به گزارش خبرنگار مهدویت و غدیرخبرگزاری شبستان؛ بررسی سیر ارتباطی و توسل به ساحت مقّدس حضرت ولی عصر(عج) در منابع شیعی و همچنین تبیین مختصات روایی و کلامی در ادعیه و اذکار وارده در باب مناجات با امام عصر(عج)، فرصتی را فراهم آورد تا گفت وگویی با حجت الاسلام والمسلمین محمد مصطفی محمدزاده، محقّق و پژوهشگر حوزه و دانشگاه ترتیب دهیم که، ماحصل آن در ادامه از نظرتان می گذرد:
تصریح روایات درباره توسل و استغاثه به ساحت مقدس حضرت ولی عصر(عج) چگونه است؟ با توجه به آنکه در شرح دعای فرج این رویکرد با بیان شدائد بیان می گردد، چه تعبیری از این معانی می شود؟
یکی از نکات مهم و پرتعداد که در روایات شیعی در باب استغاثه به وجود مقدس حضرت بقیّة الله(عج) سفارش شده، این نکته است که می باید با این وجود نورانی و مقّدس گفت وگو کنیم. یعنی انسان می بایست با هر زبان و بیانی که می تواند با ولی خدا(عج) معاشرت و دردِ دل کند. وارد است که در ابتدای این امر، انسان باید کلام خود را با استغفار شروع کرده و در ادامه با حضور قلب و توجه کامل، مطالبات خود را با امام(عج) و مقتدایش در میان بگذارد.
قرآن کریم می فرماید: «قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَي اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ» یعنی ای مؤمنین! بدانید هر عمل و فعلی که انجام می دهید، خدا و رسول(ص) و مؤمنین آن را مشاهده می نمایند. از نبی مکرم (ص) سؤال شد در این آیه شریفه، منظور از مؤمنین چه کسانی هستند؟ حضرت(ص) فرمودند: «نَحْنُ وَدِیعَةُ اللَّهِ فِی عِبَادِهِ وَ نَحْنُ حَرَمُ اللَّهِ الْأَكْبَرُ» یعنی ما اهل بیت(ع) مؤمنینِ مورد اشاره در این آیه شریفه هستیم.
آیا آثار و برکات ارتباط با امام عصر(عج) نیز در روایات و لسان اهل بیت علیهم السلام نیز تصریح شده است؟
بله؛ در روایات وارد است که اذکار و ادعیه و توجهات به حضرت ولی عصر(عج) خود گشایش دهنده امور خواهد بود. در روایتی از شخص حضرت حجت(عج) وارد است که فرموده اند: «أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُم».
حضرت مهدی(عج) همانگونه که خود بیان داشته اند، پیوسته مراقب و ناظر اعمال و سکنات محّبین و شیعیان خود هستند. محبّین و دوستداران اهل بیت(ع) می توانند در هر زمان و مکانی و با هر نوع گویش و تکّلمی با امام و مولای خود گفت وگو کنند. در سیره و معاش بزرگان و فرزانگان وارد است که این افراد، هر روزِ خود را با سلام و تحّیت به امام عصر(عج) آغاز می کردند و با ایستادن مقابل قبله، به حضرت ولی عصر(عج) سلام می کردند. این رویه نیکو و صالح طبق بیانات این بزرگان، تأثیرات شگرفی در معاش و حیات آنان داشته است. در قرآن کریم وارد است که: «وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا»؛ طبق این بیان، جواب سلام در آیین اسلام، واجب و تکلیف است؛ حال اگر ما روز خود را با ذکر «السلام علیک یا اباصالح المهدی (عج)» شروع کنیم، قطعاً حضرت بقیه الله(عج) جواب ما را خواهند داد و روز ما با سلام و درود مبارک امام عصر(عج) آغاز خواهد شد.
باید توجه داشت هر چه رابطه ما با امام عصر(عج) گسترده تر و عمیق تر شود، انوار و برکات وجودی ایشان بیشتر در حیات ما تأثیرگذار خواهد بود. قطعاً وجود مقدس امامان معصوم(ع) در مسیر حرکتی موجودات و کائنات و سیر حیات و ممات عالمیان تأثیرگذار هستند. یکی دیگر از راه های مواصلاتی با وجود مقّدس حضرت بقیه الله الاعظم(عج) طبق روایات وارده، صدقه دادن برای این وجود نازنین است. این امر، رؤیه ثابت و پیوسته بزرگان و علمای ما در طول تاریخ بوده است.
توجه به وجود مقدس حضرت حجت(عج) از طرقی مثل دعا، ذکر و توسل، صدقه دادن و ... چقدر به منتظران برای مصونیت از فتنه های آخرالزمان کمک می کند؟
در منابع شیعی و روایی وارد است که: با توجه به گسترش در آخرالزمان روزافزون ناهنجاری ها و تعّدی گری ها و اغواگری های ابلیس رجیم، از ذکر دعا و توسل غافل نشوید که این صراط شما را به ساحل رستگاری و نجات رهنمون خواهد ساخت. دو ذکر شریف در این باب بسیار سفارش شده است که هر دو هم کوتاه و هم پُرمفهوم هستند. اولین آنها این کلام است که فرموده اند، بگویید: «يا اَللَّهُ يا رَحْمنُ يا رَحِيمُ يا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلي دِينِکَ» این ذکر شریف یکی از اذکاری است که مرحوم آیت الله بهجت(ره) بِجد بر قرائت آن اصرار و تأکید داشتند. دیگری آن است که حضرت حجت(عج) فرموده اند: «در آخرالزمان این ذکر شریف را بخوانید: «اَللّهُمَّ عَرِّفْنى نَفْسَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى نَفْسَكَ لَمْ اَعْرِف نَبِيَّكَ اَللّهُمَّ عَرِّفْنى رَسُولَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى رَسُولَكَ لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَكَ»؛ این مقام سه گانه توحید و نبوّت و امامت مورد اشاره در این دعای شریف، مختصات رسیدن به معنای حقیقی فلاح و سعادت بشری است که می بایست نصب العین محّبین و شیعیان ائمه هدی(ع) باشد.
راه های دیگر رسیدن به انوار نورانی و وجودی حضرت بقیه الله(عج) طبق روایات، پرهیز از حرام و کج روی در اعمال است. چه مقدار صدمات و بلایایی در مسیر حیات، فقط از طریق زبان و چشم، بر زندگی آدمی وارد می شود. بنابر این، مراقبت و سکینه در اعمال و کردار و توجه و خلوص قلب در ارتباط با حضرت ولی عصر(عج)، می تواند شاهراه مواصلاتی ما با عالم ملکوت و فیض بی کران خداوندی باشد.
شرایط امروز جامعه و سیر تحول در سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی را چگونه می توان با مفاهیم یاد شده و مختصات مهدوی هماهنگ کرد؟
از لسان حضرت ولی عصر(عج) روایت است که فرمودند: «إِنّا غَيْرُ مُهْمِلينَ لِمُراعاتِكُمْ، وَ لا ناسينَ لِذِكْرِكُمْ»؛ یعنی حال و احوال شما بر ما پوشیده نیست و ما از روزگار شما بی اطلّاع نیستیم.
یکی از نکاتی که امروزه مناسبات انسانی را در سراسر جهان، دستخوش نابسامانی و ناهنجاری کرده، بحث برداشت های ناثواب از تعاریف و مفاهیم الهی و اخلاقی است. فتنه های آخرالزمانی برخی سیاسی و برخی اقتصادی و برخی دیگر فرهنگی و پاره ای دیگر، سایر وجوهات حیات آدمی را متأثر می کند. هم اینک شاهد هستیم گروهی خونریز و سفّاک به نام داعش و با فریاد اسلام خواهی!!، رفتاری را در عرصه بین المللی انجام می دهد که شاید از حیوانات وحشی نیز سر نزند.
در دعای شریف فرج که با عبارت «اِلهى عَظُمَ الْبَلاءُ وَ بَرِحَ الْـخَـفـآءُ وَ انْـکَـشَـفَ الْـغِـطآءُ» شروع می گردد، این رویکرد گرفتاری و دردمندی قاطبه مردم، بخصوص شیعیان حضرت ولی عصر(عج) را نسبت به شرایط و گرفتاری های آخرالزمانی به درگاه اَحدیت، عرضه می دارد. تلبیس و وسوسه شیطان بر زمینیان که طبق فرموده قرآن کریم تا ظهور حضرت ولی عصر(عج) ادامه خواهد داشت، در آستانه عصر ظهور، به نهایت خود خواهد رسید و این امر پاسداشت و نگاهداری ایمان و اعتقاد را برای مؤمنین بسیار دشوار خواهد کرد.
قرآن کریم می فرماید: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی کَبَدٍ»؛ این معنا بوضوح تبیین می کند که شرایط حیات و زندگانی انسان براحتی ممکن نخواهد بود و اوست که می بایست با توسل و توجه به مناسبات الهی، خود را از غوطه ور شدن در منجلاب نیستی و عصیان برحذر دارد. امروزه با توجه به حجم عظیم دشمنی ها و عداوت ها، فرد مؤمن و منتظر می بایست بنا به آموزه های وحیانی، خود و خانواده خود را، در حریم مصوّنیت معنوی قرار دهد. تلاش و ذکر و یادآوری اصول و فرامین ائمه معصوم(ع) خود می تواند سپری عظیم در برابر این هجمه های منحرفان باشد. از امام موسی کاظم(ع) روایت است که فرمودند: «فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا»؛ یعنی اگر توده های مردم معنا و مفهوم و محاسن بیانات و سفارشات ما را درک می کردند؛ قطعاً از پیروی ما سر باز نمی زدند.
قرائت روزانه و با تدبّرقرآن کریم به مقدار حداقل پنجاه آیه شریفه که این مسئله در بیانات حضرت صادق(ع) نیز تأکید شده است، مراعات و ادای فریضه در اوّل وقت و با حضور قلب و ممارست در ذکر و توسّل به ساحت مقّدس ائمه معصوم(ع) و حضور در مجالس شادی و سوگواری این بزرگواران(ع)، نکات کلیدی و مهمی هستند که می بایست سرلوحه تمامی امور منتظران و محّبان حضرت ولی عصر(عج) باشد تا ان شاءالله با عنایات خاصّه آن حضرت(عج)، همگی از فتنه های آخرالزمانی مصون بمانیم.
نظر شما