به گزارش خبرنگار سرویس اندیشه خبرگزاری شبستان، در کانال تلگرامی مصطفی دلشاد تهرانی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه قرآن و حدیث آمده است:
از جمله مهمترين حقوق انسان ها در عرصه اجتماعى، حقّ مسئوليت اجتماعى آنان و نظارت عمومى است، بدين معنا كه همه مردم از مسئوليت اجتماعى برخوردارند و حق دارند بر همه امور، به ويژه امور حكومت و دولت نظارت نمايند؛ به نيكى فرمان دهند و از بدى بازدارند، يعنى حقّ امر به معروف و نهى از منكر دارند، چنانكه قرآن كريم به صراحت اين حق را مطرح كرده است:
«وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ.» (توبه،۷۱)
مردان و زنان مؤمن دوستدار يكديگرند؛ به كار نيك و پسنديده فرمان مى دهند و از كار زشت و ناپسند بازمى دارند.
«وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.» (آل عمران/۱۰۴)
بايد از شما گروهى باشند كه به نيكى بخوانند و از كارهاى زشت و ناپسند بازدارند، و آنانند بالندگان.
«كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ یُؤْمِنُونَ بِاللّه.» آل عمران / ۱۱۰
شما بهترين امّتى هستيد كه براى مردمان پديدار شده ايد، كه به كارهاى نيك و پسنديده فرمان مى دهيد و از كارهاى زشت و ناپسند بازمى داريد و به خداى ايمان داريد.
در پرتو شناخت درستِ حقّ، مسئوليت هاى اجتماعى و نظارت عمومى، و پاسداشت آن است كه جامعه از فرو رفتن در زير سايه سلطه گرى و بهره كشى در امان مى ماند و خودكامگان نمى توانند در جامعه ميدان يابند و رشد كنند. پيامبر اكرم(ص) در آموزه هاى بلند بر اين حق راهنمايى و تأكيد كرده است:
«أَلاَ كُلُّمْ رَاعٍ وَ كُلَّكُمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ.» / صحیح البخاری ، ج ۹ ، ص ۷۰۰
بدانيد كه همه شما نگهبان و پاسدار و مسئول مردميد.
تا زمانى كه امر به معروف و نهى از منكر ماهيت واقعى خود را نيابد و به درستى پاس داشته نشود، نمى توان انتظار داشت كه امور جامعه ها بر سامانى درست پيش رود. امر به معروف و نهى از منكرى كه قرآن كريم بناى آن را گذاشته و پيامبر اكرم(ص) جهت اصلى آن را معرفى كرده است، ماهيتى اصلاحگرانه دارد؛ به اين منظور كه بدى ها و ناپسندها زدوده شود و نيكى ها و پسنديده ها جلوه يابد؛ ستم برچيده شود و عدالت برپا گردد؛ و اين امر جز با امر به معروف و نهى از منكر يعنى حركت عمومى در برانگيختن به نيكى و بازداشتن از بدى، حقّ اعتراض مردم بر ضدّ بى عدالتى و ناراستى و تباهى، حقّ انتقاد به انحرافات و كجى ها، احترام به افكار عمومى، حقّ اشراف مردم به كليه شئون اجتماعى مبتنى بر مسئوليت جدّى همگانى ميّسر نمى شود.
چنانكه اين حق نفى گردد و مردمان آگاهى لازم را درباره آن نيابند و نتوانند از حقّ خود به درستى بهره مند شوند، امكان هر ستم و تجاوزى به آنان هست؛ زيرا اگر پاسداشت اين حق سست شود، خودكامكان و جبّاران بر جامعه سلطه مى يابند و هر ناروايى را روا مى دارند و همه چيز را به تباهى مى كشند. آنگاه به سامان آوردن امور و اصلاح كجى ها، ستمها و تجاوزها سخت دشوار مى شود. اميرمؤمنان على(ع) در آخرين سفارشهاى خود پس از ضربت خوردن به دست ابن ملجم چنين گفت:
«لاَ تَتْرُكُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهِيَ عَنِ‌الْمُنْكَرِ، فَيُوَلَّى عَلَيْكُمْ أَشْرارُكُمْ، ثُمَّ تَدْعُونَ فَلاَ يُسْتَجَابُ لَكُمْ.» / نهج البلاغه ، وصیت ۴۷
امر به معروف و نهى از منكر را وامگذاريد كه در نتيجه بدترين كسان خودتان بر شما به سرپرستى فرمان رانند. آنگاه [براى رهايى از دستشان به درگاه پروردگار] دعا كنيد و دعايتان به اجابت نرسد.
امام على(ع) به مردم آموخته است كه حقّ امر به معروف و نهى از منكر را به درستى دريابند و برپا بدارند:
«وَ مَا أَعْمَالُ الْبرَّ كُلُّهَا و الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ الْمُنْكَرِ لاَ يُقَرِّبَانِ مِنَ أَجَلٍ، وَ لاَ يَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ. وَ أَفْضَلُ مِنْ ذلِكَ كَلِمَةُ عَدْلٍ عِنْدَ إِمَامٍ جَائِرٍ.» / نهج البلاغه ، حکمت ۳۷۴
همه كارهاى نيك و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منكر، چون دميدنى است به درياى پرموج پهناور. و همانا امر به معروف و نهى از منكر نه هيچ سررسيدى از زندگى را نزديك مى كند و نه اندكى از روزى را مى كاهد. و از همه اينها برتر، سخن عدالت خواهانه اى است كه در برابر پيشوايى بيدادگر گويند.
نظر شما