به گزارش خبرگزاری شبستان، مراسم شب «ابن بطوطه» با همکاری کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
سفرنامه‌های اسلامی محصول سفر چهره‌های برجسته دوران به سفرهای حج است
در این مراسم حجت‌الاسلام رسول جعفریان، رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی در سخنانی با اشاره به اینکه در عالم اسلام دانش جغرافیا و سفرنامه‌نویسی دو موضوع درهم تنیده است، گفت: بسیاری از سفرنامه‌های اسلامی محصول سفر چهره‌های برجسته دوران به سفرهایی چون سفر حج است که حتی با وجود آمیخته بودن با مسائل امنیتی به طور معمول اثر قابل اعتنایی به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: مردمان مغرب اسلامی در طول تمدن اسلامی در حوزه سفرنامه‌نویسی تبحر ویژه‌ای داشته‌اند که در شرق نمونه‌ای از آن نمی‌توان دید که در میان آنها سفرنامه‌های ابن بطوطه، ابن جبیر و عیاشی را می‌توان نام برد، اما سفرنامه ابن‌بطوطه در میان همه این آثاربه دلیل قصه‌گو بودن خود موقعیت ویژه‌ای دارد.
رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی افزود: سفرنامه ابن‌بطوطه را نباید یک سفرنامه حج صرف بدانیم. او در این سفرنامه نزدیک به 2 هزار کیلومتر سفر می‌کند و به سفر حج می‌رود. سفری که گاه تا دو سال هم طول می‌کشد و در آن مجالس علما و بزرگان زیادی را از نزدیک می‌بیند و درک می‌کند و همه اینها تنها به عشق زیارت خانه خداست که صورت می‌پذیرد.
وی با اشاره به اینکه این سفرنامه گنج عظیمی است که در ایران آن دوران نوشتنش باب نبوده است، گفت: ابن بطوطه در سفرش تمام دنیای اسلام را زیر و رو می‌کند و آن را پیش چشم مخاطبانش می‌آورد.
جعفریان همچنین با اشاره به اینکه ابن‌بطوطه پنج سفر حج را در طول حیات خود از سرگذرانده است، گفت: فرهنگ حرمین شریفین در سفرنامه او به خوبی قابل مشاهده است. او قصه‌ها و افسانه‌ها و تعابیری را در رابطه با فرهنگ حرمین شریفین دارد که بسیار عجیب و گاه غیر واقعی است. آداب و رسومی که او از آن یاد می‌کند، امروزه در بسیاری از موارد دیگر وجود ندارد.
موحد: ابن بطوطه من را یاد دوران نوجوانی می‌اندازد
در ادامه محمد علی موحد، محقق و مترجم برجسته که ترجمه سفرنامه ابن‌بطوطه به فارسی را در کارنامه ادبی خود دارد در سخنانی با اشاره به سابقه آشنایی خود با این کتاب گفت: ابن‌بطوطه از دوران نوجوانی برای من یک حس نوستالژیک همراه داشت. چیزی مانند یک حرکت توام با خوشی. در واقع ابن بطوطه برای من چیزی است که هنوز هم من را یاد دوران نوجوانی می‌اندازد.
وی افزود: در دروان جوانی، کتاب مختصر بیلونی را که در یک کهنه‌فروشی در آبادان پیدا کردم، همچون فیلی که یاد هندوستان افتاده باشد دوباره به یاد ابن‌بطوطه و تجربه خوانش سفرنامه او در نوجوانی افتادم. نمی‌دانم چه خاصیتی است، اما او خواننده‌اش را به خود می‌گیرد و دیگر رهایش نمی‌کند. در همان ایام به دنبال متن کامل سفرنامه ابن‌بطوطه افتادم و نسخه‌ای که 110 سال قبل در قاهره منتشر شده بود را پیدا کردم.
وی ادامه داد: شروع ترجمه ابن‌بطوطه برای من همزمان بود با سال‌های نخست بعد از کوتای 28 مرداد که روزهای سختی بود. در آن ایام ابن بطوطه و داستان‌هایش تنها انیس و مونس من بودند و کار کردن روی آن برای من مایه آرامش.
وی در ادامه با اشاره به توصیفات و شرح سفرهای ابن بطوطه گفت: ابن بطوطه دست مرا گرفت و با خودش به شیراز برد. مرا میهمان خانه خواجه مجدالدین شیرازی کرد که اهالی شیراز به او مولانا می‌گویند. کسی که وقتی می‌میرد حافظ برای او صفت رحمت حق را می‌سازد و در غزل‌هایش می‌آورد. ابن بطوطه مرا به مدرسه مجدیه برد و در مجلس تدریس خواجه نشاند. او دست مرا گرفت و برد بر سر تربت سعدی که 60 سال قبل از آن فوت کرده بود. بر سر خانقاهی که سعدی در اواخر عمر ساخته بود و در آن نیز دفن شد. در خانقاهی که مردم شیراز در آن اطعام می‌شدند و بر سر حوضچه‌هایش لباس می‌شستند.
وی افزود: من نمی‌دانم او چطور می‌توانسته خود را در تمام این مجلس و در میان تمام این افراد و بزرگان جای دهد؛ چرا که هیچ گوشه‌ای از زندگی شهری که در آن اقامت داشته نیست که او از آن گزارشی نداده باشد. ابن بطوطه 44 دولت را در سرزمین‌های اسلامی دیده و 124 هزار کیلومتر سفر کرده است. دوران گزارش شده از جانب او نیز به دلیل قرار گرفتن در دوره افول تمدن اسلامی و آغاز رنسانس و بیداری اروپا حائز اهمیت بسیاری است.
سرسنگی: هنوز نتوانسته ایم از منظر فرهنگی، ارزشهای این تمدن بزرگ را تبیین کنیم
در این برنامه همچنین مجید سرسنگی، مدیر عامل خانه هنرمندان ایران ضمن خیر مقدم به شرکت کنندگان در مراسم شب ابن بطوطه، گفت: اگر به طور خلاصه بخواهیم نگاهی به حوزه فرهنگ داشته باشیم باید به این نکته اذعان کنیم که به اندازه ای که ما در فرهنگ و تمدن ایران اسلامی واجد ارزشهای بالا و مفاهیم ارزشمند هستیم، متاسفانه نتوانسته ایم در عرصه عمل این ارزشها و افتخارت را به منصه ظهور برسانیم و نتوانسته ایم با زبان هنر و از منظر فرهنگ، ارزشهای این تمدن بزرگ را چه برای نسل جوان و چه برای مردمان سایر فرهنگ ها تبیین کنیم.
وی افزود: اگر نگاهی تاریخی به روند توسعه فرهنگی در کشور بیاندازیم متوجه می شویم که ما شرایط منحصر بفردی در فرهنگ و تمدن داشته ایم که شاید امروزه بتواند قابلیت پاسخگویی به پرسش های فرهنگی در سطح جهان را داشته باشد.
مدیرعامل خانه هنرمندان ایران اظهار داشت: امتزاج فرهنگ و هنر ایرانی با دین مبین اسلام با آن تفکرات ارزشمند، انسان دوستانه، اخلاق گرا و سرشار از معنویت که همه بشریت را به صلح و دوستی دعوت می کند، امتیازی است که کمتر فرهنگ و تمدنی از آن برخوردار است. به همین دلیل در برهه ای از زمان که این دو فرهنگ یعنی اسلام و ایران با هم پیوند می خورند آثاری خلق می شود که هنوز که هنوز است مایه مباهات ایران اسلامی است.
سرسنگی ادامه داد: در بیش از سه دهه ای که از آغاز انقلاب اسلامی ایران گذشته است، بیشترین اشارات به رشد و توسعه فرهنگی بوده و بیشترین افتخارات در این حوزه کسب شده است اما متاسفانه هنوز نتوانسته ایم جز بخش کوچکی از این افتخارات را در عرصه فرهنگ و هنر به نمایش بگذاریم.
بنا به گزارش روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، مدیرعامل خانه هنرمندان ایران با ابراز امیدواری از اینکه چنین جلساتی بتواند در این زمینه راهگشا باشد، تاکید کرد: این فرهنگ غنی باید پشوانه ای باشد تا بتوانیم حرف های جدید را در سطح جهان با تکیه به فرهنگ و از منظر حوزه فرهنگی بزنیم.
در این برنامه که به همت کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و خانه هنرمندان ایران در تالار استاد جلیل شهناز خانه هنرمندان برگزار شد فیلم مستندی که درباره سفرهای ابن بطوطه ساخته شده است نیز به نمایش آمد.
پایان پیام/
نظر شما