هوشنگ عطاپور، کارشناس اجتماعی و مدیرکل سابق امور اجتماعی استانداری آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار شبستان، با اشاره به این که حوزه اجتماعی محل شکل گیری شخصیت فردی و جمعی افراد است و قاعدتا جامعه پذیری نیاز افراد برای موثر بودن برای خود و دیگران است گفت: ساحت های مختلفی در حوزه اجتماعی برای عرض اندام افراد وجود دارد و نباید رویکرد صرفا ارزشی به روابط انسانی داشت.
وی افزود: گاهی عرف و اخلاقیات بیش از هر مولفه دیگری روابط انسانی را در فرایند جامعه پذیری تحت تاثیر قرار می دهند؛ یک نکته مهم دیگری توجه به ناهمگونی جمعیت انسانی در یک جامعه است.
عطاپور با بیان این که تسلسل نسلی در عین تشکیل یک پیوستار بین تولد تا مرگ ، یک همپوشانی بین گروههای مختلف سنی و جنسی ایجاد می کند ادامه داد: از جهات مختلف با هم تفاوت هایی در نوع نیاز و برآورده کردن آنها وجود دارد که مدیریت امور اجتماعی اقتضا می کند که به تنوع نیاز ها و روش برآورده کردن آنها در بین نسل های مختلف توجه و دقت شود، همچنین همه گروه های جمعیت را نباید یکسان در نظر گرفت.
وی تصریح کرد: یکسان نگری به نیازهای افراد و گروه های جامعه در نهایت به یک معضل فراتر اجتماعی منجر می شود که از آن به گسست نسلی یاد می شود.؛ حال با توجه به این مقدمات نیاز به برقراری ارتباط با جنس مخالف بخشی از رفتارهای فردی دوره جوانی و نوجوانی است و یک کشش طبیعی بر اساس تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی در دوره ی نوجوانی صورت می گیرد، مانند سایر نیازهای فیزیولوژیک و پسیکولوژیک انسانی که باید بر مبنای هنجارهای انسانی و اجتماعی تامین شود؛ مثلا ما نباید برای تامین نیازهای غذایی خود دست به دزدی بزنیم برای تامین نیازهای روانی نیز باید بر اساس حدود اخلاقی و عرفی عمل بکنیم.
کارشناس اجتماعی در خصوص روابط دختران و پسران در جامعه امروزی بیان کرد: روابط دختران و پسران در دوره ای از زندگی بر اساس نیازهای فیزیولوژیک و روانی ایجاد می شود، مهم آن است که این روابط مبتنی بر هنجارهای اجتماعی، حدود اخلاقی و ضوابط و معیارهای دینی باشد.
عطاپور با اشاره به معنای واقعی عشق های خیابانی اظهار کرد: آن چه که به عنوان عشق های خیابانی گفته می شود در واقع شکل گیری روابط بین دختر و پسر بر خلاف هنجارهای پذیرفته شده جامعه است و دور از نظارت و سرپرستی والدین و سرپرست های قانونی صورت می گیرد و می تواند آثار اجتماعی، روانی و فردی جبران ناپذیری بر طرفین رابطه بگذارد و منجر به آسیب های مختلفی شود.
وی عنوان کرد: البته عنوان عشق خیابانی اکنون دیگر اصطلاح درستی نیست و در گذشته که وسایل ارتباط مجازی نبود، و امکان برقراری روابط مقدور نبود، استفاده می شد؛ امروزه ارتباطات بیشتر مجازی است و آسیب های روابط و دوستی های مجازی خیلی بیشتر از دوستی های خیابانی است؛ پس ما اکنون با تغییر در رفتار جوانان در حوزه برقراری روابط دوستی هستیم و باید تهدیدات و فرصت های این نوع ارتباطات را با توجه به این نوع تحولات اجتماعی ارزیابی کرد.
مدیرکل سابق امور اجتماعی استانداری آذربایجان غربی با اظهار این که تشکیل خانواده نیازمند شناخت زوجین است تصریح کرد: هر چه قدر شناخت جوانان از همدیگر بیشتر و دقیق تر و با راهنمایی والدین و مشاوران با تجربه باشد ،برای آینده آنها خیلی حیاتی است؛ اما مساله اصلی نبود ضابطه در این روابط و به نوعی برقراری ارتباط بدون داشتن دانش و تجربه است که قطعا آسیب زا خواهد بود.
وی ادامه داد: متاسفانه یک جریان ضد اخلاقی در جهان غرب شروع شده و توسط رسانه های مختلف ترویج می شود که هدفش از بین بردن کیان خانواده و هویت زدایی از نسل جدید است؛ امروز صنعت سینما و رسانه های ارتباط جمعی بی محابا بنیان خانواده را هدف گرفته اند و با ترویج رفتار حیوانی، تنوع طلبی جنسی ، جوان ها را به (مم باشی =ازدواج سفید) بدون هر نوع اصول و قواعد رسمی تشویق می کنند. این سبک زندگی که در جوامع شرقی رسوخ می کند به دلیل تضادهای عمیق با روحیات این جوامع به بحران ها و آسیب های اجتماعی منجر می شود و به فروپاشی اخلاقی می انجامد؛ نتیجه چنین سبک زندگی مبتنی بر حذف خانواده در سایه فریفتگی به روش زندگی غربی؛ حاصلی جز بحران هویت و رشد انواع آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد، طلاق، اختلالات رواتی، اختلال شخصیت، افسردگی و بیماری های مختلف جسمی و جنسی را در پی خواهد داشت.
عطاپور با بیان این که در کشور ما سبک زندگی بر پایه محوریت خانواده، ارزش های دینی و اخلاقی تشکیل می یابد گفت: هر نوع ناهنجاری در روابط بین فردی که از چارچوب های پذیرفته شده اجتماعی خارج شود، بسیار آسیب زا خواهد بود؛ به خاطر آن که به شدت به گسست های اجتماعی منجر خواهد شد و تضاد های ارزشی را برجسته خواهد کرد.
وی در ادامه با اشاره به نکته ای افزود: عشق متضمن شناخت و دلبستگی با شکل گیری حس وفاداری غیر قابل خدشه و بدون جایگزینی است؛ یعنی طرفین به یک همبستگی و وابستگی روحی و روانی عمیق می رسند و معمولا چنین رابطه ای با گذر ایام شکل می گیرد و با احساسات عاطفی گذرا و سطحی بین دو جوان و نوجوان تفاوت دارد؛ البته امکان شکل گیری رابطه عاشقانه در جوانان زیاد ولی عمق آن کم است که به همین دلیل هم هر قدر این روابط با آگاهی والدین و مشاورین شکل بگیرد و از راهنمایی و انتقال تجربه ی بزرگترها برخوردار باشد می تواند به شناخت و پذیرش همدیگر کمک کند.
کارشناس امور اجتماعی با پاسخ به این سوال که آیا آماری در خصوص ازدواج سفید وجود دارد یا خیر گفت: آمار دقیقی از ازدواج سپیده وجود ندارد؛ چراکه این قبیل ازدواج ها جایی ثبت نمی شوند؛ عدد و ارقامی که اعلام می شوند بسیار نادرست و حتی اغواگرانه هستند، هنوز جامعه ایرانی پذیرش این رفتار را ندارد؛ بخصوص خانواده ها چنین روابطی را به ویژه برای دختران خود قبول نمی کنند؛ یعنی عرف و هنجارهای جامعه این رفتار را پس می زند؛ اما نسبت به گذشته روابط دوستی جوانان به دور از چشم والدین بیشتر شده است؛ مخصوصا گروه هایی که در شهرهای غیر از زادگاه خود زندگی می کنند بیشتر دیده می شود.
وی ادامه داد: ما در سال های اخیر مصرف مواد مخدر، الکل و داروهای روان گردان را با آمار صعودی در بین دانشجویان شاهد بودیم، یعنی گروه هایی که درگذشته معمولا از این نظر آلودگی نداشتند یا افزایش مصرف مواد مخدر در بین زنان را شاهد هستیم؛ بدین معنی که تغییراتی در ترند و ماهیت آسیب های اجتماعی را می بینیم؛ به عبارتی در حوزه آسیب های اخلاقی (ازدواج سفید و روابط غیر شرعی) شاید اکنون اطلاعات دقیق نداشته باشیم و نمی توان ادعا کرد که چنین آسیبی وجود ندارد، اما با توجه به گسترش فضای مجازی و تسهیل ارتباط گیری جوانان بعید نیست در آینده این آسیب نیز به لیست آسیب های اجتماعی اضافه شود.
عطاپور با بیان راهکار اظهار کرد: ما باید قبول کنیم باید نیازهای ارتباطی جوانان به شکل درستی تامین شود، دو جنس مذکر و مونث در مرحله ای از زندگی برای تامین مقدمات زندگی نیاز به شناخت از هم دارند، تحولات جامعه و گذر از زندگی سنتی به زندگی مدرن و افزایش فرایند جامعه پذیری افراد در خارج از حیطه خانواده، اقتضا می کند بسترهای سالم روابط بین فردی با مدیریت مسوولیتی آموزش عمومی و والدین در جامعه شکل بگیرد.
این کارشناس در ادامه با اشاره به این که خانواده ها با آگاهی بیشتر و استفاده از توان تخصصی مشاورین به آموزش نحوه برآورده نمودن نیازهای روانی جوانان در یک فضای مبتنی بر اصالت ارزش های اخلاقی اقدام بکنند گفت: در این زمینه دولت، نهاد آموزش و پرورش، آموزش عالی و رسانه ها نیز با توجه به ارزش های اخلاقی جامعه مسوولیتی دارند تا دایره های تنگ گذشته را با علم و دانش تخصصی مربوطه بازتر کنند و به جای ارائه تصویری کاملا ممنوع از روابط جوانان، فرصت های شناخت آنها از همدیگر را در محیط های تحت کنترل مانند مدارس، آموزشگاهها، دانشگاهها فراهم بکنند؛ واقعیت آن است که بسیاری از طلاق ها و بسیاری از ناهنجاری های رفتاری در آینده مانند ازدواج سپید به دلیل عدم شناخت جوانان از همدیگر ناشی خواهد شد.
عطاپور تصریح کرد: ما باید با یک واقع بینی علمی و احاطه وسیع به تغییرات ایجاد شده در جامعه و مد نظر قراردادن ارزش های اخلاقی جامعه بسترهای شناخت جوانان را از همدیگر فراهم کنیم؛ در این زمینه معلمین، والدین، مشاورین، اساتید دانشگاه، اردوهای تربیتی، رسانه ها می توانند نقش جدی بازی بکنند، اما متاسفانه تا حدود زیادی دیر شده است.
مدیرکل سابق امور اجتماعی استانداری آذربایجان غربی در پایان عنوان کرد: در کل باید در مقابل سبک زندگی غربی که در پی فروپاشی نهاد خانواده است، با همکاری کلیه نهادهای دولتی، غیردولتی، خانواده سبک زندگی اسلامی تبیین و تبلیغ شود و آفت های سبک زندگی اسلامی شناسایی و ایمن سازی اجتماعی صورت بگیرد؛ در ایمن سازی اجتماعی باید به دنبال استفاده از آداب و سنن ملی، ارزش های دینی و نهاد خانواده برای هویت یابی نسل جدید و تقویت روحیه خودباوری دینی و ملی و مبارزه با خودباختگی در مقابل ارزش های غربی بود.
نظر شما