به گزارش گروه مهدویت خبرگزاری شبستان، دوران حیات بابرکت امام صادق(ع) و نهضت فکری فرهنگی که ایشان راه اندازی کردند دستاوردهای برای بشریت داشته که تا ابد زمین و زمان را وامدار خود می کند.
از مهمترین مباحث مطرح شده در نهضت علمی امام صادق(ع)، مسئله مهدویت و آینده حتمی جهان است که روح امید را در هر عصر و زمانی به کالبد افراد و جامعه تزریق می کند.
از این رو، به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت امام صادق(ع) درباره جایگاه مهدویت در نهضت علمی امام صادق(ع) با حجت الاسلام والملسمین حسین الهی نژاد، رئیس پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهیِ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت وگویی ترتیب داده ایم که مشروح آن به حضورتان تقدیم می شود:
مهدویت و انتظار امام عصر(عج) در نهضت علمی فکری امام صادق(ع) و نیز مکتب شاگردپروی ایشان چه جایگاهی دارد؟
درباره مهدویت و امام زمان(عج) از امام صادق(ع) روایات متعددی در دست است که به ابعاد و زوایای مختلف مهدویت، انتظار، ظهور و غیبت، حکومت جهانی حضرت حجت(عج) می پردازد؛ این روایات توسط شاگردان ایشان نقل و در کتب معتبر و مختلف ثبت و ضبط شده است.
به طور طبیعی امام صادق(ع) شاگردان فراوان در رشته ها و حوزه های مختلف اعم از علوم کلامی، عقلی، اجتماعی، حتی سیاسی، شیمی و فیزیک و ... داشته اند؛ در بحث کلام که مهدویت هم ذیل آن مطرح می شود حضرت(ع) شاگردان متعدد داشتند و مباحث اعتقادی ازجمله مهدویت را طرح و تدریس می کردند و ابعاد مختلف این باور در قالب روایات توسط شاگردان نقل شده است و برای امروز ما که در عصر غیبت امام عصر(عج) به سر می بریم، راهگشا است.
با توجه به آنکه منتظران برای عبور از عصر غیبت و اتصال انتظارشان به ظهور نیازمند رعایت شاخصه هایی هستند، آیا امام صادق(ع) درباره ویژگی ها و مختصات فکری رفتاری منتظران هم توصیه و تصریح دارند؟
بر اساس داده های روایی، امام صادق(ع) در ابعاد و زوایای مختلف، مهدویت، مسئله انتظار و شاخصه های منتظران و رسالتی که بر دوش آنها است را به دو شیوه نظری و عملی برای شاگردان مطرح کرده اند، بر اساس روایات نقل شده از ایشان، اعتنا و توجه ویژه شان درباره مهدویت دیده می شود.
برای مثال امام صادق(ع) در روایات مختلفی به وظایف و انچه منتظران باید انجام دهند، اشاره کرده اند؛ به عنوان مثال بر صبر و مقاومت تاکید دارند. به عبارت بهتر، با توجه به آنکه دوران غیبت، فقدان و پنهان زیستی امام زمان(عج) به طور طبیعی مشکلات اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی را به جامعه بار می کند و دامنگیر منتظران می شود لذا از مهمترین کلیدهای حل این معضلات و عبور به سلامت از این چالش، صبر و تحمل و مقاومت است.
همچنین، امام صادق(ع) درباره ویژگی های منتظران بر تقوا و خداترس بودن، حفظ ایمان در آخرالزمان و استفاده از فرصت انتظار برای عبور از چالش ها تاکید دارند.
علاوه بر این، امام صادق(ع) بر رعایت اخلاق و تلاش برای اصلاح مداوم خود و دیگران، به منتظران واقعی توصیه اکید دارند تا علاوه بر آنکه نسبت به خود حس مسئولیت و خودسازی دارند، نسبت به دیگران هم روحیه اصلاح گری داشته باشند و در سایه این دغدغه، افراد و جامعه اصلاح شده و زمینه ظهور فراهم شود.
آیا امام صادق(ع) توصیه و تجویزی برای کاهش عمر غیبت و رسیدن به عصر ظهور دارند که بکارگیری آن در این زمانه بتواند از جامعه منتظر گره گشایی کند؟
به طور کلی وقتی بحث غیبت و موانع ظهور امام عصر(عج) مطرح می شود، از روایات متعدد این به دست می آید که غیبت به نحوی به عملکرد منفی و کوتاهی های مردم نسبت به امام و رهبر خود و دین باز می گردد؛ لذا در روایات تصریح شده اگر مردم درصدد زمینه سازی برآیند یعنی کوتاهی ها و نقصان ها را برطرف و خود را آماده کنند و به بایسته های انتظار مثل تقوا، دینداری، خداترسی، تزکیه نفس، روحیه اخوت و برادری، احساس مسئولیت نسبت به خود و دیگران آراسته شوند، زمینه ظهور فراهم می شود.
علاوه بر این، بر اساس وعده های الهی در قرآن کریم اگر انسان روحیه اصلاح و اصلاح گری داشته باشد و در فرآیند خودسازی پیش رود، خدا نیز بر اساس الطاف پنهان و غیبی خود، باقی غیبت را به مردم می بخشد و وعده ظهور محقق می شود.
با توجه به آنکه امام صادق(ع) در زمانی نهضت فکری فرهنگی خویش را راه اندازی کردند که امت بعد از واقعه عاشورا به خفقان و اختناق و به جاهلیتی دیگر مبتلا شده بود، آیا می توان از نهضت ایشان و راهبردهای مهدوی شان برای امروز هم که جامعه به بحران های مختلف اعم از فرهنگیف اخلاقی و اقتصادی و ... مبتلا است استفاده کرد و روح پویایی و نشاط را به کالبد جامعه تزریق کرد؟
بی تردید یکی از مولفه ها و آموزه های برجسته در مهدویت، مسئله انتظار است و انتظار یعنی امید به آینده؛ لذا در عصر امام صادق(ع) جامعه که بعد از عاشورا به نوعی دچار یاس و خمودگی شده بود، توانست با الهام از امید نهفته در مهدویت و انتظار دوباره روحیه خود را باز یابد.
امروز هم که فشارهای مختلف داخلی و خارجی بر جامعه منتظر تحمیل شده و مردم را بعضاً دچار یاس و خمودگی می کند می توان با الهام از آموزه مهدویت بویژه انتظار، امید را در بطن افراد و جامعه زنده کرد و اینچنین مردم را امیدوار و بانشاط کرد و از این طریق به سوی اهداف عالیه سوق شان داد.
باید توجه داشت آینده پژوهی و جهانشمولی در ذات مهدویت است لذا همه مردم از فرهنگ ها و با باورهای مختلف را تحت لوای خویش جمع می کند، از این رو، نگاه جهانشمول خود را به انسان هم تسری می دهد و او را به چشم اندازهای متعالی وصل می کند.
نظر شما