سرویس فرهنگ و ادب: پس از سه سال تجربه اندوزی در برگزاری متفاوت بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر، شاهد برنامه ای منسجم و اجرایی روان در این دوره از این رویداد بزرگ بودیم. حضور مهمانانی مهم و آثاری قابل تامل (و البته نه از جنس آنچه که در اسکار کاندیدا می شوند یا به کن راه پیدا می کنند) مصداق خوبی از توفیق این تلاش در این سالهای اخیر بود. بسیاری از اهالی رسانه شاهد سخنان مثبت و بازخورد خوب هنرمندان و کارشناسان خارجی در مورد این جشنواره بودند و نمونه آن را در سخنان برخی از آنها در کارگاه ها، نشست های خبری و حتی مراسم اختتامیه جشنواره شاهد بودیم.
سیدرضا میرکریمی هم با تکیه بر اعتماد مدیران برای حفظ او در سمت دبیری این جشنواره مهم، تیم خود را یافته و حفظ و سعی کرده با انباشت تجربه و اصلاح نقایص هر دوره را بهتر از قبل اداره و اجرا کند.
تقویت بخش روابط عمومی و تفکیک مسئولیت ها در ید افرادی با سبقه و مهارت کافی منتج به در نظر گرفتن بخش ویژه ای برای ارتباط با رسانه های خارجی و کم کردن فشار و ایجاد تمرکز بیشتر در ستاد خبری و مدیریت رسانه های داخلی و انتشار منظم نشریه ای که در سال گذشته تنها به صورت یک فایل در اختیار مخاطبین قرار می گرفت شد.
تنها چند تغییر بعضا اجباری، از قبیل عدم نمایش یک فیلم چینی و برگزاری یک کارگاه آموزشی عکاسی رخ داد که به نظر می‌رسد به دلیل جو خوب حاکم بر جشنواره، اعتراض و انتقاد خاصی را به دنبال نداشت.
حضور مداوم و در دسترس بودن دبیر جشنواره و همکاران ستادی‌اش از قبیل امیر اسفندیاری، کامیار محسنین، رضا کیانیان، نگار جواهریان، کیوان کثیریان، محمد صلواتی فرد، مهدی یادگاری و ... باعث می شد تا مهمانان و بازدیدکنندگان داخلی و خارجی، هنرمند و سیاست مدار، خانواده شهید و یا نمایندگان حوزه های علمیه، اعضای باشگاه این جشنواره و یا علاقمندان عام تر و کنجکاو سینما، نه تنها سردرگم نباشند بلکه در صورت بروز مشکلی بتوانند به مسئول مربوطه مراجعه کرده و پاسخی دریافت کند.
کارگاه‌های آموزشی و نشست های خبری، تدریس همزمان اساتید ایرانی و خارجی، مشارکت دانشگاه ها در میزبانی، تعامل بیشتری را با مخاطب خاص سینما برقرار کرد و برگزاری کنسرت متفاوت نیکولا پیووانی هم در کنار حضور الیور استون از نکات شاخص جشنواره امسال بود.
اما شاید بتوان نحوه برگزاری معیوب و شلخته مراسم اختتامیه این دوره را، اتفاق تلخ پایانی آن نامید که بیشتر شبیه یک شوخی بد با این جشنواره، که به تدریج به فرهنگ و هویت خاص خود دست می یابد و واجد استانداردهای خوبی می شود، نامید.
انتخاب یک مجری که بیشتر در حال و هوای برنامه کمدی موفق تلویزیونی خود سیر می کند و به نظر می‌رسد جزیی از شخصیت اجتماعی اش شده برای یک مراسم به شدت رسمی در پنجره ای جهانی از اولین اشکالات بود. فردی که رفتار و کلمات زیادی صمیمانه اش از نظر بسیاری از حضار ایرانی نگران کننده و یا به قول خودش «آبرو بر» بود. اشکالی که باز به قول او شاید نشات گرفته از تنها یک دقیقه تمرین بر می آمد، گرچه به نظر می رسد این جمله که در ابتدای اجرا بر زبان او جاری شد با تفرعنی خاص برای نشان دادن اعتماد کارگردان برنامه به قدرت بداهه پردازی او بود، اما قطعا ریسک بزرگی بود که هزینه اش را هم همه دیدیم.
همین نقص در دعوت از داوران و مهمانان جشنواره به روی سن برای اعلام نتایج و اهدای جوایز که می‌توانست لذت مشارکت در برگزاری و از آن خود دانستن این مراسم و جشنواره را تقویت کند، اخلال ایجاد کرد و در چندین نوبت، آنها نمی دانستند که برگزیده کدام بخش را و به چه شکل و ترتیب زمانی باید معرفی کنند و این در حالی بود که مجری هم غافلگیر شده و نمی توانست کمکی کند و حتی این سردر گمی در پشت صحنه و نفراتی که باید جوایز و الواح تقدیر را به دست اهدا کننده می رساندند هم وجود داشت و آزار دهنده شده بود.
مهمانان و داوران خارجی هم در رعایت قوانین رسمی و عرفی کشورمان توجیه نبودند و برخی نگران حجاب دیگری بودند و عده ای هم بدون نگرانی از ممنوعیت مصافحه زنان و مردان، با یکدیگر دست می دادند.
شلوغی سن با حضور هنرمندان پرفورمنس کار و دکوری که علاوه بر حجم زیاد و تنوع رنگی بالا، و یک صفحه نمایش بزرگ، شاهد پرتعداد اهدا کنندگان جوایز بود. حتی مترجم برنامه هم به دلیل داشتن سبقه اجرای حرفه ای به مثابه مجری دوم بر روی سن و در کنار مجری اصلی حضور داشت و این موضوع باعث شده بود تا در مواقعی بیش از ده نفر بر روی سن دیده شوند که به نوعی شلختگی ایجاد می کرد. به همه اینها اضافه کنید لباس های بسیار معمولی هنرمندان ایرانی که بسیار دور از وجهه یک مراسم رسمی بین المللی انتخاب کرده و بر روی سن حاضر شده بودند.
تاخیر 45 دقیقه ای در آغاز برنامه، عدم هماهنگی های حین اجرای بخش اصلی (اهدای جوایز) منتج به خستگی مهمانان شد و در نتیجه به هنگام اجرای موسیقی تلفیقی شهرام و حافظ ناظری بخش عمده ای از مهمانان خارجی از سالن خارج شده و این بخش برنامه هم به طور ناقص و کمتر از زمان پیش بینی شده اجرا شود که البته تصمیم درستی متناسب با شرایط بود.
به هر حال به نظر می رسد که این قسمت برای سیدرضا میر کریمی و تیم هنری وتشریفاتی اش، از قلم افتاده بود. نداشتن یک سناریو منسجم و دست کم توجیه نبودن اجزای اجرایی آن و نداشتن یک پروتکل دقیق برای اجرای چنین مراسمی در این دوره خود را به نحو بدی نشان داد. این در حالی است که با تاکید مسالمت آمیز و حرکتی تدریجی در راستای فرهنگ سازی، هم اکنون بسیاری از جزییات ساده همچون نصب آیدی کارت برای کلیه مهمانان (داخلی) جشنواره امری بدیهی و عادی شده، باید برای نحوه حضور اجرای مراسم رسمی افتتاحیه و اختتامیه اش هم تلاش و برنامه ریزی کرد. چیزی فراتر از انتخاب یک کمدین با لباس اسپرت روزمره و تمرین یک دقیقه‌ای!
همانطور که پیشتر تاکید شد این جشنواره و تغییر نحوه اجرایش، در ایجاد ارتباط با هنرمندان سایر کشورها توفیقات زیادی داشته و این را به راحتی از نحوه تعامل ایشان با رسانه ها تا شور و شوق حاکم بر دارالفنون می توان درک کرد. در عین حال برگزاری این جشنواره به این شکل دوپاره کماکان منتقدانی دارد که بی توجه به این محتوا بیشتر به هزینه و فایده ریالی آن تاکید می کنند که البته این بر عهده سازمان های نظارتی است تا در این مورد بررسی و نظر قطعی را اعلام کنند.
یادداشت: محمدصالح حجت الاسلامی
نظر شما