خبرگزاری شبستان - سرویس قرآن و معارف: "شما نگاه کنید به این که سال چیست. زمین دور خورشید می چرخد و آن فاصله بسیار طولانی را در یک سال می پیماید و نه امسال و سال پیش که میلیاردها سال است که این اتفاق برای زمین می افتد. حال اگر من در این میانه نباشم و اگر به آن تحول درونی نرسم نصیب من از این چرخش ها چه خواهد بود. این که معصوم به ما سفارش می کند که در آغاز سال دعای تحویل سال - یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال - را بخوانیم به خاطر است که متوجه باشیم اگر در بیرون از ما تحولی روی می دهد ما نیز باید به این تحول برسیم وگرنه نصیب ما جز تکرر روز و شب نخواهد بود. اگر ما هم توانستیم همزمان با طبیعت همزمان با آن نو شدن ها و همزمان با آن بیدار شدن ها در درون خود نو شویم و به بیداری برسیم حقیقتا بر ما هم عید خواهد شد و ما نه به شکل صوری که به معنای حقیقی آن عید را در درون خود خواهیم دید و به نشاط و سرزندگی خواهیم رسید."
آنچه در ادامه می آید گفتگوی سرویس قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام و المسلمین جهانگیری سهروردی عضو هیات علمی دانشگاه مذاهب اسلامی درباره تحول درونی و گشایش بهاری انسان در آستانه بهار طبیعت است.
بسیاری از ما در آستانه بهار و تغییر سال عزم و اراده ای در وجودمان برای تغییر افکار و اندیشه ها و عادت هایمان پیدا می شود. ما هم می خواهیم که هم پای با طبیعت که به شکوفایی و سرزندگی می رسد در درون به شکوفایی برسیم اما چگونه؟ چرا گاه در این باره کامیاب نیستیم؟
بله به تعبیری که اشاره کردید می توان گفت ما بیش از آن که به تغییر حال برسیم به تغییر سال می رسیم. یعنی ایامی می آیند و می روند. مگر سال چیست؟ سال تجمع روزها و هفته ها و ماه هاست و اگر تغییر سال اتفاق بیفتد یعنی سالی برود و سالی دیگر بیاید اما این رفت و آمد به تحول حال ما منجر نشود این جز تکرر روزها نیست. پس از این زاویه می شود گفت اگر گذر عمر و تحویل سال با تحول درونی همراه شد این به معنای تغییر حال است اما اگر این اتفاق نیفتاد تکرر روزها و تغییر سال است.
شما نگاه کنید به این که سال چیست. زمین دور خورشید می چرخد و آن فاصله بسیار طولانی را در یک سال می پیماید و نه امسال و سال پیش که میلیاردها سال است که این اتفاق برای زمین می افتد. حال اگر من در این میانه نباشم و اگر به آن تحول درونی نرسم نصیب من از این چرخش ها چه خواهد بود. این که معصوم به ما سفارش می کند که در آغاز سال دعای تحویل سال - یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال - را بخوانیم به خاطر است که متوجه باشیم اگر در بیرون از ما تحولی روی می دهد ما نیز باید به این تحول برسیم وگرنه نصیب ما جز تکرر روز و شب نخواهد بود. اگر ما هم توانستیم همزمان با طبیعت همزمان با آن نو شدن ها و همزمان با آن بیدار شدن ها در درون خود نو شویم و به بیداری برسیم حقیقتا بر ما هم عید خواهد شد و ما نه به شکل صوری که به معنای حقیقی آن عید را در درون خود خواهیم دید و به نشاط و سرزندگی خواهیم رسید.
و چه بسا اگر این اتفاق برای انسان نیفتد آمدن عید نه تنها شادی بخش نباشد بلکه انسان را دچار حسرت و اندوه عمر از دست رفته کند. درست است؟
همین طور است. به نظر می رسد مهم است ما یاد بگیریم و به این بینش برسیم که تغییر سال، تغییر حرکت کهکشانی و نجومی و زمینی نیست.
خب پرسشی که گاه ممکن است برای بسیاری پیش بیاید این است که بسیار خب ما به این بینش دست یافتیم که تغییر سال بدون تحول درونی برای ما ابتر خواهد بود و معنایی جز تکرار روزها و ایام نخواهد بود. پرسش این است که من چه کنم که به آن تحول و گشایش درونی برسم. چه کنم که آن بهار به جان من هم راه پیدا کند؟
بنده از شیوه ای که خود سال ها به کار بسته ام مثال می زنم. چون خود این شیوه را آزموده ام و تصورم این است که شیوه کارآیی برای ارزیابی های جدی در زندگی است. اگر کسی حقیقتا می خواهد که رشد و تحول درونی خود را ارزیابی کند نمی تواند صرفا به حافظه خود اتکا کند. دفتری برای ایام سال یا همان سررسید درست کنید و برنامه هایتان را در آن دفتر بنویسید. جهت گیری های زندگی تان و عزمی که برای تغییر دارید در آن دفتر مکتوب کنید و آن وقت گزارش روزانه ای از علمکرد خود را در همان روز بنویسید. وقتی به پایان سال نزدیک می شوید - فرض کنید 10 روز مانده به پایان سال - این دفتر را تورق کنید و به معدلی از کل سال برسید. نگاه کنید به این که توفیق های شما در ایام سال کجا بود؟ کجا مطابق با برنامه تان پیش رفته اید و کجا عقب مانده اید؟ کجا پیروزی هایی داشته اید و حتی بیشتر از آنچه تصور می کردید به پیروزی رسیده اید؟ و در کجا شکست خورده اید؟ در حالی که انتظار آن شکست را نداشته اید. نگاه کنید و ببینید که عامل آن پیروزی ها و شکست ها چه بوده است. اگر شما به درک شفاف تری از عوامل پیروزی و شکست های خود برسید و بدانید که حقیقتا چه عاملی پیروزی ها و شکست های شما را رقم زده طبیعی است که از عوامل شکست احتراز کنید و بر عوامل پیروزی بیفزایید. اگر ما فهرستی دقیق از آنچه در طول سال انجام می دهیم داشته باشیم می توانیم عوامل توفیق را تقویت و موانع را از سر راه مان برداریم.
مهم ترین نکته ای که در این برنامه باید مراعات کرد چیست؟
همیشه از اول سال پلن - نقشه - سال را تا آخر داشته باشید. این که مثلا اگر در عرصه علمی فعالیت می کنید از خود بپرسید که امسال چه مقالاتی خواهید نوشت؟ عرصه مطالعاتی و پژوهشی یا آموزشی تان چگونه خواهد بود و چطور می شود این عرصه ها را مدیریت کرد؟ اگر در عرصه های اقتصادی فعالیت می کنید ارزیابی دقیقی از آنچه انجام می دهید محدودیت ها و ظرفیت هایتان داشته باشید و البته پلن سال را در چهار پلن کوچک تر سه ماهه تقسیم کنید و هر چند وقت یک بار پیشرفت ها یا در جا زدن های خود را ثبت کنید. به هر حال ما به عنوان یک مسلمان سفارش به نظم و برنامه ریزی شده ایم. درست است که در هر حال باید به خدا توکل کنیم اما این توکل به مفهوم نفی برنامه ریزی برای روزهای آینده نیست.
نظر شما