چرا فرهنگ قرض الحسنه دادن در جامعه منتظر ضعیف شده است؟!

به گزارش گروه مهدویت خبرگزاری شبستان، خداوند می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید، به پیمان ها وفا کنید.»1

آنچه به یک جامعه، صفا و اطمینان و رشد می دهد، جوّ «اعتماد عمومی» میان افراد است. یکی از راه های پدید آمدن آن، تعهد نسبت به قول و قرارها و عمل به عهد و پیمان ها و محترم شمردن تعهدات اجتماعی در برابر دیگران است.

«وفای به عهد» نشانه ایمان است و در حدیث است که کسی که وفا ندارد، دین ندارد، به او نمی توان اعتماد کرد.

امیرالمومنین امام علی(ع) فرمودند: «لاتثقَنَّ بِعِهدِ مَن لا دینِ لَهُ؛ به عهد و پیمان کسی که دین ندارد، اعتماد نکن.»2

ایمان و ترس از مجازات اخروی و اعتقاد به کلام الهی و قرآن، باید سبب شود که یک مسلمان، به قولی که می دهد پایبند باشد و آنچه را بر عهده می گیرد با دقت و امانت عمل کند و با خُلف وعده خود را بی شخصیت و جامعه را محروم از اعتماد نکند.

وفای به پیمان در تعهدات و روابط بین المللی هم جایگاه مهمی دارد و آنچه روابط سیاسی، تجاری و فرهنگی کشورها را استوار و قابل اطمینان می سازد، تعهد کشورها به معاهدات است. پیامبر خدا(ص) وقتی با مشرکین یا یهود پیمان می بست به آن وفادار بود، مگر آنکه طرف مقابل پیمان شکنی کند. امام حسین(ع) با معاویه قرارداد صلح امضاء کرد و تا پایان عمر به آن وفادار ماند.

نقض عهد و پیمان شکنی و تخلف از تعهد و امضاء، علاوه بر آنکه یک رفتار غیراخلاقی و غیرانسانی است، یک جرم هم محسوب می شود و قابل پیگیری و مجازات است. قول دادن و عمل نکردن و عهد بستن و یپمان شکستن، خصلتی شیطانی است و خود شیطان در آخرت به پیروانش می گوید: «خدا به شما وعده راست داد، ولی من وعده دادم و تخلف کردم.»3

برای یک مومن، بهتر آن است که در خط خدا باشد نه شیطان، و از نام خدا که «وفی» و «وافی» است الهام بگیرد و عمل به وعده ها را مهم و ضروری بشمارد.

بسیاری از مشکلات اجتماعی و بروز اختلافات و طرح شکایت ها و به زندان افتادن و جریمه شدن و ... پیامد خلف وعده و نقض عهد است. اختلافاتی که بین زن و شوهر پیش می آید یا شکایتی که از صاحب چک بی محل می شود، یا نزاع های بین مالک و مستاجر بر سر تخلیه منزل یا مغازه اجاره ای یا نزاع هایی که بین پیمانکار و صاحب کار بر سر عدم تحویل به موقع کار بروز می کند، از همین تخلف از قول و قرار سرچشمه می گیرد.

در جامعه ای که به خاطر خُلف وعده ها و انجام ندادن تعهدات، جوی از بی اعتمادی به وجود می آید، جامعه اسلامی نیست. چرا برای دادن یک وام، آن همه سند و چک و سفته و ضامن معتبر و .. وجود دارد و در نهایت باز هم دل ها محکم و خاطر جمع از بازپرداخت وام نیست؟ چرا فرهنگ قرض الحسنه دادن ضعیف شده است؟ چرا افراد جرئت نمی کنند خانه خالی خود را اجاره دهند؟ جز به خاطر بی تعهدی طرف مقابل؟

در روایات از اعتماد کردن به دوستی افراد بی وفا هم نهی شده است و برترین امانت، وفای به عهد شمرده شده است.4 و از سخنان امیرالمومنین امام علی(ع) است: «اَصلُ الدینِ اداءُ الامانهِ وَ الوفاءُ بالعهودِ(5) اساس دینداری، ادای امانت و وفا به پیمان ها است.»

باشد که در در جامعه ولایی و مهدوی، فرهنگ صداقت در قول و وفا به قول و قرار، رواج داشته باشد.

پی نوشت ها:

1-«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ» مائده، 1؛

2-غررالحکم، حدیث 10163؛

3-آل عمران، آیه 9؛ رعد، آیه 31؛

4-غررالحکم، حدیث 3018؛

5-غررالحکم؛ حدیث 1762.

*برگرفته از زندگی مهدوی(اخلاق و اوصاف منتظران)؛ جواد محدثی