آفت جوانه خوار بلای جنگل های بلوط

خبرگزاری شبستان – چهارمحال و بختیاری

جنگل های زاگرس در غرب کشور، اکوسیستم طبیعی باارزشی محسوب می شود و از تنوع بالای گونه های گیاهی و جانوری منحصر به فردی برخوردار است، بلوط گونه گیاهی غالب جنگل های زاگرس است که از منتهی الیه شمال غرب کشور آغاز و تا مناطق غرب و جنوب غرب گسترده شده است.

این جنگل ها 12 استان کشور را در بر می گیرد و تامین کننده حدود 40 درصد آب کشور و حوضه آبخیز رودخانه های زاینده رود، کارون، کرخه و دز است.

تنوع بالای گونه ای و ژنتیکی، جذب آب و افزایش منابع آب زیرزمینی، جلوگیری از فرسایش خاک، زیستگاهی برای حیات وحش، تفرجگاهی بکر برای انسان ها، تولید و غنی کردن خاک، تعدیل آب و هوا، تولید دارو و صمغ، جذب آلاینده های هوا و گرد و غبار، جلوگیری از سیل و تولید اکسیژن از مهمترین کارکردهای جنگل های زاگرس به شمار می رود.

اما نفس این ریه های تنفسی کشور مدتی است که به شماره افتاده و چنانچه برای نجات آن تدبیری اندیشیده نشود دیری نخواهد پایید که بخش زیادی از استانهای زاگرس نشین کشور با پدیده بیابان زایی و پیامدهای مخرب ناشی از آن مواجه می شوند.

این جنگل ها همواره با چالش های بسیاری از قبیل کاربری اراضی، چرای بی رویه دام، آتش سوزی، تامین سوخت مردم محلی و هجوم آفات روبرو بوده اند اما تحقیقات انجام شده در این رابطه نشان می دهد که تغییرات اقلیمی شکل گرفته در سال های اخیر نقش مخرب تری در زوال جنگلهای بلوط داشته است.

هجوم ریز گردها و گسترش بیابان زایی، آلودگی هوا، از بین رفتن اکوسیستم منطقه و شیوع آفات از مهمترین تبعات وقوع خشکسالی در جنگل های زاگرس است.

مشخصه اصلی تغییر اقلیم، کاهش شدید بارش ها و افزایش دما بوده و همین امر سبب می شود تا بارش ها از برف به باران تغییر یابد و همان بارش ناچیز برف نیز به سبب افزایش دمای هوا تبخیر شود.

سال ها است که به سبب گرم شدن هوا در زمستان و نبود بارش برف در مناطق زاگرس نشین زمینه برای رشد آفات بر روی درختان بلوط فراهم شده به نحوی که به گفته مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، امسال 241 هزار هکتار از جنگل های بلوط کشور با طغیان آفت جوانه خوار مواجه شده است.

حمله آفت جوانه خوار به درختان بلوط گرچه به شکل خشکیدگی ظاهری خود را نشان نمی دهد اما باعث بی برگی این درختان می شود و خسارت های ناگوار بیولوژیکی در پی دارد. این موضوع اهمیت مبارزه با آفت جوانه خوار بلوط را دوچندان کرده است و مسئولان را بر آن داشته تا برای مهار و مدیریت این پدیده مخرب، تازه ترین دستاوردهای ملی و بین المللی را به خدمت گیرند و وارد کارزار با این آفت شوند.

در همین راستا برای نخستین بار در کشور و به طور آزمایشی بخش هایی از استان چهارمحال و بختیاری که 335 هزار هکتار از جنگل های بلوط را در خود جای داده است، مبارزه بیولوژیکی با آفت جوانه خوار بلوط به وسیله پهپاد محلول پاش انجام گرفت.

این پهپاد «پرنده هدایت پذیر از راه دور» که به تازگی از سوی دانشمندان جوان کشور ساخته شده است با مجوز اتحادیه صنایع هوا فضا همزمان با یازدهم اردیبهشت ماه در جنگل های منطقه مشایخ شهرستان کیار چهارمحال و بختیاری به صورت آزمایشی به پرواز درآمد تا بدین ترتیب مبارزه با آفت جوانه خوار بلوط با سرعت و موفقیت بیشتری دنبال شود.

بهمن افراسیابی، مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در همین خصوص گفت: از آنجا که سم پاشی به صورت زمینی در بسیاری از جنگل های منطقه امکانپذیر نیست و از سوی دیگر استفاده از بالگرد با هزینه های بسیار و عدم کارایی لازم به همراه بود، بر آن شدیم تا از فناوری های نوین همانند پهپاد استفاده کنیم.

وی افزود: تا پایان سال گذشته سطح آفت جوانه خوار بلوط 130 هکتار بود اما شیوع آفت در سال جاری سرعت گرفته و در حال طغیان و پیشروی در جنگل های بلوط است.

مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، برهم خوردن اکوسیستم، دستکاری طبیعت، تغییر اقلیم، کمبود بارش ها و از بین رفتن دشمنان طبیعی آفت را از دلایل شیوع آفت جوانه خوار بلوط برشمرد و گفت: این آفت دارای یک نسل و پنج سن لاروی است و خسارت آن همزمان با خروج لاروها از اواخر اسفندماه آغاز می شود و لاروهای سن آخر نیز در اواسط اردیبهشت ماه با لوله کردن انتهای برگ ها در همان محل وارد مرحله شفیرگی می شوند.

افراسیابی با اشاره به اختصاص 13 میلیارد ریال اعتبار برای مبارزه با آفت جوانه خوار بلوط در جنگل های زاگرس، تصریح کرد: همکاری جوامع بومی نیز می تواند نقش بسزایی در مبارزه با این افت داشته باشد.

به گفته مسئولان امر، استان چهارمحال و بختیاری یکی از استان های پیشرو در پیشگیری و مبارزه با آفت جوانه خوار بلوط است.

علی محمدی مقدم، مدیرکل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری نیز در همین رابطه به خبرنگار شبستان گفت: هم اکنون آفت جوانه خوار بلوط در 15 هزار هکتار از جنگل های استان به ویژه در شهرستان های لردگان، کیار و اردل طغیان کرده و مبارزه با این آفت در راس برنامه های این اداره کل قرار گرفته است.

وی افزود: امید است با بهره گیری از فناوری های نوین و انجام عملیات موفقیت آمیز سم پاشی به وسیله پهپاد بتوان این آفت را بطور کامل از بین برد.

اما تغییر اقلیم نه تنها در جنگل های زاگرس بلکه در بخش وسیعی از جنگل های کشور اثرات مخربی داشته به طوری که به گفته مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان جنگل ها، مراتع آبخیزداری کشور هشت و نیم میلیون هکتار از جنگل های کشور آلوده به آفات و بیماری های گیاهی شده که از این میزان یک و نیم میلیون هکتار جنگل در وضعیت بحرانی قرار دارد.

جنگل ها از مهمترین منابع طبیعی ارزشمند کشور به شمار می روند که نه تنها دارای مزیت های زیست محیطی که از نظر اقتصادی نیز دارای اهمیت بسزایی هستند از همین رو حراست از این منابع طبیعی نیازمند عزم جدی و اراده همگانی است.

گزارش: سجاد عباسی