خبرگزاری شبستان: همیشه فکر می کنیم کودکان تا بزرگ نشوند، نمی توانند مسئولیتی برعهده بگیرند و کاری انجام دهند و فقط باید بچگی کنند و بازی، اما به سراغ کودکی رفتیم که یک کودک موفق و حقوقدانی کوچک است. او از سن پنج سالگی به حقوق خود کاملا آگاه است، دختری که می داند اطرافیان باید چگونه با او رفتار کنند. اسمش کیمیا موسوی شهری و هشت سال و نیمه است. حقوق کودک را ازسن پنج سالگی، از زبان پدرش که یک وکیل دادگستری است، آرام آرام آموخت. پدر با صبر و حوصله فراوان و از طریق بازی کودکانه همه مسائل حقوقی کودکان را در مدت زمان 10ماه، به دخترش آموزش داد، تا او با حقوق خود آشنا شود و بداند که اگر چه در این دنیا همه حق و حقوقی دارند، اما حق کودکان به معنی حقیقی رعایت نمی شود و کودکان همواره مورد هجوم، خشونت، آزار و اذیت بزرگترها، قدرتمندان و ... هستند. دانستن این حقوق، به آن ها کمک می کند که از خود چطور دفاع کنند و کمتر آسیب ببینند. در ابتدا با پدر این حقوقدان کوچک هم کلام می شویم.
چرا حقوق کودک را به کیمیا آموزش دادید؟
اگر حقوق کودکان به درستی رعایت شود و آن ها بتوانند از حق خودشان استفاده کنند، از حق داشتن دوست و هر نوع آزادی فکری و بیان اطلاع داشته باشند، انسان هایی خواهند بود با روح و روان سالم و کسی که روح و روان سالم داشته باشد، موجبات آزار دیگران را فراهم نمی آورد.
خودتان به عنوان یک پدر، چقدر حق و حقوق کیمیا را رعایت می کنید؟
کیمیا وقتی با حقوق کودک آشنا شد، از من پرسید واقعا نمی دانستم که بچه ها در این کره خاکی هنوز بزرگ نشده، می توانند حقی داشته باشند و از حق خودشان در برابر اذیت و آزار های والدین دفاع کنند؛ من هم به عنوان حقوقدان سعی می کنم مسائل مربوط به حقوق کودکان را رعایت کنم تا خدایی نکرده، دخترم کیمیا از من شکایت نکند، زیرا او حالا یک حقوقدان کوچک است و باید حقش را جدی گرفت.
در ادامه با این حقوقدان کوچک به گفت و گو نشستیم.
در ابتدا خودت را معرفی کن و اگر حرفی داری بگو؟
من سیده کیمیا موسوی شهری، کلاس سوم دبستان و هشت سال و نیمه هستم.
به نظر شما به چه کسی کودک می‌گویند؟
در کشور ما به دختر تا 9 سالگی و پسر تا 15 سالگی کودک می‌گویند.
حق چیست و حق حیات به چه معناست؟
- وقتی خداوند و یا قانون، انجام کاری را اجازه داده یا منع نکرده باشند، حق داریم که آن را انجام بدهیم. مثلاً خداوند و یا قانون بچه‌ها را از بازی کردن منع نکرده است. پس حق داریم بازی کنیم و یا درباره حق حیات که مهمترین حق کودکان است. یعنی حق زندگی کردن، هر آدمی از لحظه‌ای که در شکم مادرش است، تا وقتی که به دنیا می‌آید و تازمانی که می‌میرد، حق حیات و زندگی دارد و هیچ‌کس نمی‌تواند زندگی آن را به خطر بیندازد و فقط خدایی که زندگی داده می‌تواند زندگی را هم بگیرد. خداوند در قرآن کریم فرموده هر کسی که به یک نفر حیات بدهد مثل این است که به تمام آدم‌ها حیات و زندگی داده و اگر کسی زندگی کسی را بگیرد مثل این است که زندگی همه آدم‌ها را گرفته است و یا خداوند در قرآن می‌فرماید: «مبادا دخترانتان را به خاطر فقر بکشید، من به آنها روزی و غذا می‌دهم». کودک برای پدر و مادرش نیست، همه آدم‌ها و مخلوقات جهان مال خدا هستند و به همین خاطر پدر و مادر کودک هم نمی‌توانند او را اذیت کنند یا جان او را بگیرند. کودک حتی برای خودش هم نیست و نمی‌تواند خودش را بکشد و یا آزار دهد و این کار گناه بزرگی است.
آیا کودکان حقوق دیگری هم دارند؟
- حق داشتن هویت، یعنی این که نام و فامیل کودک چیست؟ نام پدر و مادرش چیست؟ این که در کدام کشور زندگی می‌کند؟ محل زندگی‌اش کجاست؟ اسمی که پدر و مادر برای بچه‌هایشان انتخاب می‌کنند مهم است که نامی از اسماء خدا و پیامبران باشد. از این رو پیامبر اسلام می‌فرمایند: «برای بچه‌هایتان نام خوب انتخاب کنید.»
کودک حق داشتن خانواده و زندگی با خانواده را دارد. کسی اجازه ندارد کودک را از خانواده‌اش جدا کند. اگر بچه‌ای خانواده نداشت باید او را به بهزیستی و شیرخوارگاه‌های شهر بسپاریم تا کودکان را به خانواده‌هایی که صلاحیت نگهداری از کودک را دارند، بسپارند.
همچنین کودکان تا سن هفت سالگی حق بازی کردن دارند. با بازی، ما بچه‌ها شاد می‌شویم، آموزش می‌بینیم، فکرمان باز می‌شود. حتی پیامبر اسلام سر نماز، حق بازی را از بچه‌ها نمی‌گرفت. حق داشتن دوست و رفیق. چون از دوستان می‌توانیم خیلی چیزها را یاد بگیریم و یا به آنها یاد بدهیم و انتخاب درست هم خیلی مهم است که پدر و مادر برای ما بچه‌ها بهترین دوستان هستند و بدی ما را نمی‌خواهند و آسیبی به ما نمی‌رسانند.
انواع آسیب های وارده به کودکان را نام ببرید و برایمان توضیح دهید.
- آسیب عاطفی، آسیب جسمی، روحی و اخلاقی. اگر والدین؛ بچه‌ها را به مراقبت از سلامت جسمشان سفارش نکنند و یا وسایل بهداشتی را برای سلامت آنها تهیه نکنند، دچار آسیب جسمی می‌شوند و همه آدم‌ها احتیاج به مهر و محبت دارند. وقتی به بچه‌ای محبت شود، آدم از لحاظ عاطفی آسیب می‌بیند. پیامبر(ص) می‌فرمودند: «که به بچه‌ها محبت کنید و آنها را نوازش کنید و ببوسید». اولیا نبایدکاری کنند که کودک بترسد یا افسرده شود یا مراقب آنها باشند که دچار آسیب اخلاقی نشود.
یادآور می شود: هم‌اکنون 28 میلیون نفر از کودکان جهان به دلیل ناآرامی‌ها و درگیری‌های ناشی از جنگ‌های مسلحانه در جهان که آنها را در معرض خطراتی همچون حمله هدفمند شبه نظامیان به مدارس و تجاوز و خشونت جنسی قرار می‌دهد، از امکان تحصیل محرومند.
طبق گزارش های جهانی، 42 درصد از جمعیت 67 میلیون نفری کودکان سراسر جهان یعنی چیزی در حدود 28 میلیون کودک که در سن ورود به مدرسه قرار دارند، در کشورهای فقیری زندگی می‌کنند که اغلب درگیر جنگ هستند. در بسیاری از این جنگ‌ها مهاجمان به صورت هدفمند مدارس و کودکان محصل را هدف حملات خود قرار می‌دهند.
شکنجه، بازداشت خودسرانه و نقض مواد مختلف کنوانسیون های حقوق کودک به ویژه ماده 37 و 40 از موارد متعدد نقض حقوق بشر کودکان توسط رژیم صهیونیستی است، در سال 2010، 93 درصد از 835 فلسطینی کمتر از 17 سال بازداشت و به زندان محکوم شده اند.
انتشار گزارش اسفبار سازمان ملل درباره وضعیت کودکان در عراق
جنگ در عراق، باعث کشته شدن و نقص عضو صدها کودک شده است. در گزارش سازمان ملل همچنین آمده است در عراق از کودکان به عنوان جاسوس و گاهی اوقات از آنها به عنوان طعمه برای به دام انداختن نیروهای امنیتی استفاده می شود. در گزارش این گروه همچنین آمده است در نتیجه درگیری های عراق در سال 2010، دست کم 194 کودک کشته و 232 نفر نیز زخمی شده اند.
از کودکان در عراق همچنین برای جابجایی تجهیزات نظامی، ضبط تصاویر حملات با هدف استفاده تبلیغاتی و همچنین کار گذاشتن بمب استفاده می شود و سکوت یونیسف در این خصوص تامل برانگیز است.
بر اساس گزارش های رسمی منتشر شده توسط دولت عراق، در 9ماهه نخست سال2010 در مجموع 134کودک در این کشور کشته و 590 کودک نیز زخمی شدند. در گزارش گروه ناظر بر وضعیت کودکان در عراق آمده است در درگیری های عراق، گروه های مسلح کودکان را به استخدام خود در آورده اند و از آنها برای شرکت در درگیری های مستقیم و غیر مستقیم استفاده کرده اند.
به غیر از حقوق یاد شده آیا کودکان حقوق دیگری دارند؟
حق فکر کردن و آزادی تفکر، حق آزادی بیان، بچه‌ها مثل بزرگترها باید بتوانند فکر کنند و در میان خود آزادی داشته باشند. اما برای خوب فکر کردن و خوب تصمیم گرفتن باید اول به او اجازه بدهیم تا به اطلاعات دسترسی داشته باشد اگر به اطلاعات مانند کتاب، رادیو، تلویزیون، روزنامه، اینترنت و مدرسه دسترسی نداشته باشد نمی‌تواند خوب فکر کند. هیچ کس حق ندارد جلوی کسب اطلاعات بچه‌ها را بگیرد و یا مانع تحصیل آنها بشود و یا حق این را ندارد که بچه‌ها را به کار کردن و پول در آوردن اجبار کنند.
آمار کودک آزاری در ایران همچنان رو به افزایش
کیمیا در ادامه می گوید: «طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، کودک آزاری به هر نوع تهدید سلامت جسم و روان یا نقص در رفاه و بهزیستی کودک به دست والدین یا افرادی که نسبت به او مسئول هستند، گفته می‌شود. اما در تعریف دقیق‌تر باید گفت که کودک آزاری موجب آسیب‌های جسمانی، روانی و عاطفی کودک می‌شود و روند رشد جسمانی و روانی او را مختل می‌کند. بنابراین می‌بینید که در تعاریف، این آزارها هم فیزیکی و جسمی است و هم عاطفی و موضوع‌هایی مثل بهره کشی‌های اقتصادی و بد رفتاری‌های آموزشی را شامل می‌شود.»
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که 56 درصد از کودکان آزار دیده ایرانی دختر هستند و 44درصد پسر. از مجموع این کودکان، 44درصد توسط پدر، 12درصد توسط مادر و مابقی توسط آشنایان یا سایر افراد مورد آزار قرار گرفته اند.
آخرین آمار های منتشر شده ازسوی «صدای یارا» در سه ماه نخست سال جاری بیش از 800 مورد تماس تلفنی ثبت شده است که از بین تماس های برقرارشده، 53درصد مربوط به مسائل پسران و 47درصد مربوط به مسائل دختران بوده است. افزایش کودک آزاری در ایران نسبت به 10 سال گذشته رشد چشمگیری داشته است و باید گفت که با رشد صددر صدی روبه رو بوده است. «صدای یارا» شماره تلفن بهزیستی برای برقراری ارتباط با کودکانی که مورد آزار قرارگرفتند.
چرا کودک مورد آزار قرار می گیرد؟
دلایل کودک آزاری ریشه در به هم ریختگی روحی و روانی آزاردهندگان آنها دارد فقر – اعتیاد – اختلافات خانوادگی پدر و مادرها و طلاق و فرهنگ پدرسالاری عمده دلیل کودک آزاری است.
دوست دارید چه قانونی به کنوانسیون جهانی حقوق کودک اضافه شود؟
سازمان ملل متحد، 20 نوامبر سال 1989 طی اجلاسی عمومی، کنوانسیون حقوق کودک را تصویب کرد. بر اساس این کنوانسیون تمامی کودکان کره زمین از حق حیات برخوردار شدند و رشد، مصونیت و حضور آنها را تضمین کرد کنوانسیون جهانی حقوق کودک شامل 54 ماده و دو پروتکل اختیاری است که چهار اصل پایه‌ای آنرا جهت می‌دهد:
•هیچ کودکی نباید از تبعیض رنج ببرد.
•کودکان حق حیات داشته و باید رشد کنند.
•زمانی‌که در رابطه با کودکان تصمیم‌گیری می‌شود باید منافع عالیه آنان در راس قرار گیرد.
•کودکان حق دارند آزادانه عقاید و نظرات خود را ابراز کنند و در تمامی اموری که به آنها مربوط می‌شود این نظرات باید مورد توجه قراردارد.
کنوانسیون جهانی حقوق کودک قطعاً یکی از بهترین قوانین در حمایت از حق کودکان است. درجامعه بین الملل اگر مسئولان دفاع از حقوق کودک می دانستند که جای هر انسان در پیشگاه خداوند به اندازه جان همه انسان های روی کره زمین احترام دارد؛ آن وقت به جنایت و قتل دست نمی زدند؛ همچنین خداوند می فرماید: «کودکانتان را به خاطر ترس از فقر نکشید، زیرا ماروزی آن ها را می دهیم».
اما در روایات از ائمه (ع) درخصوص رعایت عدالت و تساوی و جلوگیری از تبعیض بین کودکان و محبت و بوسیدن آنها و اعتدال در تشویق، وفای به عهد با کودکان، احترام به کودکان و به کیویی صدا کردن آنها، بازی با کودکان و جلوگیری از تنبیه بدنی کودکان مطالب بسیار خوبی مطرح شده است که اگر رعایت شود جامعه عاری از خشونت خواهیم داشت.
آیا تا حالا برای مقامات و مسئولین کشور خودمان یا سایر کشورها نامه ای برای دفاع از حق کودک نوشتی؟
من در سال 86-85 یک نامه برای آقای سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه و یک نامه برای آقای بوش نوشتم و در آن نامه ها خواستم که از جنگ دست بردارند و هزینه های جنگ های خود را؛ رو برای برای کودکان و صلح و دوستی هزینه کنند تا ببینند دنیا چه وضعی پیدا می کند.
چند سال پیش که آقای دری نجف آبادی دادستان کل کشور و آقای مرتضوی دادستان تهران بودند، پدرم طی نامه به دادستان کل کشور خواستند که اجازه بدهند من به مدت ده دقیقه در اجلاس دادستان های کشور که در تهران برگزار می شود، درخصوص کودکان صحبت کنم که متاسفانه شرایطش فراهم نشد.
درخواست کوچکترین حقوق دان ایران از رئیس جمهور
برای آقای احمدی نژاد نامه ننوشته ام، اما از رئیس جمهور کشورمان خواهش می کنم که بودجه سازمان هایی مثل سازمان بهزیستی را افزایش دهند تا کودکان بی سرپرست و یا بد سرپرست و کودکان خیابانی و کودکان کار تحت حمایت بیشتر قرار گیرند و دیگر شاهد کودکان سرگردان و بی پناه در خیابان ها نباشیم.
همچنین می خواهم که از انجمن ها یا سازمان های مردمی که با هزینه خود مردم اداره می شود مثل انجمن حمایت از حقوق کودکان، حمایت کنند تا آنها بتوانند نواقص و کاستی های سازمان های دولتی را آزادانه و بدون ترس عنوان کنند و ایرادهای موجود برطرف شود تا جامعه سالم و خوب داشته باشیم.
به اعتقاد من تنها قوانین بشری است که نه تنها با فطرت و ادیان الهی مخالفتی ندارد، بلکه کاملاً در راستای فطرت الهی و بشری نوشته شده است؛ با این وجود اگر کشوری به این کنوانسیون ملحق نشود و یا آنرا امضا نکند می تواند از زیربار آن شانه خالی کند.
من فکر می کنم این کنوانسیون بایستی به گونه ای باشد که هر کشوری خواه آن را امضا کرده باشد یا نه، مکلف به اجرای آن باشد و اگرکشوری قوانین آنرا اجرا نکرد، بشود در موردش تحقیق کرد و اقداماتی علیه آن کشور انجام داد.
در قرآن کریم و احادیث و روایات در مورد حقوق کودکانه چه نکاتی وجود دارد؟
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «کودکان را دوست بدارید و مورد رحمت قرار دهید و هرگاه به آنان وعده دادید به آن وفا کنید.» ((اصول کافی - ج6 - امام صادق(ع))
همچنین در جای دیگر می‌فرمایند: «خداوند هر آینه بنده‌ای را که نسبت به فرزندش محبت ورزد مورد رحمت قرار می‌دهد.»؛ « فرزندانتان را زیاد ببوسید، زیرا در مقابل هر بوسه‌ای درجه‌ای در بهشت خواهید داشت».
در اینجا یک نکته‌ای را مدنظر قرار می‌دهیم که همگان به آن توجه داشته باشیم و آن نکته این است که محبت و ملاطفت و مهر ورزیدن سنت و شیوه پیامبر اسلام (ص) بوده است و رمز موفقیت ایشان در تربیت و هدایت انسانها نیز همین نکته بوده است که قرآن کریم بدان اشاره دارد: «پس به برکت رحمت الهی با آنان نرمخو و پرمهر شدی و اگر تندخو و سنگ دل بودی قطعاً از پیروان تو پراکنده می‌شدند پس از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه».
برای اینکه پدر و مادر بتوانند مهر و محبت خود را به فرزندان ابراز نمایند باید از هر فرصتی استفاده کنند از جمله اینکه اوقاتی را با آنان بگذرانند، علایق مشترک را پرورش دهند، زیرا ابراز محبت و بیان آن در روابط عاطفی خانوادگی بسیار مهم است. خداوند در مورد خصوصیات تمام انسان های (بچه یا بزرگسال) می فرماید: «هر کس دیگری را بی جهت بکشد مانند این است که همه انسانها را کشته است و اگر جان کسی را احیا کند مثل این است که همه انسان ها را احیا و زنده کرده است» (سوره مائده – آیه 32).
کیمیا جان، چه آرزویی برای کودکان داری؟
بزرگترها به بهانه حفظ و رفاه کودکان فعلی یا آینده آن ها با مردم کشورهای دیگر می جنگند تا کشور بزرگتری داشته باشند تا از منابع و معادن زمینی و زیرزمینی و یا هوایی بیشتری برخوردار شوند که نسل آن ها احساس رفاه بیشتری بکنند، اما آن ها نمی دانند که همان جنگ ها، کودکانشان را نابود می کند و آثار زیانبار جنگ برای همیشه بر کودکان باقی می ماند و کینه ورزی و خشونت بین افراد و ملت ها و جوامع بیشتر می شود. ممکن است که جنگ ها یک روز به صلح منتهی شود ولی دل ها همچنان پرکینه و مثل آتش زیرخاکستر باقی می ماند، پس آرزو می کنم جهانی بدون جنگ داشته باشیم.
آرزوی اول
آرزو می کنم تبعیض به هر شکل و به هر دلیل از بین برود. هر کودک در کنار پدر و مادرش باشد و یا حداقل در کنار خانواده صالح و امین زندگی کند.
آرزوی دوم
آرزو می کنم برای معلولیت مادرزادی کودکان فکری اساسی شود و همچنین تغذیه تمام کودکان جهان به ویژه کودکان سومالی که اخیراً با مشکل بیشتری روبرو شوند با همکاری تمام کشورها و مردم جهان و احساس مسئولیت آن ها حل شود.
آرزوی سوم
آرزو می کنم کودکانی را مشاهده نکنیم که برای زندگی خود یا اقوامشان مجبورند کارکنند و بزرگترها از مشکل آن ها سوء استفاده کنند و آن ها را استثمار کنند.
آرزوی چهارم
آرزو می کنم کسانی که درخصوص خرید و فروش و قاچاق کودکان مداخله می کنند یک روز به خودشان بیایند و دست از کار کثیف خود بردارند.
آرزوی پنجم
آرزو می کنم در تمام نقاط جهان کودکان دختر همچون پسرها نعمت و رحمت الهی شمرده بشوند، تمام کودکان جهان از حق تحصیل برخوردار شوند و با بازی و تفریح بتوانند خلاق و بالنده شوند، تا برای بشریت مفید باشند.
آرزوی ششم
آرزو می کنم روزی برسد که بزرگترها مثل فرشته ها از بچه ها مراقبت کنند، فرشته ها ممکن است از بچه ها مراقبت کنند، اما هرگز احساس مالکیت بر آن ها نمی کنند آن ها را کتک نمی زنند، تحقیرشان نمی کنند.
آرزوی هفتم
آرزو می کنم بزرگترها به بچه ها عشق بدهند، با آنها همفکری بکنند، نظرشان را به کوچکترها بیان کنند، اما اندیشه ها و نظرات و باورشون را به بچه ها تحمیل نکنند.
خیلی آرزو دارم اما فکرکنم این هفت آرزو مهمترین آرزوهام برای بچه ها باشد که امیدوارم هرچه زودتر محقق شود.
آموزش به والدین تنها راه موثر و پیشگیرانه ازکودک آزاری
مهمترین عواملی که در جلوگیری از کودک آزاری باید مورد توجه قرار گیرد، آگاهی و اطلاع رسانی در زمینه حقوق کودک و روش‌های تربیتی است: «آگاهی دادن به خانواده‌ها و آموزش آنها در مورد حقوق کودکان مهمترین و ماندگارترین اقدامی است که ما می‌توانیم انجام دهیم. متأسفانه بیشتر کودک آزاری‌ها به دلیل ناآگاهی والدین و مراقبان کودکان رخ می‌دهد و در این میان، کودکان هم نه تنها اطلاعی از حقوق خود ندارند، بلکه نمی‌دانند در صورت بروز خشونت در خانه، چطور باید مورد حمایت قرار گیرند. در حالی که در کشور ما سامانه تلفنی 123 اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی برای رسیدگی به این وضعیت‌های قرمز در نظر گرفته شده است.»
کلام آخر از زبان کیمیا کوچکترین کارشناس حقوقی کودکان
این همه ظلم و جنایت در جهان، جنگ وخونریزی، تنها به کشورها خسارت مالی می زند، اما به روح و جسم کودکان بی دفاع و مظلوم چنان لطمه ای وارد می شود که حتی جبران آن غیر ممکن است، آخر وقتی شاعری می گوید:
«میازارموری که دانه کش است که جان دارد و جان شیرین خوش است» آیا کودکان معصوم اندازه یک مورچه هم در نزد مسئولان ارزش ندارند که به آن ها توجه ویژه شود. چرا با وجود زندگی در دنیای متمدن یافته و پیشرفته باز هم باید به کودکان ظلم شود و حق و حقوق آن ها مانند یک شهروند محترم در اجتماع کوچک خانواده رعایت نشود و همچنان به دلیل کوچک بودن و زور و بازو نداشتن مورد ضرب و شتم و بی مهری قراربگیرند.
سخن آخر...
مسئولان کشور، کودکان چشم انتظار نگاه مهربان شما هستند تا مسائل آنان را حل و فصل کنید، و مسئولان کشور های دیگر ؛ کودکان در سراسر جهان نیز خواستار توقف جنگ در کشورها هستند.
پایان پیام/
نظر شما