کاهش واردات مواد معدنی به دنبال افزایش تولید

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، ایران به لحاظ داشتن پوسته‌ای ناهمگن و تاثیر حوادث مختلف زمین شناسی در شکل گیری آن، مواد معدنی سرشاری را در خود جای داده و تقریبا از تمامی مواد معدنی دنیا برخوردار است. معادن زغال سنگ شمال ایران از آذربایجان تا خراسان گسترده است که مرغوب‌ترین جنس زغال سنگ منطقه‌ای البرز از معادن زیراب به دست می‌آید و ذخیره قطعی زغال سنگ کشور را بیش از 282 میلیون تن برآورد کرده اند.

علاوه بر آن سنگ آهن نیز در بسیاری از نقاط کشور از جمله بافق، سمنان، شمس آباد(اراک)، زنجان و محلات شناسایی شده و درحال بهره برداری است که ذخایر احتمالی این ماده معدنی 1.7 میلیارد تن و ذخایر قطعی آن بیش از 500 میلیون تن برآورد شده است.

همچنین استخراج مس در کشور سابقه ای کهن دارد و معادن آن در سراسر فلات ایران پراکنده است. میزان ذخایر مس را تا صدها میلیون تن برآورد کرده‌اند که مهمترین معادن فعال آن در سرچشمه است. افزون بر این، معادن مس فراوانی در نواحی انارک (یزد)، زنجان (بایچه باغ)،‌ آذربایجان (سونگون، مزرعه و هروآباد) وجود دارد.

ذخایر معادن سرب و روی کشور هم بیش از 30 میلیون تن برآورد شده که بیشتر آن در حواشی کویر لوت، مرکزی (حوالی انارک، یزد، اصفهان و اراک ) و نواحی پیرامونی البرز قرار دارد.

ایران از نظر مواد معدنی غیر فلزی بسیار غنی است و معادن فراوانی از سیلیس، دولومیت، فلدسپات، بندونیت، تالک، زاج، فلدوین، تراورتن، مرمر و انواع مختلف سنگ‌های ساختمانی تزیینی در بیشتر استان‌های کشور وجود دارد. همچنین ایران سومین تولیدکننده بزرگ گچ در جهان است و سالانه حدود پنج میلیون تن گچ تولید می‌کند.

همچنین ایران 11 درصد ذخایر ثابت شده نفتی زمین معادل 130 میلیارد بشکه و 18 درصد ذخایر ثابت شده گاز طبیعی معادل 26 تریلیون متر مکعب را در اختیار خود دارد که شاید همین امر موجب شده به مواد معدنی آن طور که باید توجه نشود و تمام پتانسیل ها در این بخش مورد استفاده قرار نگیرد.

بنابراین گزارش میزان تولیداتمان در این زمینه در سال های اخیر به اندازه ای بالا رفته است که علاوه بر تامین نیازهای داخلی بخش عمده ای از صادرات کشورمان نیز به مواد معدنی اختصاص پیدا کرده است. میزان تولیدات داخلی تا جایی پیش رفته است که امروز واردات مواد معدنی به میزان چشمگیری کاهش پیدا کرده است.

بررسی عملکرد تجارت خارجی کشور در هشت ماهه امسال حاکی از واردات بیش از 2 میلیارد و 291 میلیون دلار محصولات معدن و صنایع معدنی از ابتدای امسال است که در همسنجی با پارسال 27 درصد کاهش دارد.

براساس آمارهای تجارت خارجی، مجموع واردات محصولات معدن و صنایع معدنی کشور در این مدت بیش از 2 میلیون و 573 هزار تن بوده است که در مقایسه با مدت مشابه پارسال 36 درصد کاهش نشان می دهد. بیشترین ارزش واردات در این مدت با 982 میلیون و 949 هزار دلار مربوط به محصولات زنجیره فولاد بود که در همسنجی با پارسال 36 درصد کاهش داشته است.

همچنین کمترین ارزش واردات با هزار و 329 دلار مربوط به سنگ آهن دانه بندی بود که رشد 6 هزار و 454 درصدی در مقایسه با مدت مشابه پارسال نشان می دهد.

برپایه این گزارش، در این مدت 15 میلیون و 32 هزار دلار مس و محصولات پایین دستی آن وارد کشور شد که در مقایسه با هشت ماهه پارسال 90 درصد افت نشان می دهد، اما واردات محصولات زنجیره سیمان با رشد سه درصدی به 24 میلیون و 807 هزار دلار رسید.

در مدت یاد شده، 32 میلیون و 302 هزار دلار انواع سنگ و محصولات مرتبط وارد کشور شد؛ این آمار در مقایسه با مدت مشابه پارسال 36 درصد افت نشان می دهد. همچنین در هشت ماه امسال 25 میلیون و 949 هزار دلار محصولات روی وارد شد که افت 35 درصدی داشته است.

واردات 145 میلیون و 410 هزار دلاری محصولات زنجیره آلومینیوم، 24 میلیون و 638 هزار دلاری زنجیره سرب و 298 هزار و 680 دلاری آهن اسفنجی که به ترتیب در همسنجی با پارسال 26 درصد کاهش، 34 درصد و 6 درصد رشد داشته اند، از جمله دیگر نکات قابل توجه این آمار تا پایان آبان ماه است.

در هشت ماه امسال 139 میلیون و 630 هزار دلار زغال سنگ و کک وارد کشور شد که رشد 140 درصدی داشته است.

این گزارش می افزاید: از آغاز امسال تا پایان آبان ماه 84 میلیون و 165 هزار دلار محصولات سفال، آجر، سرامیک و کاشی (کاهش 2 درصدی در مقایسه با هشت ماهه 96)، 129 میلیون و 858 هزار دلار پودر آلومینیا و محصولات مرتبط (رشد 6 درصدی در مقایسه با هشت ماهه 96)، 107 میلیون و 425 هزار دلار محصولات زنجیره تیتان (رشد 23 درصدی در مقایسه با هشت ماهه 96) و 824 هزار و 708 دلار فلزات و سنگ های گرانبها (رشد 31 درصدی در مقایسه با هشت ماهه 96) وارد کشور شد.

عملکرد تجارت خارجی حاکی از صادرات 6 میلیارد و 874 میلیون دلاری محصولات معدن و صنایع معدنی از آغاز امسال تا پایان آبان ماه است که در همسنجی با پارسال هفت درصد کاهش نشان می دهد.

این در حالی است که آمارهای تولید مهرماه امسال محصولات معدنی و صنایع معدنی حاکی از رشد دو رقمی محصولات این حوزه است.

بنابراین گزارش، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران گزارش داده است که کنسانتره آهن، گندله، آهن اسفنجی، شمش فولاد محصولاتی هستند که به ترتیب بیشترین آمار تولید بنامشان ثبت شده است. تولید شمش فولاد در مهرماه به یک میلیون و 605 هزار تن رسید که نسبت به مدت سال قبل با رشد 25درصدی همراه شد. تولید این محصول در 7 ماه گذشته از مرز 11 میلیون تن گذشت.

در همین حال تولید مهر ماه کنسانتره سنگ آهن با رشد 25درصدی به 3 میلیون و 771 هزار تن و گندله سنگ آهن با افزایش 20درصدی به 3 میلیون و 118 هزار تن رسید. تولید 7 ماهه این دو محصول به ترتیب از مرز 25 و 24 میلیون تن گذشت.

بنابراین گزارش، در مهر ماه نزدیک به دو میلیون تن آهن اسفنجی تولید شد که 25درصد بیش از تولید مدت مشابه سال قبل بود. از سوی دیگر طی 7 ماه سال بیش از 13 میلیون تن تولید شده است. تولید فولاد خام در مهر ماه به یک میلیون و 600 هزار ­و طی هفت ماه امسال به بیش از 11 میلیون تن رسید.

تولید محصولات فولادی در مهر ماه بدون رشد، به 910 هزار و 251 تن رسیده این در حالی است که تولید این محصولات در 7 ماه ابتدای سال به 32 میلیون تن رسید.

این گزارش می افزاید، میزان تولید آند مس در مهر ماه به 27 هزار 935 تن و کاتد مس به 22 هزار و 285 رسید که به ترتیب با رشد 185درصدی و 122درصدی مواجه شده است. از سوی دیگر تولید ماده معدنی سرب و روی به 77 هزار و 544 تن رسید که 13درصد بیش از رقم تولید مهر سال قبل بود. در 7 ماه گذشته، میزان تولید آند مس 174 هزار تن و کاتد مس 136 هزار تن اعلام شده است.

طی مهرماه امسال محصولاتی همچون سنگ سولفیدی مس با تولید 4 میلیون و 665 هزار تنی رشد 6درصدی داشته است. تولید فسفات در مجتمع آسفوردی به 7 هزار و 361 تن رسید که رشد 238درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل داشته است. در 7ماه نخست 97 بیش از 224 هزار تن فسفات در این مجتمع تولید شده است./