و صادرات سالانه به ۵۰ تا ۸۰ هزار تن در سال رسید.
از سال ۱۳۷۶ به بعد با تلاش بخش خصوصی درهای بازار چین به روی قیر ایران باز شد و فقط سالانه بیش از ۱۰۰ هزار تن قیر به بازار چین صادر شد. شرکت‌های چینی که در سایر کشورهای دنیا پروژه‌های راهسازی داشتند به خریداران قیر ایران تبدیل شدند و از سال‌های ٧٧ به بعد صادرات قیر فله ایران نیز با همت بخش خصوصی آغاز شد و ایران بدون اینکه مخازن قیر، اسکله اختصاصی یا پالایشگاهی نزدیک به ساحل داشته باشد موفق به صادرات قیر شد.
سال به سال صادرات قیر ایران افزایش یافت و رقم آن به حدود ٦٠٠ هزار تن رسید. در ۱۰ سال گذشته با واگذاری واحدهای قیرسازی به بخش غیردولتی و افزایش تعداد شرکت‌های تولیدکننده و عرضه‌کننده قیر به بازار، گسترش بازارهای صادراتی قیر و مطلوب ارزیابی شدن کیفیت قیر ایرانی، صادرکنندگان توانسته‌اند صادرات خود را به منطقه و دنیا افزایش داده و به یکی از بازیگران عمده منطقه تبدیل شوند به طوری که ایران در سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ تعیین‌کننده قیمت قیر در منطقه بود.
با اینکه پس از این سال های رکودی در این صنعت ایجاد شد و کشورهای بحرین و عراق تلاش کردند تا جایگاه ایران در منطقه را تصاحب کنند اما به اعتقاد کارشناسان این حوزه کشورمان با دستیابی به فناوری های جدید در این صنعت می تواند جایگاه خود در بازارهای جهانی را تقویت کند و به تازگی تولیدکنندگان ایرانی برای نخستین بار موفق به تولید یک نوع قیر جدید منطبق با استاندارد جهانی شدند که متناسب با حجم ترافیک جاده ای تولید می شود.
شرکت نفت پاسارگاد (از زیرمجموعه شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی) با اعلام این خبر اعلام کرده است: «پیش از این تولید قیرهای متناسب با شرایط آب و هوایی انجام می شد که اکنون متخصصان کشورمان به دانش تولید قیر براساس حجم ترافیک جاده ای نیز دست یافته اند. طبقه بندی قیرها براساس عملکردی با عنوان پی.جی (PG) از حدود چهار سال پیش در ایران ایران آغاز شد.
قیرهای پی جی (PG) منطبق با شرایط آب و هوایی بوده اما در نوع جدیدی که به تازگی تولید شده است قیر بر اساس نوع ترافیک عادی، سنگین، خیلی سنگین و فوق سنگین تولید می شود. در قیر جدید علاوه بر شرایط ترافیکی، شرایط آب و هوایی که در انواع دیگر قیرهای پی.جی (PG) دیده شده بود نیز وجود دارد که با تحقق آن، ایران به دانش تولید به روز ترین مدل قیر دست یافته است.»
فعالیت شرکت های ایرانی در تجارت قیر با تشکیل 2 شرکت در سال 1382 آغاز شد. در سال های 1386 تا 1390 که ایران تعیین‌کننده قیمت این محصول در منطقه بود کشورهای متعدد اروپایی و آسیایی مشتری قیر باکیفیت ایران بودند به طوری که مشتریان اروپایی با وجود تحریم حاضر بودند به دلیل کیفیت بالا، قیر تولید شده در ایران را از طریق واسطه ها به شیوه های گوناگون خریداری کنند اما از چند سال پیش پس از صادرات چند محموله قیر تقلبی و بی کیفیت، برخی کشورها واردات قیر از ایران را متوقف کردند از همین رو پس از دریافت مصوبه هیات دولت توسط وزارت نفت در اردیبهشت‌ماه امسال که صادرات هرگونه قیر (به جز قیرمعدنی و قیرصادراتی از محل ورود موقت) منوط به موافقت این وزارتخانه است، تدوین سازوکارهایی برای این اقدام در دستور کار قرار گرفت و ابلاغ شد.
براین اساس، وزارت نفت به صورت کتبی به گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده بود که صادرات قیر تا اواخر خردادماه طبق روال گذشته ادامه می‌یابد و پس از آن، براساس دستورالعمل جدید به 2 صورت انجام می شود. براساس شیوه نخست، صادرات قیر حاصل از خرید «وکیوم باتوم» از طریق بورس کالا از سوی شرکت‌های قیرساز طبق روال گذشته ادامه می‌یابد و مجوز آن نیز از سوی بورس صادر می شود.
در شیوه دوم، با توجه به این که وزارت نفت بر اساس قانون، مکلف به توزیع وکیوم باتوم رایگان است و آن را به صورت حواله در اختیار سازمان‌های اعلام شده در قانون بودجه قرار می‌دهد، وزارت نفت درباره اعطای مجوز صادرات به سهمی از قیر تولیدی از وکیوم باتوم رایگان که به عنوان کارمزد در اختیار شرکت‌های قیرساز قرار می‌گیرد تصمیم‌گیری می کند.
دریافت مجوز صادرات قیر به این دلیل به وزارت نفت سپرده شده است که شرکت ملی نفت ایران مطابق قانون بودجه موظف است سهم بیشتر وکیوم باتوم تولیدی کشور را با منابع در اختیار خود، خریداری و آن را به صورت رایگان در اختیار سازمان‌های ذی‌نفع قرار دهد.
براساس برآوردها، تولید قیر کشور نزدیک به پنج میلیون تن بوده و وزارت نفت طبق قانون مکلف است معادل حداکثر چهار میلیون تن وکیوم باتوم را تا سقف مبلغ سه هزار میلیارد تومان به نهادهای تعیین شده در قانون تحویل دهد./
نظر شما