حال مساجد سوریه قبل و بعد از بحران

به گزارش خبرگزاری شبستان؛ بحران سوریه از 26 ژانویه 2011 میلادی (6 بهمن 1389) با تاثیر از تحولات سیاسی منطقه موسوم به «بهار عربی» آغاز شد و ارتش آزاد سوریه در سال 2011 میلادی که شامل نظامیان جدا شده از ارتش بودند، تشکیل شد و آنان با دولت مخالفت کردند.

به دنبال این اختلافات، گروه های تکفیری و تروریستی از جمله جبهه نصرت (شاخه رسمی القاعده» جبهه فتح و شام و گروهک تروریستی داعش در این کشور نفوذ کرده و دولت سوریه وارد درگیری با آنان شد.

در این درگیری ها که هفت سال از آن می گذرد و همچنان ادامه دارد؛ هر چند بخش های بسیاری با کمک دولت سوریه آزاد شده است، کشور دچار خرابی های بسیاری شده است.

یکی از آسیب هایی که این کشور در این درگیری ها به خود دید، حمله گروهک های تروریستی به ویژه داعش به مساجد و اماکن دینی بوده است و حتی به گفته «ماجد شریف» یکی از عناصر تکفیری ساکن در شهر صفاقس تونس که جذب داعش شده بود و در جنگ سوریه مشارکت داشت، پس از بازگشت به کشور خود در یک برنامه تلویزیونی اعتراف کرد که داعش برای تخریب وجهه بشاراسد به مساجد اهل تسنن به نام های عائشه، ابوبکر و عمر حمله کرده تا این تخریب ها را به دولت سوریه نسبت دهد و به این ترتیب اهل تسنن را تحریک کند و به اختلافات در این کشور بیشتر دامن بزند.

بنا به گفته «عبدالسلام راجح» معاون رییس دانشگاه شام، تعداد مساجد سوریه از سال 1970 و پیش از بحران کنونی سوریه به حدود 13 هزار مسجد می رسید و مساجد جدیدی در این سالها بنا نشده است.

با وجود آنکه آمار دقیقی از تخریب مساجد توسط ترویست  ها منتشر نشده است؛ می توان تنها به گزارش «مرکز حقوق بشر» در تیر ماه سال 1392 اشاره کرد در آن آمده است از آغاز جنگ سوریه 1450 مسجد به طور کلی و جزیی آسیب دیده اند.

از جمله آن می توان به تخریب مسجد «فاطمه زهرا» در استان رقه در شمال شرق سوریه،  حمله به مسجد «الایمان» در منطقه «المزرعه» که در جریان آن یک عامل انتحاری وابسته به گروهک های تروریستی کمربند انفجاری خود را داخل این مسجد منفجر کرد، اشاره کرد؛ اما این تنها مسجد الایمان نبود که در معرض حملات تروریستی افراد مسلح قرار گرفت. دو مسجد «عبد القادر الحسینی» و «فلسطین» در اردوگاه پناهجویان فلسطینی «یرموک» در جنوب دمشق چندین بار در معرض حملات خمپاره‌ای افراد مسلح قرار گرفت که علاوه بر خسارات مادی  منجر به کشته و زخمی شدن شماری از نمازگزاران حاضر در این دو مسجد شد.

از دیگر مساجد می توان به مسجد جامع «المحمدی» در منطقه «المزه» دمشق اشاره کرد که این مسجد نیز از تعرض افراد مسلح در امان نماند و اصبت خمپاره تخریب دیوارهای آن را درپی داشت.

مسجد جامع «الاکرم» در بزرگراه المزه، مسجد «بدر» در منطقه «المالکی» در مرکز دمشق، مسجد «ضرار» در «باب شرقی»، مسجد «عمار بن یاسر» در منطقه «کفرسوسه»، مسجد «تهانی» در منطقه «ضاحیة الأسد»،  مسجد «طیبة» و «الکبیر» در منطقه «جوبر» و بسیاری از مساجد دیگر هدف حملات تروریست ها در سوریه قرار گرفتند.

علاوه بر این مسجد، برخی از مساجد تاریخی این کشور نیز از دست تروریست ها در امان نمانده و تخریب شدند.

از جمله این مساجد تاریخی می توان به مسجد جامع اموی، جامع حلب، مسجد العمری و مسجد جامع سیف الله المسلول اشاره کرد.

تروریست ها با حمله به این مسجد به مناره تاریخی آن که در سال 1090 میلادی ساخته شده است؛ آسیب زدند.

مسجد العمری نیز هدف صدها راکت قرار گرفت و مناره تاریخی آن در سال 2013 میلادی ویران شد.

مسجد جامع حلب نیز در اکتبر سال 2012 میلادی تخریب و مناره آن در سال 2014 میلادی منهدم شد و در حمله تروریست ها، شبستان و دو ایوان شمالی و جنوبی آن به شدت آسیب دید و کتابخانه تاریخی آن با صدها عنوان کتاب خطی به آتش کشیده شد.

مسجد جامع سیف الله المسلول که در بخش شمال شرقی شهر «حمص» در کنار رودخانه «العاصی» واقع شده است، همچون مساجد تاریخی دیگر با خاک یکسان شده است.

با این وجود و با گذشت این روزهای سخت، دولت سوریه پس از آزادسازی مناطق تحت سیطره گروهک‌های تروریستی، ماموریت بازسازی و مرمت مساجد را آغاز کرده است.

ماه گذشته، موسسه وقف دیانت ترکیه اعلام کرد: این موسسه  طی ۱۵ ماه گذشته، ۱۰۸ مسجد شمال استان حلب سوریه را مرمت کرده است.

این مساجد در مناطق «جرابلس» «اعزاز» و «جوبان» قرار دارند و از زمان پاکسازی شمال سوریه از دست تروریست‌های داعش، کار مرمت آن‌ها در ماه مارس ۲۰۱۷ میلادی آغاز شده است.

در واقع می‌توان گفت که با انجام عملیات موفقیت‌آمیز «درع الفرات» کار مرمت مساجدی که توسط داعش تخریب شده‌اند، آغاز شده است.

عملیات مرمت مساجد شامل مرمت گنبدها، مناره‌ها، درها و لوسترهای شکسته شده و مرمت خطوط برق و آب آن می‌شود.

بنابر این گزارش، موسسه وقف دیانت ترکیه برای مرمت ۱۶۰ مسجد این منطقه که نیاز به تعمیر دارند، برنامه‌ریزی می‌کند.

احمد یاسین؛ مفتی شهر اعزاز، گفت: ۱۷ مسجد در این شهر مرمت شده‌اند و برای مرمت ۲۵ مسجد دیگر نیز برنامه‌ریزی شده است.

دولت سوریه با همکاری همتای چچنی خود  به تلاش برای بازسازی مسجد «جامع اموی» در حلب به عنوان یکی از مهمترین آثار دینی و قدیمی سوریه نیز ادامه می‌دهد.

در این بازسازی نزدیک به یکصد مهندس، صنعتگر، معمار و کارگر همکاری می‌کنند و  کار را با احتیاط ادامه می‌دهند و امیدوارند که اصالت این مکان از بین نرود.