به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، با اتمام موسم حج و آغاز بازگشت حجاج بیت الله الحرام به میهن، بعضاً تصاویری در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در قالب طنز و جوک دست به دست می شود که شاید در نگاه اول سبب خنده و تفریح شود اما بیش از این، می تواند مخاطب را از آمیخته شدن سنت های دینی ملی با بدعت ها و تجملات آسیب رسان، ناراحت کند.
این تصاویر که اتومبیل های تزئین شده با تور و نمادهایی از کعبه برای استقبال از حجاج را نشان می دهد، در همان نگاه نخست هم آن احساس معنویت و خلوص و صمیمیتی را که پیش از این در استقبال از حجاج وجود داشت از ببیننده می گیرد و بیشتر یادآور کاروان های مشایعت کننده عروس و داماد است تا استقبال از زائرانی که عطر خانه خدا و مدینه النبی(ص) بر جسم و جان شان نشسته.
اگرچه دست به دست شدن این تصاویر در ابتدای امر با شوخی و مزاح کاربران فضای مجازی همراه می شود، اما با عبور از ظاهر تصویر و تفکر و نگاهی که پشت این قسم از رفتارها پنهان است، ناخودآگاه این بیت در ذهن مان نقش می بندد: «خنده تلخ من از گرینه غم انگیزتر است/کارم از گریه گذشت است چنین می خندم».
ابتلای سبک زندگی به بیماری مزمن تجمل طلبی
اینکه ظاهرگرایی و تجملات در سال های اخیر به بیماری مزمن در جان سبک زندگی اسلامی-ایرانی بسیاریِ از ما تبدیل شده و روز به روز جسم و جان این سبک را بیش از پیش ضعیف و رنجور می کند بر کسی پوشیده نیست و این همه گلایه و دغدغه ای که صاحبنظران دارند و بالاتر از آن تاکید و توصیه مقام معظم رهبری به اصلاح سبک زندگی که یکی از زیرمجموعه هایش ساده زیستی، پرهیز از تجملات و بدعت های رفتاری است، وجود این بیماری را ثابت می کند.
این بیماری که با نشانه های مختلف خود را نشان می دهد وقتی غیرقابل تحمل تر شده و سبک زندگی مقابل درد ناشی از آن تاب نمی آورد که سراغ باورها و سنت های دینی مذهبی رفته و می کوشد آنها را نیز آلوده کند که متاسفانه در برخی از افراد و آیین های مذهبی نشانه های این بیماری با وضوح بیشتری دیده می شود.
برای مثال حج که از ابتدای امر می تواند با مهمانی های آنچنانی خداحافظی و اصطلاحاً سرراهی های گرانقیمت اش گرفته تا سوغاتی و ولیمه های پرزرق و برق و همراه با اسراف اش و استقبال با اتومبیل های تزئین شده می تواند بیش از هر منسک و آیینی آلوده به تجملات، اسراف و رفاه زدگی ها شود.
ممکن است برخی بگویند وداع و خداحافظی، ولیمه و دادن سوغات از مستحبات حج است و در روایات و کلام معصومان علیهم السلام نیز نسبت به انجام آنها سفارش شده است اما مرور سیره نظری و عملی پیامبر(ص) و ائمه(ع) نشان می دهد که این مستحبات باید در عین سادگی و به دور از هر نوع اشرافی گری و ترویج روح تفاخر و تجمل طلبی باشد چراکه اساساً در اسلام مناسک و عبادات، مستحبات و واجبات ازجمله حج برای آن است که دل ها به خدا نزدیک شوند و اصطلاحاً انسان به مقام «قُرب» نائل شود اما چه بسا رواج این دست تجملات و انجام محرماتی مثل اسراف و ریخت و پاش ها و منوهای رنگارنگ غذا در ولیمه ها نه تنها قربی را در پی ندارد بلکه حاجی را که به تعبیر روایات پس از حج همچون روز تولد از مادر پاک و سبکبال از گناه شده، به گناه و فعل حرام آلوده کند.
رقابت حجاج در لاکچری نمایی!
اما ... متاسفانه مروری بر شبکه های اجتماعی و کانال های مجازی نشان می دهد که آداب و تشریفات پس از بازگشت حجاج به کشور چنان به تجمل و لاکچری نمایی آلوده شده که گویی رقابتی فزاینده برای پیشی گرفتن از یکدیگر در انجام هرچه بهتر و اصطلاحاً باکلاس تر این مراسم ها و آیین ها وجود دارد.
اگر به این روند سوغاتی های بی کیفیتِ چینی را که علی رغم توصیه های قبل از حج، باز هم در چمدان و ساک حجاج به وفور دیده می شود اضافه کنیم در حالی که حمایت از کالای ایرانی در شرایط امروز کشور از فریضه چیزی کم ندارد!، متوجه خواهیم شد که مستحبات پس از حج را به چه ویروسی آلوده کرده ایم.
در این میان اتومبیل های حمل حجاج و تزئینات مخصوص اش هم که بدعت دیگری است که ترویج آن می تواند فضای معنوی و صمیمانه استقبال از حجاج و درکِ حال و هوایی را که آنها در نزدیک به یک ماه حضور در سرزمین وحی تجربه اش کرده اند، به میدان چشم و همچشمی و رقابت در هر چه زیباتر آراستن این اتومبیل ها تبدیل کند.
همه اینها در حالی است ولیمه و دیگر اقدامات حاجی پس از حج مثل دادن سوغات و یا استقبالی که از وی می شود برای آن است که دل ها به هم نزدیک تر شوند و اقوام و آشنایان به سبب این فریضه بزرگ الهی دور هم جمع شده و از شیرینی حج جملگی بچشند، اما چشم و همچشمی ها و باز شدن پای بدعت ها، تجملات و چشم و همچشمی ها به این سنت های دیرینه نه تنها از صمیمت ها می کاهد حتی باعث می شود بسیاری با این رفتارها اساساً فلسفه این آداب در اسلام را درک نکرده و حتی آنها را زیر سوال ببرند.
لذا بنابر توصیه کارشناسان و صاحبنظران به ویژه در شرایط کنونی کشور که با تحریم ها و مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کنیم و بسیاری از از اقشار ضعیف و محروم زیر بار فشارهای اقتصادی در حال از پای درآمدن هستند، بهتر است در کنار انجام ساده و بی آلایش رسومات پس از بازگشت حجاج، کمک به ضعفا و محرومان را مدنظر داشته باشیم و از آلوده شدن این آیین های اسلامی ایرانی به بدعت و تجملات پرهیز کنیم.
*آمنه مستقیمی
نظر شما