جواد مهرپویان، محقق و پژوهشگر رشته ارتباطات، گرایش حج در بخش علمی اختتامیه همایش «وعده‌های آخرالزمانی از نگاه قرآن» مقاله خود را با عنوان «حج، تصویر برنامه خدا برای آینده بشریت» ارائه کرد.
وی با بیان اینکه به حج باید از منظر آیات نگریسته شود، گفت: منظورمان از آیات، نشانه‌ای از آینده است که خداوند در قالب ماجراهای کوچکتری در زمان فعلی قرار می‌دهد. یعنی شناخت آیات الهی ما را به فهم موضوعات آینده می‌رساند. حج یکی از نشانه‌ها و آیات الهی است که خداوند درس‌هایی از آخرالزمان و ظهور را در آن قرار داده است.
مهرپویان افزود: در واقع با شناخت کامل آیات الهی می‌توان به فهمی از آینده دست یافت که مقوله حج، مناسک و اماکن آن از جمله این آیات است که خداوند درس‌هایی در راستای مهدویت و ظهور در آن قرار داده است. خداوند درباره وجه آیات بودن حج در آیات 95 و 96 آلعمران می‌فرماید «فیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ إِبْراهیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً؛ در آن، نشانههايى روشن است [از جمله] مقام ابراهيم است؛ و هر كه در آن درآيد در امان است».
عرفه، مقدمه ورود به حریم آخرالزمان است
این محقق و پژوهشگر مطالعات حج، اعمال حج را اعمالی به هم پیوسته و حکیمانه معرفی کرد که گویای مقاطع پیوسته آخرالزمان تا رسیدن به ظهور است و در این باره افزود: در مناسک عرفات، مشعر و منا این مسأله را به وضوح می‌بینیم. به عنوان نمونه عرفه موقف معرفت امام است؛ زیرا قبولی اعمال بستگی به میزان معرفت به امام دارد و در واقع معیار قبولی اعمال پذیرش جایگاه امام و معرفت به اوست که در احادیث متعددی به آن اشاره شده است. در روایات داریم هر کسی امام زمان خویش را نشناسد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. پس می‌توان گفت: 1ـ عرفه رکن حج است، لازمه ظهور هم معرفت است 2ـ عرفه، مقدمه ورود به حریم آخرالزمان(ع) است.
مهرپویان مشعر را مقطعی برای شعور به امام حیّ و برنامه‌های خداوند در پهنه عالم دانست و در این باره گفت: مشعر یعنی محل شعور و حس. یعنی حجاج معرفتی که در موقف عرفات نسبت به امام و برنامه‌های الهی کسب کرده بودند باید حس کنند. حجاج در این موقف شب‌هنگام وقوف می‌کنند که نشانی از شب تاریک قبل از ظهور است؛ وقوف در «مشعر» به معنای وقوف برای دستیابی به درک و «شعور» امام حیّ و برنامه‌های خداوند و آمادگی برای مبارزه با شیاطین است. نشان به اینکه بهتر است حجاج در این مکان سنگریزههایی را جمع‌آوری کنند تا در «منا» به نماد ابلیس که نشانی از مبارزه جبهه حق با جبهه شیاطین و ایادی آنها در مقطع دوم آخرالزمان است، سنگ بزنند. جالب اینکه اصل مشعر در بین‌الطلوعین یا فجر دوم قرار دارد و با دمیدن خورشید، از آنجا به سمت منا حرکت می‌کنیم. بین‌الطلوعین هم نشانه‌ای از طلیعه‌های ظهور خورشید امام در آخرالزمان است. پس می‌توان گفت: مشعر نشانه‌ای از شب غیبت و آخرالزمان است.
پس مشعر محل شعور یا حس است؛ بعد از عرفات است، زمان وقوف در مشعر شب است، جمع آوری سنگریزه در مشعر وارد است، مشعر جزو حرم است، پایان وقوف با طلوع خورشید است.
انطباق منا با آخرالزمان
محقق و پژوهشگر رشته ارتباطات، گرایش حج درباره انطباق منا با آخرالزمان گفت: منا نمونه واضحی از انطباق حج با مقوله آخرالزمان و ظهور است. حجاج در این فضا سنگریزههایی که در مشعر جمع‌آوری کردند، باید به نماد ابلیس که به عنوان نماد جبهه باطل و صف‌آرایی آنان در مقابل جبهه حق در آخرالزمان محسوب می‌شود، سنگ بزنند. نماد ابلیس حتی از حاظ جغفرافیایی دارای حکمت است. یعنی این نماد در یک موقعیت کجقرار دارد، به این معناست که هرچند حضور جبهه حق در آخرالزمان پررنگ است، اما در موضع ضعف قرار دارند.
مؤمنان در منا مانند آخرالزمان نشاندار می‌شوند
مهرپویان افزود: در منا اعمالی مانند سنگ زدن به نماد شیطان، قربانی کردن و بعد از آن «حلق» یا چیدن مو را انجام می‌دهیم. در واقع حجاج در این عمل، «نشاندار» می‌شوند، همان کاری که «دابةالارض» در آخرالزمان می‌کند. راوی از امیرالمؤمنین علیه‌السلام از مفهوم «طامةالکبری» پرسید: حضرت فرمود: خروج دابةالارض از «صفاست» که همراه او خاتم سلیمان بن داود و عصای موسی علیه‌السلام است؛ به صورت هر مؤمنی می‌زند، می‌نویسد این مؤمن است. و به هر کافری که می‌زند، می‌نویسد این حقاً کافر است؛ خُرُوجُ دَابَّةٍ مِنَ الْأَرْضِ مِنْ عِنْدِ الصَّفَا...». عجیب است که طبق این روایت، ماجرای خروج امیرالمؤمنین علیه‌السلام در قالب «دابةالارض»، از صفا صورت میگیرد. پس حجاج در منا نشاندار می‌شوند همان کاری که دابةالارض در آخرالزمان با مؤمنان انجام می‌دهد.
انطباق سعی صفا و مروه با معرفت امام
وی درباره حکمت سعی بین صفا و مروه گفت: در سعی صفا و مروه درسِ رفتار در قبال امام حیّ مطرح است. خداوند این موضوع را نیز در ماجرای هاجر و اسماعیل قرار داد. هاجر(س) به خاطر فرزند رسول خدا سعی انجام داد. حجاج نیز باید به این نیت اعمال خود را انجام دهند نکته‌ای که متأسفانه در مناسک حج نادیده گرفته می‌شود در حالی که خداوند به وضوح در قرآن بیان فرموده است.
پایان حج، لقای امام است
این محقق و پژوهشگر مطالعات حج، اعمال حج را نشانی از رسیدن مؤمنین به سرزمین ظهور معرفی کرد و افزود: حجاج در نهایت پس از گذراندن اعمال فراوان یا به تعبیری گذر از نمادهای آخرالزمانی وارد مناسک حج می‌شوند و همگی حول کعبه می‌چرخند. کعبه نمادی از امام (علیه‌السلام) است که مؤمنان در عصر ظهور باید پروانه‌وار به دور ایشان بچرخند؛ لذا می‌بینیم امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) به صورت حکیمانه‌ای در کعبه اعلام ظهور می‌کنند. از این رو امام محمدباقر(ع) در روایتی فرمودند: «تَمَامُ الْحَجِ لِقَاءُ الْإِمَام؛ پایان حج، لقای امام است».
نظر شما