لزوم نگاه به بی نگاه

خبرگزاری شبستان: واژگان ادبیات گاه چنان معنای وجودی کلمه را بیان می کنند که انسان در تکاپوی تو در توی زندگی به عمق معنای آن پی می برد. کلمه نابینا در ایران در تبلور واژه روشندل معنا می یابد. کلمه ای که در عمق معنای خود حقیقت وجودی آنان که نمی بینند را بیان می دارد و زیبایی و طراوت خاصی به زندگی این قشر از جامعه اعطا می کند. بیست و سوم مهر هر سال مقارن با 15 اکتبر به نام روز جهانی نابینایان نامگذاری شده است.

سلسله دنباله دار زندگی آدمی، جهان را منور به نور دیده می داند و از هستی هر آنچه را که می بیند گاه به شکر و گاه به کفر، به زبان می آورد. در این میان اما مردمانی هستند که هر چند نور دیده ندارند و از دیدن موهبت های الهی ناتوانند، اما به نور دیده دل عظمت و بزرگی خدای را می بینند و در رسیدن به مقصد گاه گوی سبقت را از هر آنکه می بیند، می ربایند. این تفسیر به حق معنای واژه روشندل را به خوبی بیان می کند. هستی و کائنات و هر آنچه که در آن است به دنبال رسیدن به کمالی هستند که دستیابی به این کمال سعادت دنیوی و اخروی را به دنبال خواهد داشت. در این بین نقص ها و کاستی ها نمی تواند مانع راه و سد مسیر شود و خللی در پیمودن راه سعادت ایجاد کند. بودند و هستند بزرگانی که با نداشتن دید دنیوی راه بصیرت را یافته اند و به سوی کمال گام برداشته اند.
 

نگاهی به تاریخ نشان می دهد بزرگانی در دین و فلسفه و اخلاق چون ابو بصیر ( از شاگردان امام صادق علیه السلام)، ابن ام مکتوم ( از یاران پیامبر اکرم (ص ))، رودکی شاعر بلند آوازه ایران، ابوالعلای معری، دکتر طه حسین ، آیت الله حاج سید عبدالهادی شیرازی ( از مراجع تقلید در نجف) و مرحوم دکتر محمد خزائلی علیرغم محرومیت از دید چشم، راه خود را به خوبی یافته اند و در مسیر عبودیت گام برداشته اند. نابینایی و نداشتن بصیرت ظاهری دلیلی بر نبود بصیرت قلبی نیست، چونانکه مولای متقیان امام علی (ع ) می فرماید: «لیسَ الأعمی مَن یَعْمی بَصرُهُ، إنَّما الأعمی مَن تَعْمی بَصیرتُهُ. کور آن نیست که چشمش نابینا باشد، بلکه کور (واقعی) آن کسی است که دیده بصیرتش نبیند». (میزان الحکمه، ح 1735)
 

از پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم بارها از حقوق نابینایان و ضرورت کمک به آنها احادیث و روایات بیان شده است. پیامبر ختمی مرتبت در این باره می فرماید: «کسی که یک فرد نابینا را چهل قدم همراهی و هدایت کند، مورد مغفرت خدای تعالی قرار می گیرد».
 

عصای سفید
استفاده از عصا توسط نابینانان از دیرباز مرسوم بوده است. وسیله ای که ابزاری کمکی در یافتن راه بوده است. عصا به شکل عادی آن سال ها و قرن ها ادامه داشت تا اینکه گسترش شهرها و شهر نشینی لزوم توجه بیشتر به تردد روشندلان در محیط های اجتماعی را گوشزد کرد. پس از جنگ جهانی دوم «جیمز بیگز» عکاس انگلیسی که بر اثر یک سانحه چشم خود را از دست داده بود، برای گریز از خطرات وسائل نقلیه که آن روزها پا به شهرها گذارده بودند، ابتکار استفاده از عصایی سفید را به کار برد تا کمکی به حضور نابنایان در جامعه باشد. پس از وی دکتر ناول‌پری‌، ریاضیدان و دکتر جاکوپس تن‌بروک‌، حقوقدان توانستند قانونی‌ را در پانزدهمین روز از ماه اکتبر به عنوان قانون عصای سفید به تصویب رسانند و به پاسداشت این موضوع روزی جهانی را به نام نابینایان ثبت کنند.
 

پس از تصویب این روز حقوقی برای نابینایان در جوامع معین گردید تا شرایط برای حضور آنها در جامعه فراهم آید، مواردی از این قانون به شرح زیر است:
- نابینایان حق استفاده از کلیه امکانات رفاهی معمول در جامعه را دارند. آنان حق دارند از پیاده روها، خیابان ها، بزرگراه ها و وسایل حمل و نقل همگانی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس،اتومبیل، کشتی، هتل، اماکن عمومی، مراکز تفریحی و مذهبی استفاده کنند. اگر در بعضی اوقات، محدودیتی برای استفاده از این تسهیلات و اماکن وجود داشته باشد باید فراگیر همه افراد جامعه باشد و اگر شخص یا سازمانی فقط برای نابینایان در استفاده از تسهیلات همگانی، محدودیت ایجاد کند یا حقوق نابینایان عاقل و بالغ را نادیده بگیرد، مجرم شناخته می شود.
 

- رانندگان وسایل نقلیه موظف اند مراعات کامل نابینایان را که هنگام عبور و مرور، از عصای سفید استفاده می کنند، بنمایند.
 

- دولت موظف است که نابینایان را به مشارکت در امور دولتی تشویق کند تا آنان به کار مشغول شوند.
 

- مسئولان دولتی همه ساله باید روز 23 مهرماه / 15 اکتبر را به عنوان بزرگداشت نابینایان و قانون عصای سفید، به نحوی شایسته ارج نهند و از مردم بخواهند که رفتار معقولانه ای با نابینایان داشته باشند و گام های صمیمانه و موثری برای آنان بردارند.
 

خط بریل
در سال های اخیر خط بریل نامی آشنا در جامعه است. خطی که در قرن نوزدهم میلادی در فرانسه توسط «لویی بریل» ابداع شد تا امر تحصیل و آموزش کودکان نابینا تسهیل یابد. خطی که از آن زمان تا کنون زمینه تحصیل هزاران نفر نابینا را فراهم آورده است.
 

نابینایان در جامعه
هرچند روشندلان در جامعه تلاش دارند تا به طور مستقل راه خود را بیبند و در جدال با مشکلات بر آن فائق آیند، اما مسئولان و متولیان شهری نیز باید تلاش کنند تا با فراهم آوردن زمینه های لازم برای حضور نابینایان در جامعه از انزوا آنها جلوگیری کنند و مسیر را برای قرار گرفتن روشندلان در عرصه زندگی اجتماعی هموار کنند.
 

مهم ترین نقش در رابطه با حضور نابینایان در جامعه بر عهده رهگذران و مردمانی است که از کنار این افراد می گذرند. کمک به نابینایان نباید از روی ترحم باشد تا فرد روشندل، کمبود در جامعه را حس نکند. مسئولان شهری باید در پیاده روها و مسیرهای رفت و آمد مسیرهایی را برای تردد این افراد فراهم آورند. در سال های اخیر به کارگیری چنین ابزاری مشاهده شده است، اما هنوز فراگیر نشده و فرهنگ استفاده از آن در جامعه نهادینه نشده است. مسیرهایی که به صورت سنگ فرش های برجسته در پیاده روها نصب شده، مسیری برای نابینایان است. هنوز عده بسیاری هستند که دلایل نصب این سنگ فرش ها را نمی دانند و در مسیر نابینایان قرار می گیرند.
 

نکته دیگر توجه رانندگان به عصای سفید است. فرهنگ احترام به عصای سفید و اعطای حق تقدم به آن در مسیر های رفت و آمد باید، در ذهن مردم القا شود. گاه دیده شده است که رانندگان بدون توجه به این نکته به راحتی از کنار آن عبور می کنند و حقوق نابینایان را زیر پا می گذارند.
 

همچنین فرد نابینا به عنوان عضوی از جامعه نیازمند داشتن حقوقی مساوی با سایر افراد است. ایجاد بسترهای مناسب جهت آموزش و اشتغال، روشندلان از کارهایی است که دولت ها می توانند جهت کمک به نابینایان به کار ببرند. ایجا اشتغال برای نابینایان به آنها کمک خواهد کرد تا با پذیرش حس مسئولیت پذیری، علاوه بر فرار از گوشه گیری قدم های مثبتی در مسیر شکوفایی سایر استعدادهای خود بیایند.
 

فرهنگ احترام به حقوق شهروندی نابینایان به عنوان عضوی از اعضای جامع در مدارس به دانش آموزان آموزش داده شود. همچنین صدا و سیما با ساخت برنامه هایی مرتبط با این موضوع، جامعه را با روش های کمک به این افاد و نحوه پذیرش آنها آشنا کند.

پایان پیام/