به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان به نقل از طلیعه، کتاب «امامان شیعه و علوم اسلامی» توسط حجت الاسلام والمسلمین غلامحسن محرمی نوشته و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی آن را به چاپ رسانده است. نویسنده به عنوان فرضیه در این اثر عنوان می کند که «در عصر امامان معصوم(ع) علوم اسلامی چون قرائت، تفسیر، حدیث، فقه و اصول از منابع اسلامی قرآن و سنت استخراج شد و به تدریج علوم عقلی به عربی ترجمه شد و مسلمانان از آنها در تبیین معارف اسلامی بهره جستند.
در این میان ائمه اطهار(ع) از جمله مهم ترین رهبران فکری و علمی جهان اسلام به شمار می آمدند و از دیدگاه دانشمندان هم عصر‌شان آگاه ترین انسان‌ها به قرآن و سنت و تواناترین افراد در استخراج علوم از منابع و مصادر اسلامی و مطمئن ترین طریق انتقال علوم اسلامی به نسل‌های بعدی بودند؛ لذا در مورد بسیاری از علوم نقش آنان تاسیسی بوده است و در جهت‌دهی به استفاده از علوم ترجمه شده و جلوگیری از افراط و تفریط در برخورد با این گونه علوم به سبب مقبولیت بالای علمی و معنوی تاثیر عظیمی داشتند.»
برای آشنایی بیشتر با این اثر گفت‌و‌گویی را با حجت الاسلام والمسلمین غلامحسن محرمی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه و مدرس حوزه و دانشگاه و نویسنده کتاب «امامان شیعه وعلوم اسلامی» داشته ایم که در ادامه آمده است:
محرمی درباره محتوای این کتاب گفت: کتاب «امامان شیعه و علوم اسلامی» به سهم امامان معصوم شیعیان در ایجاد علوم اسلامی می پردازد. اینکه آیا ائمه(ع) در ایجاد این علوم سهمی داشته اند یا خیر و یا امامان شیعه به عنوان عالمان جامعه مطرح بودند و یا فقط افرادی عابد و زاهد بودند؟
وی افزود: من در این کتاب ثابت کرده ام ائمه(ع) برترین عالمان زمانه خود بوده اند و موسس علوم اسلامی هستند و با دلایل مختلف این مطلب را به اثبات رسانده ام. اثبات این مطلب بیشتر از زبان علمای اهل سنت بوده است. در این اثر تلاش ائمه در پیشرفت و توسعه علوم بررسی شده است. طبق ادعای بعضی از دانشمندان اهل سنت حضرت علی(ع) موسس همه علوم اسلامی است که در کتاب هم آمده است.
به کتب ائمه علیهم السلام توجه نکرده ایم
این مدرس حوزه و دانشگاه اضافه کرد: در این کتاب از نقش شیعیان و شاگردان و اصحاب ائمه هم غافل نشدیم. ما به کتاب هایی که ائمه(ع) با دست خود به نگارش درآورده اند، پرداخته ایم؛ اینکه آنها تا چه میزان نگارش کتاب داشته اند. ما نزدیک به ۴۰ کتاب منسوب به امام علی(ع) داریم که بسیاری از آنها را با دست خودشان نوشته اند و این کار در سایر ائمه هم دیده می شود.
محرمی بیان کرد: متاسفانه در فرهنگ شیعه به کتاب های ائمه توجه ویژه ای نشده است و تاکیدی برتبیین آنها نشده است. من در این کتاب این آثار را مورد تبیین قرار دادم تا نقش ائمه را در نگارش آثار مکتوب شرح دهم.
وی افزود: ما در کتاب بیشتر به نقش تاسیسی امامان معصوم در علوم اسلامی پرداخته ایم زیرا آنها تاثیرگذارترین افراد در شکل گیری علوم بودند. در پاره ای از موارد هم شیعیان آنها نقش مهمی در شکل گیری علوم داشتند.
محرمی به اهداف خود در نگارش کتاب اشاره کرد و گفت: ارائه شناختی بهتر درباره شکل گیری و توسعه علوم انسانی، ارائه تبیینی روشن از دیدگاه امامان معصوم(ع) درباره علم و علم آموزی و علم نافع، بررسی نقش ممتاز ائمه اطهار(ع) و شاگردان آنها در شکل‌گیری علوم اسلامی در سه قرن نخست هجری، نقد آثار مربوط به تاریخ علم و تمدن اسلامی به لحاظ کم توجهی به نقش ائمه اطهار(ع) و روشن کردن افضلیت ائمه اطهار(ع) و بیان توانایی علمی آنان از اهداف من در نگارش کتاب بوده است.
به زندگانی علمی ائمه(ع) کمتر توجه کرده ایم
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه نگرش او در کتاب «امامان شیعه و علوم اسلامی» به جایگاه تمدنی ائمه(ع) بوده است، گفت: تاکنون بیشتر به زندگی معنوی، زندگی سیاسی ائمه(ع) و فضائل نگاری آنها پرداخته شده اما به جایگاه علمی آنها کمتر توجه شده و کتابی در این حوزه به نگارش درنیامده است.
این نویسنده با اشاره به منابع استفاده شده در نگارش کتاب گفت: برای نوشتن کتاب «امامان شیعه وعلوم اسلامی» از روش تحقیقی کتابخانه ای استفاده شده است و به کتاب هایی با موضوع تاریخ اسلام، زندگی ائمه، فضایل آنها و کتاب های رجال درباره نگارش ائمه مراجعه شده است. کتاب های اصیلی که درباره امامان معصوم بوده و منابع تاریخ ائمه به اضافه منابع ارزشمند معاصر مانند کتاب «تاسیس شیعه» و «اعیان شیعه» رجوع شده است.
وی با اشاره به ویژگی انحصاری کتاب «امامان شیعه و علوم اسلامی» گفت: ویژگی بارز این اثر توجه به نقش ائمه(ع) در شکل گیری علوم اسلامی است که به آن پرداخته شد. موضوع این کتاب نوآورانه و جدید است. اگر تاکنون درباره موضوع این کتاب اثری به نگارش درنیامده به دلیل سختی تبیین نقش ائمه در شکل گیری علم اسلامی است و توجهی به ویژگی های تمدنی امامان معصوم نشده است.
صحابه به خوبی در حفظ و نگهداری میراث شیعیان کوشیدند
محرمی با اشاره به نقش اصحاب ائمه معصومین(ع) در حفظ میراث علمی آنها گفت: صحابه شیعیان به خوبی در حفظ و نگهداری میراث شیعیان کوشیدند. بزرگان و علمای شیعه در این حوزه کم کاری نداشتند و علوم را توسعه دادند. این کتاب بیان می کند که ما در علوم اسلامی بر سر سفره ائمه اطهار(ع) نشسته ایم. علومی که بعدها هم از نقاط دیگر به جهان اسلام وارد شدند شکل اسلامی به خود گرفتند.
این مدرس حوزه و دانشگاه گفت: عمده آثار مکتوب ائمه(ع) و اصحاب شان از بین رفته و کتاب های محدودی از امامان باقی مانده است مانند کتاب توحید مفضل و نهج البلاغه. نهج البلاغه همان کتابی نیست که در زمان امام علی(ع) و بعد از ایشان نوشته است بلکه متعلق به سید رضی در قرن چهارم است در حالی که در زمان امام علی(ع) خطبه های ایشان توسط یکی از صحابه ایشان نوشته شده بود اما اکنون در دسترس ما نیست و در طول زمان از بین رفته است.
وی در پایان سخنانش گفت: از زمان امیرالمومنین امام علی(ع) تا زمان امام حسن(ع)، ۶۶۰۰ کتاب نوشته شده و از آن تعداد ۱۰ کتاب هم در دسترس ما نیست و عوامل عمدی و غیرعمدی باعث این اتفاق شده است.
نظر شما