به گزارش خبرنگار شبستان، کتاب روش‌شناسی علم شامل بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در مقوله علم، تولید علم، تحقیق و پژوهش از ابتدای رهبری معظم‌له است که با همکاری جمعی از طلاب و محققان حوزه علمیه قم و طی حدود سه سال کار مستمر به ثمر رسیده است، بدون تردید این اثر می‌تواند علاوه بر پاسخ‌گویی به سؤالات مذکور و تبیین موضوعات مختلف مربوط به علم به عنوان یک منبع و مرجع علمی تأثیرگذار و هماهنگ‌کننده علوم و مراکز علمی در فضای رو به پیشرفت علم و دانش جامعه اسلامی ایران ایفای نقش کند.
در مقدمه کتاب روش‌شناسی علم آمده است: توصیه به فراگیری علم و دانش در جای جای آموزه‌های دین اسلام به چشم می‌خورد. پیامبر اکرم (ص) و حضرات معصومین (ع) همانند قرآن کریم همواره بر اهمیت تعلیم و تعلم تأکید کرده و آن را از اصلی‌ترین برنامه‌های خویش قرار داده‌اند. ثمره تحریص و تأکید اسلام در این مقوله، چند قرن ایستادن بر بلندای علم و دانش و پر کردن سفره بشریت از فواید علوم دانشمندان امت اسلام بود که نه تنها مسلمانان بلکه اندیشمندان شرق و غرب نیز بر این برتری خارق‌العاده اذعان دارند و هیچ‌گاه نمی‌توانند این حقیقت را کتمان کنند، اگرچه دست به دامن تحریف‌هایی در منابع خویش بشوند.
این کتاب 831 صفحه‌ای که به همت انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی چاپ شده مشتمل بر هفت فصل با عناوین اسلام و علم، غرب و علم، ایران و علم، دانشگاه و مراکز تحقیقاتی، حوزه‌ها، جنبش نرم‌افزاری و متفرقه است.
اهمیت علم در اسلام، رابطه علم و دین، سابقه شکوهمند علم در میان مسلمین، وضعیت تأسف‌بار امروز و ضرورت تحرک علمی مسلمین و جامعه مطلوب اسلامی به ترتیب عناوین پنج فصل بخش اول کتاب روش‌شناسی علم تشکیل می‌دهد که در بخشی از فصل دوم می‌خوانیم: دین یک زمینه است، یک فضا است. اخلاق دینی یک محیط تنفس است که اگر این محیط تنفس وجود داشته باشد هر موجود و پدیده‌ای برحسب گنجایش، ظرفیت وجودی و اقتضای خودش، معنای درست خودش را خواهد داد. اگر این محیط تنفس وجود نداشته باشد، نه علم، نه سیاست، نه کسب و کار، نه هیچ چیزی از پدیده‌های جمعی زندگی بشر معنای خودش را نخواهد داد.
در بخشی از این کتاب سخنان مقام معظم رهبری در دیدار با پرستاران و جانبازان به مناسبت روز پرستار در سال 76 آمده است. ایشان در این دیدار فرمودند: ترکیب میان دانش و عواطف انسانی چیز مهمی است و در همه جا لازم است. امروز علت اینکه دانش پیشرفته فوق مدرن تمدن و دنیای غرب قادر نیست بشریت را نجات دهد، همین است که با انسانیت همراه نیست. هر جایی که دانش باشد اما وجدان و معنویت و اخلاق و عاطفه و احساسات بشری در آنجا غایب باشد، بشر از آن دانش سودی نخواهد برد. دانش بدون معنویت و اخلاق بمب اتم می‌شود، به جان بی‌گناهان می‌افتد و اسلحه می‌شود.
مقام معظم رهبری توصیه فرمودند که چه بهتر که استاد در کلاسی که دانش دیگری را تعلیم می‌دهد، طوری حرف بزند و مشی کند، طوری قضاوت کند که دانشجو در سایه فراگیری این علم به دین هم معتقد شود، این خیلی مهم است، البته بنده اطلاع دارم بعضی از اساتید مؤمن در کلاس‌های درس خودشان در مواردی همین روشی را که من توقع دارم اعمال و اجرا می‌کنند، خیلی هم تأثیرات خوبی دارد.
در فصل سوم بخش پنجم که طلاب و روحانیون نام دارد، وظیفه علمی، وظیفه تقوایی و هوشیاری سیاسی وظایف سه‌گانه طلاب ذکر شده و آمده است: کسی که طلبه است درست درس بخواند، سعی کند باسواد و ملا باشد. کسی که مدرس است سعی کند با دل و جان تدریس کند. کسی که شغلی از مشاغل روحانی دارد، سعی کند بی‌غرضی و بی‌نظری و بی‌اعتنایی خود به زخارف دنیا را عملا نشان دهد. همه سعی کنند وحدت کلمه را حفظ کنند. اختلاف و دودستگی و در پوستین یکدیگر افتادن و این چیزها مناسب شأن اهل علم نیست و مسئولیت‌ها را سنگین می‌کند زیرا در روحیه مردم اثر می‌گذارد.
در بخشی از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار اعضای انجمن اهل قلم در سال 81 که در کتاب روش‌شناسی علم منعکس شده، آمده است: اگر بخواهیم در زمینه گسترش و توسعه واقعی فرهنگ و اندیشه و علم حقیقت کار کنیم، احتیاج داریم به اینکه از مواهب خدادادی و در درجه اول آزاداندیشی استفاده کنیم. آزاداندیشی در جامعه ما یک شعار مظلوم است، تا گفته می‌شود آزاداندیشی عده‌ای فوری خیال می‌کنند که بناست همه بنیان‌های اصیل درهم شکسته شود و آنها چون به آن بنیان‌ها دل‌بسته‌اند، می‌ترسند.
«ترجمه کردن، شأن ما نیست. من با ترجمه مخالف نیستم. ترجمه روزنه‌ای است به دانش‌های دیگران، چیز خیلی خوبی است اما بنای کار باید بر تولید و ابتکار و تأسیس باشد نه بر وام گرفتن و ساخته‌ها و پرداخته‌های دیگران را آوردن. حتی اگر ما طبق میل یا سلیقه و عقیده یا سیاست‌های حاکم بر خودمان در ترجمه جرح و تعدیلی هم بکنیم در عین حال این تولید ما نیست».آنچه آورده شد بخشی از سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اعضای شورای علمی و هیئت امنای بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در سال 83 است که در بخش ششم کتاب روش‌شناسی کتاب منعکس شده است.
مهم‌ترین نقش زن در هر سطح از علم و دانش از منظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بدین ترتیب بیان شده است: من می‌گویم مهم‌ترین نقشی که یک زن در هر سطحی از کلام و سواد و معلومات و تحقیق و معنویت می‌تواند ایفا کند، آن نقشی است که به عنوان یک مادر و به عنوان یک همسر می‌تواند ایفا کند. این از همه کارهای دیگر او مهم‌تر است. این آن کاری است که غیر از زن، کس دیگری نمی‌تواند آن را انجام دهد. گیرم این زن مسئولیت مهم دیگری داشته باشد اما این مسئولیت را باید مسئولیت اول و مسئولیت اصلی خود بداند.
گفتنی است، کتاب روش‌شناسی علم، مروری بر بیانات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) پیرامون دانش و تولید علم به کوشش مؤسسه فرهنگی حدیث لوح و قلم به همت انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی با شمارگان 5000 نسخه به قیمت 13000 تومان منتشر و روانه بازار شده است.
پایان پیام/
نظر شما