موج گرانی مواد اولیه در کمین تعاونی‌ها/ اشتغالزایی در دل کویر

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ رشد و گسترش تعاونی‌ها با بهره گیری از ظرفیت و توانمندی های اقشار مختلف مردم نقشی بسیار مهم و کلیدی در اشتغالزایی و ارتقای معیشت مردم به ویژه در روستاها دارد.

اهمیت بخش تعاون زمانی محرز می شود که با مشارکت دادن مردم در اقتصاد، ضمن استفاده از ظرفیت‌های بخش‌های مختلف اقتصاد، از ظرفیت‌های اشتغالزایی این بخش استفاده کرد چرا که یکی از مهمترین مزیت‌های بخش تعاون، اشتغالزایی با سرمایه پایین برای هر نفر است.

نکته قابل اهمیت این است که هزینه استغالزایی در بخش تعاون نسبت به سایر بخش‌ها غیر قابل مقایسه است، به طوریکه هزینه سرانه اشتغالزایی در بخش تعاون یک چهارم هزینه اشتغالزایی برای هر نفر در بخش غیرتعاونی به ویژه صنایع بزرگ است و این مهمترین ارزش افزوده بخش تعاون نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود.

اما در حال حاضر بخش تعاون به عنوان یکی از سه رکن اقتصاد کشور، کمترین سهم را از اقتصاد دارد و درحالی که بخش‌های خصوصی و تعاون می توانند محرک اقتصاد باشند همچنان کمترین سهم را از فعالیت‌های اقتصادی دارند.

بازدید از تعاونی روشنی بخشان کویر در روستای کوشه سفلی از توابع شهرستان خوسف اولین مقصد تور رسانه‌ای اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان جنوبی برای خبرنگاران به منظور ترویج و معرفی دو تعاونی برتر استان در دو حوزه کشاورزی و صنایع دستی است.

علیرضا شهدادی، مدیرعامل شرکت تعاونی روشنی بخشان کویر یکی از جوانان روستای خوشه سفلی در شهرستان خوسف است که دو سال پیش تصمیم می‌گیرد خانه قدیمی مختص به پدربزرگش که بدون استفاده باقی مانده بود را با تاسیس شرکت تعاونی و ایجاد اشتغال احیاء کند.

اکنون پس از تلاش و عزم این جوان روستایی کارگاه جاجیم بافی، حوله بافی، سفالگری، قالی بافی، گوهرتراشی و عرقیات گیاهی در هر کدام از اتاق‌های این خانه کاهگلی فعال است و 15 نفر از زنان و مردان روستا در آن مشغول به کار هستند.

شهدادی می‌گوید: در ابتدا کارشان را با سرمایه 5 میلیون تومانی آغاز کردند اما اکنون سرمایه در گردش این شرکت تعاونی به 50 میلیون تومان رسیده است و در نمایشگاه‌های استانی و ملی شرکت می‌کنند.

وی از اینکه با این شرکت تعاونی در سطح روستا اشتغال ایجاد شده ابراز خوشحالی می‌کند و امیدوار است با همکاری و حمایت مسئولان و دریافت تسهیلات مجموعه‌اش را توسعه بخشد و در کنار آن اقامتگاه‌های بوم گردی و طرح گردشگری روستا را اجرا و گسترش دهد تا بتواند محصولات تولیدی زنان و مردان هنرمند روستا را عرضه و به فروش برسانند.

شهدادی که به دلیل کیفیت بالای محصولات تولیدی تعاونی مشکلی در بازار فروش ندارد، ادامه می‌دهد: هر اندازه محصولات تولیدی این شرکت تعاونی بیشتر به فروش برسد تولیدات افزایش می یابد و هنرمندان انگیزه بیشتری برای ادامه کار خواهند داشت.

مدیرعامل شرکت تعاونی روشنی بخشان کویر به وضعیت آشفته بازار و گرانی مواد اولیه اشاره می‎کند و از مسئولان درخواست دارد تا در بحث تامین مواد اولیه ارزان قیمت آنان را یاری کنند تا بتوانند محصول باکیفیت‌تر و بیشتری را تولید داشته باشند.

شهدادی از آمادگی تعاونی برای ارائه آموزش های رایگان به علاقمندان صنایع دستی خبر می‌دهد و می‌افزاید: نمایشگاهی در محل این شرکت تعاونی برای معرفی تولیدات برپا شده دیده شده است.

فاطمه بیگم رضایی، یکی از بانوان هنرمند روستا است که در حال بافت جاجیم است. او از 12 سالگی جاجیم بافی می‌کند و اکنون دختر و پسرش نیز این هنر زیبا را فرا گرفته‌اند.

وی طرح‌های زیبایی جاجیم را براساس ذهنش می‌بافد و می‌گوید: روزانه حدود 1.5 تا متر 2 متر جاجیمی می‌بافد که در دوخت رومیزی، دوخت لباس، کیف و بسیاری دیگر از موارد کارایی دارد و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رضایی که نخ مورد نیاز برای بافت جاجیم را از تهران خریداری می‌کند اکنون بسیار از افزایش قیمت‌ها نگران است چرا که این امر تولیدش را کاهش می‌دهد.

این بانوی هنرمند بسیار علاقمند است تا با دریافت تسهیلات به همراه اعضای خانواده‌اش کارگاه بزرگی راه‌اندازی‌ کند تا علاوه بر ایجاد اشتغال بتواند هنرش را رایگان به دیگران آموزش دهد.

افسانه کوشه، رئیس شورای روستای کوشه‌سفلی می‌گوید: نخستین روستا در شرق کشور هستیم که پنل دهکده هوشمند را راه‌اندازی کردیم و با کمک مکان نمای این پنل هر فردی در هر نقطه‌ای می‌تواند موقعیت خود را نسبت به این روستا دیده و حتی از صنایع دستی این روستا به شکل اینترنتی خریداری کند.

به گفته وی روستای کوشه سفلی ظرفیت‌های گردشگری زیبایی دارد که نیازمند معرفی است و در نوروز امسال بیش از یک‌هزار و 500 نفر از این تعاونی و روستای کوشه‌سفلی بازدید کردند.

محمد کسایی، مدیر اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوسف هم که خبرنگاران را همراهی می‌کند از فعالیت 34 تعاونی با یک هزار و 352 عضو در این شهرستان خبر می‌دهد که تاکنون برای 377 نفر فرصت شغلی ایجاد کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه سرمایه اولیه این تعاونی‌ها در مجموع 105 میلیارد ریال بوده است، می‌گوید: تاکنون حدود 600 میلیارد ریال طرح برای دریافت تسهیلات اشتغال پایدار روستایی به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند.

کسایی جمعیت غیرفعال شهرستان خوسف را 12 هزار و 672 نفر و جمعیت فعال آن را 10 هزار و 701 نفر اعلام می‌کند و می‌افزاید: نرخ بیکاری این شهرستان 5.4 درصد و نرخ مشارکت اقتصادی 45.8 درصد است.

به گفته وی تراکم جمعیت در استان 5.1 نفر در هر یک کیلومتر است و شهرستان خوسف با 1.7 نفر جمعیت در هر یک کیلومتر دومین شهرستان استان خراسان جنوبی به لحاظ تراکم جمعیتی است.

دومین مقصد تور رسانه ای روستای نوفرست از توابع شهرستان بیرجند است جایی که در آن یک شرکت تعاونی با گرد آوردن جوانانی از این مرز و بوم در زمینه تولید، بسته بندی و فرآوری تمام محصولات زنبورعسل فعال است.

شرکت تعاونی هانی تاج که فعالیت خود را با سرمایه اولیه 75 میلیون تومان از سال 91 آغاز کرده در حال حاضر 25 عضو دارد و برای 35  نفر به صورت مستقیم و برای 150 نفر  به صورت غیر مستقیم اشتغال ایجاد کرده است.

مهدی علی‌محمدی، یکی از اعضای این شرکت تعاونی با بیان اینکه سالانه بیش از 50 تن عسل تولید می‌شود، می‌گوید: برای افزایش میزان برداشت عسل به دنبال اصلاح نژاد زنبورعسل هستیم تا از کندوها و ارقام خوب زنبور عسل استفاده کنیم و طرح توسعه شرکت 600 میلیون تومان اعتبار نیاز دارد.

به گفته وی با تیم بازاریاب فعال در 26 نقطه از کشور به لحاظ بازار فروش محصولات مشکلی وجود ندارد اما در حال حاضر بسیاری از مواد اولیه مورد نیاز نایاب و یا کمیاب شده و این گرانی مواد اولیه تعاونی‌های را دچار مشکل کرده است.

علی محمدی یکی دیگر از مشکلات تعاونی‌های کشاورزی را عدم برخورداری از معافیت‌های مالیاتی عنوان می‌کند و از با ابراز گلایه از روند بروکراسی اداری می‌گوید: متاسفانه در بحث بیمه همه زنبوداران دچار مشکل هستند و با وجود اینکه زنبورداری جزو مشاغل سخت محسوب می‌شوند اما این مهم در بحث بیمه لحاظ نمی‌شود.

وی در ادامه می‌گوید: اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و جهاد کشاورزی نمایشگاه‌های خوبی برای شرکت تعاونی‌ها برگزار می‌کند اما هزینه‌ها شرکت در این نمایشگاه‌ها را خود تعاونی‌ها متقبل می‌شوند و هیچ سوبسیدی در این زمینه به تعاونی‌ها پرداخت نمی‌شود که نیاز است در بحث تامین این هزینه‌ها از تعاونی‌ها حمایت کنند تا بتوانند بیشتر در نمایشگاه های سطح کشور شرکت کنند.

به نظر می‌رسد هرچند این تعاونی‌ها با تلاش و همت خودشان در تولید و ایجاد اشتغال موفق عمل کردند اما موج گرانی مواد اولیه و افزایش قیمت‌ها صدای تولیدکنندگان و تعاونی‌ها را درآورده و ناتوانی در خرید مواد اولیه مورد نیاز آنان را با چالش روبه رو کرده است و اگر وضعیت بازار به همین روال ادامه یابد معلوم نیست تعاونی‌ها چه سرنوشتی در کشور خواهند داشت.