توکیو سر دو راهی تهران و واشنگتن

به گزارش خبرگزاری شبستان، این روزها خبر از لغو سفر «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن به ایران است؛ اگر چه برخی منابع ایرانی معتقدند که سفری در کار نبوده است و برخی منابع دیگر پیش از لغو سفر آبه، آن را تایید و منتشر کرده بودند اما مسئله مهم این است که اگر آبه قصد سفر به ایران را داشته است پس از آن چرا منصرف شده و این اقدام به نفع توکیو است و یا تصمیمی براساس وعده های آمریکاست؟

این برای اولین بار نیست که سفر «شینزو آبه» به ایران لغو می شود؛ بلکه دو سال پیش نیز آبه قصد داشت در اواخر ماه اوت 2016 میلادی برای تقویت روابط اقتصادی بین ژاپن و ایران به تهران سفر  کند، اما به دلایلی که برخی معتقدند به علت فشارهای دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا بر توکیو بوده است، از این سفر منصرف شد و این امر زمانی رخ داده است که تحریم های آمریکایی و اروپایی ضد ایران لغو شده بود اما اینبار می توان لغو این سفر را با خروج آمریکا از برجام و فشارهای ترامپ بر توکیو مرتبط دانست؛ به طوری که آمریکا از زمان خروجش از برجام در ماه می 2018، متحدان اروپایی و آسیایی و عربی خود را تحت فشار قرار داده است تا شرایط را برای منزوی کردن ایران فراهم کنند.

آمریکا از متحدان خود خواسته است تا خرید نفت از ایران را قطع کند و احتمال می رود که به همین منظور توکیو را تحت فشار قرار داده تا از این سفر صرف نظر کند؛ اگرچه توکیو توقف خرید نفت از ایران را به ضرر اقتصاد ژاپن می داند و  بعید می رسد که کاهش حجم واردات نفت از ایران به توکیو سود برساند، زیرا براساس آمار وزارت اقتصاد و تجارت و صنعت ژاپن، توکیو تنها پنج درصد از نفت خام خود را از ایران تغذیه می کند.

با این حال به نظر می رسد که ژاپن وعده هایی نیز از آمریکا برای لغو سفر خود به ایران و قطع فعالیت های اقتصادی و نفتی با ایران دریافت کرده باشد؛ به طوری که  منابع آگاه در بخش نفتی اعلام کردند: شرکت های ژاپنی، خرید خود را از نفت آمریکا که در مقایسه با خاورمیانه ارزان تر است، افزایش داده اند و نفت خام سنگین آمریکا را جایگزین ایران می کند.

احتمال می رود این تصمیم ژاپن برای خرید نفت از آمریکا در پاسخ به فشارهای دولت ترامپ است که زیرا کاخ سفید اعلام کرده است که اگر معامله با ایران انجام گیرد، هیچ شریک تجاری اش را از مجازات و تحریم مستثنی نمی کند.

برهمین اساس، به نظر می رسد که شرکت های ژاپنی می خواهند با افزایش خرید نفت خام آمریکا، دولت ترامپ را راضی کنند؛ ترامپ همچنین بر توکیو برای کاهش مازاد تجاری اش با ایالت متحده آمریکا که بیش از 63 میلیارد دلار در سال 2017 می رسد، فشار می آورد.   

ترامپ با خروج از برجام تلاش دارد تا ایران را با بحران مواجه کند؛ به همین دلیل بر متحدان خود از جمله ژاپن و هند و ... فشار آورده است که از ایران نفت خریداری نکنند و حتی پا را فراتر گذاشته و زمزمه های دبیرکلی اوپک را در برخی محافل سر داده است. اما این اقدام آمریکا تنها به ضرر ایران نخواهد بود و بلکه همانگونه که توکیو و حتی کشورهای دیگر نیز بر آن باوردارند این مسئله بر اقتصاد همه کشورها تاثیر منفی خواهد گذاشت.

شاید ژاپن به همین دلیل کاهش یا توقف خرید نفت از ایران را مساوی با تاثیرات منفی آن بر اقتصاد این کشور می داند و تلاش دارد تا به عنوان یکی از واردکنندکان اصلی نفت خود را از قاعده توقف خرید مستثنی کند و به همین دلیل امروز بر سر دو راهی ایران و آمریکا مانده است.