به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: دومین همایش ملی ابن سینا و حکمت مشرقی، بازخوانی تأثیر حکمت ایرانی بر فلسفه ابن سینا ۱۰دی ماه در بنیاد ایران شناسی برگزار شد.
حسن بلخاری در این همایش طی سخنانی اظهار کرد: من معتقد به فصل و جدایی فرهنگ ایرانی و تقسیم آن به قبل و بعد از اسلام نیستم، آیه شگفت انگیز سوره نور « اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ...» از محورهای بنیادین حکمت ماست و شاید اولین بار اخوان الصفا در رسایل خود نسبتی را میان مراتب علوم و کلماتی که در این آیه منشور گون وجود دارد ایجاد کرد.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: ابن سینا شاید متاثر از اخوان الصفا باشد چراکه آثار اخوان الصفا در کتابخانه پدرش وجود داشته است، اما در اینجا بحث من در مورد مساله موسیقی است، موسیقی و حکمت ایرانی جزوی از فلسفه است. اما اینجا به دلیل اینکه از موسیقی صحبت کردیم، اول و بالذات از فلسفه سخن خواهیم گفت.
وی با طرح این پرسش که چگونه می توان میان حکمت سینوی و حکمت ایران باستان ارتباط ایجاد کرد، افزود: از دو راه می توان به این مساله رسید، نخست آنکه در تاریخ تعمق و تفحص کنیم و منابعی را بیابیم که مستقیما از ایران باستان سخن بگویند که البته هرچه که بگردید هم پیدا نمی کنید و روش دوم کشف واسطه ها است.
بلخاری گفت: ردپای حکمت ایرانی در یونان بسیار مشهود و بالاست، اگر قرار شد از طریق یونان واسطه ها را کشف کنیم، اولین بحث این است که حلقه واسط حکمت ایرانی با یونان کیست. بدون تردید فیثاغورس است. بعد از فیثاغورس با افلاطون مواجه می شویم که او حقیقتا یک فیثاغورسی تمام عیار است. در باب نسبت فیثاغورس و افلاطون چندین نکته وجود دارد. نخست آنکه افلاطون با هنرها مشکل دارد چون آنها را در سطح چهارم معرفت می داند. او همه هنرها را رد می کند و آنها را منشا نیرنگ می داند اما فقط یک هنر را می پذیرد و می گوید یقین دارد که این هنر می تواند متاثر از نیکی و خوبی باشد و آن موسیقی است. این نظریه موسیقیایی فیثاغورسیان است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تصریح کرد: ابن سینا یکی از بزرگ ترین موسیقی دانان ایران است اما در حوزه موسیقی، دو دسته متفکر داریم، عالمان عامل مانند «عبدالقادر مراغی» و نظریه پردازان غیرعامل مانند ابن سینا. عبدالقادر در پایان «جامع الالحان» می نویسد که چون ابن سینا به همه علوم می رسد هماورد می طلبد، اما وقتی به موسیقی رسید با کنایه سخنی گفت که نشان از ناتوانی اش در نواختن است.
وی گفت: از سوی دیگر ابن سینا در کتاب شفا و در بخش وزن و ایقاع بحث می کند که یک ایقاع موصول و یک ایقاع منفصل داریم و می گوید تمامی الحان قدیمه خسروانی و فارسی هستند که نشان از اشراف ابن سینا بر موسیقی ایران باستان بوده است. با این وصف اگر این موسیقی جزء ذاتی فلسفی باشد، از طریق فیثاغورس به یونان رفته و به ایران آمده است و ما با واسطه نسبت میان ابن سینا و ایران باستان را برقرار می کنیم، تاریخ به ناجوانمردی مطلق این منابع را از ما ربوده است. اما با واسطه‌ها، امکان ایجاد این نسبت ها وجود دارد.
نظر شما