به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، شاخص توسعه انساني در سال 1990 به عنوان مقياس جديدي از توسعه و اندازه گيري آن جوامع در نظر گرفته شد. اين شاخص مبتني بر اين ايده است که لازمه دستيابي به زندگي بهتر، علاوه بر داشتن درآمد بالاتر، پرورش و بسط استعدادها و ظرفيت هاي انساني است.
شاخص توسعه انساني درصدد اندازه گيري متوسط دستيابي يک کشور در سه بعد توسعه انساني است. اين ابعاد عبارت است: زندگي طولاني توام با سلامتي، دانش، استاندارد زندگي. زندگي طولاني توام با سلامتي با معيار اميد به زندگي در بدو تولد، دانش به وسيله ترکيبي از ميزان سواد بزرگسالان و نسبت ثبت نام خالص ترکيبي در آموزش ابتدايي، متوسطه و عالي و استاندارد زندگي به وسيله GDP سرانه و يا درآمد اندازه گيري مي شود.
شاخص توسعه انسانی ایران در سال ۲۰۱۱ معادل ۰/۷۰۷ است که در گروه دارای شاخص بالا قرار می‌گیرد و ایران را درمیان ۱۸۷ کشور و منطقه در رتبه ۸۸ قرار می‌دهد. بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۲۰۱۱ شاخص توسعه انسانی کشورمان از ۰/۴۳۷ به ۷۰۷ /۰ رسیده‌است که ۶۲ درصد رشد کلی و به طور میانگین ۶/۱ درصد رشد سالانه را نشان می‌دهد. ایران با داشتن شاخص توسعه انسانی برابر ۰/۷۴۲، رتبه ۷۶ را در بین ۱۷۸ کشور در سال ۲۰۱۳ دارا بود. ایران در رده‌بندی کشورها، بهتر از کشورهایی مانند برزیل، مالزی، هند، مقدونیه، پرو و گرجستان، و پس از کشورهای آلبانی، قزاقستان و ونزوئلا قرار گرفته بود. بر اساس همین گزارش، نروژ در رتبه یکم جدول و گینه در رتبه آخر، یعنی ۱۷۸ جای می‌گیرند.
حالا سازمان ملل متحد در آخرین به روزرسانی آمار خود اعلام کرده است شاخص توسعه انسانی در ایران ۰.۷۹۸ است که این کشور را در جایگاه نخست منطقه قرار می‌دهد. فارس به نقل از وب‌سایت رسمی سازمان ملل در این باره نوشته است: «رتبه ایران در آخرین ارزیابی شاخص توسعه انسانی سازمان ملل متحد در رده شصتم قرار دارد و این کشور در مرز ورود به دسته کشورهایی است که شاخص توسعه انسانی در آنها بسیار بالا ارزیابی شده است. درواقع شاخص توسعه انسانی ایران برای رسیدن به رده کشورهای با توسعه بسیار بالا تنها ۰.۰۰۲ واحد فاصله دارد، به گونه‌ای که کشور در رده پنجاه و نهم شاخص توسعه انسانی ۰.۸۰۰ واحد بوده و شاخص ایران ۰.۷۹۸ است.
سازمان ملل در ارزیابی خود 189 کشور جهان را مورد ارزیابی قرار داده است و برخی شاخص‌های دیگر کشورها نظیر سرانه تولید ناخالص داخلی و امید به زندگی نیز در آمار سازمان ملل ارائه شده است. در واقع شاخص توسعه انسانی ایران در میان کشورهای منطقه در بالاترین سطح قرار دارد و بنابراین کشورمان از این منظر در رتبه یک منطقه قرار دارد.
شاخص توسعه انسانی در ایران حتی از ارزیابی این شاخص در کشورهایی نظیر ترکیه، گرجستان، مکزیک، چین، برزیل، آذربایجان، ارمنستان، تایلند، اردن، تونس، ازبکستان، ترکمنستان، فیلیپین، آفریقای جنوبی، مصر، اندونزی، عراق، قرقیزستان، تاجیکستان، هند، و پاکستان بالاتر بوده است.
سرانه تولید ناخالص داخلی بر مبنای قدرت خرید دلار در ایران از سوی سازمان ملل معادل ۱۹ هزار و ۱۳۰ دلار برآورد شده که از این منظر نیز ایران در رتبه شصت و دومین کشور در میان ۱۸۹ کشور مورد ارزیابی قرار گرفته است. از نظر متوسط تعداد سال‌های تحصیلی نیز ایران با ۹.۸ سال در جایگاه هفتاد و هفتم جهان قرار گرفته است.
در گزارش سازمان ملل آمده است که از منظر امید به زندگی ایران با دارا بودن امید به زندگی ۷۶.۲ سال در جایگاه شصت و یکمین کشور با بیشترین امید به زندگی قرار دارد و در این عرصه نیز هنگ‌کنک با داشتن ۸۴.۱ سال متوسط امید به زندگی در رتبه یک جهان قرار می‌گیرد.»
این در حالی است که دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد اواخر شهریورماه سال جاری در گزارشی اعلام کرده بود ایران از نظر شاخص توسعه انسانی در سال ۲۰۱۸ از بین ۱۸۹ کشور در رده شصتم قرار دارد. در این رتبه‌بندی از تجزیه و تحلیل روند فعلی توسعه انسانی در کشورهای مورد مطالعه و دورنمای بلندمدت استفاده شده بود. در این رده بندی کشورها بر اساس شاخص هایی چون توسعه انسانی (صفر کمترین و یک بیشترین توسعه)، متوسط امید به زندگی بر حسب سال، سال های مورد انتظار تحصیل بر حسب سال، حداقل زمان تحصیل بر حسب سال و متوسط درآمد سرانه ناخالص ملی رده بندی شده‌اند.
بر این اساس نروژ با شاخص توسعه ۰.۹۵۳ به عنوان توسعه یافته‌ترین کشور جهان معرفی شده بود و پس از این کشور، سوئیس با شاخص ۰.۹۴۴، استرالیا با شاخص ۰.۹۳۹، ایرلند با شاخص ۰.۹۳۸ و آلمان با شاخص ۰.۹۳۶ در رده های دوم تا پنجم قرار داشت. ضعیف‌ترین شاخص توسعه یافتگی نیز مربوط به کشورهای نیجر، آفریقای مرکزی، سودان جنوبی، چاد و بروندی بود که همگی در آفریقا قرار دارند.
در منطقه، اسرائیل در رده بیست و دوم در صدر قرار داشت و پس از آن امارات در رده ۳۴ و عربستان سعودی در رده ۳۹ قرار داشتند. کانادا و آمریکا نیز به ترتیب در رده‌های دوازدهم و سیزدهم جای گرفته بودند.
ایران در این رده‌بندی پس از کشورهای کویت، مالزی، باربادوس و قزاقستان به طور مشترک با پالائو در رده شصتم و بالاتر از کشورهای سیشل، کاستاریکا و ترکیه قرار داشت. شاخص توسعه یافتگی ایران ۰.۷۹۸ واحد و متوسط امید به زندگی در آن ۷۳.۴ سال عنوان شده بود. در این رده‌بندی هم چنین کشورهای صربستان در رده شصت و هفتم، گرجستان در رده هفتادم، مکزیک در رده هفتاد و چهارم، برزیل در رده هفتاد و نهم، آذربایجان در رده هشتادم و اردن در رده نود و پنجم جای گرفته بودند.
کمترین طول عمر مربوط به کشور سیرالئون با ۵۲.۲ سال است و پس از این کشور، آفریقای مرکزی، چاد، نیجریه و ساحل عاج قرار داشت. بیشترین طول عمر نیز متعلق به هنگ کنگ با ۸۴.۱ سال، ژاپن با ۸۳.۹ سال و سوئیس با ۸۳.۵ سال بود./
نظر شما