به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: آیین افتتاحیه سومین هفته علمی تمدن نوین اسلامی، چهارشنبه 2 اسفند در سالن ساختمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
در این برنامه که با حضور دکتر علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین الملل رهبر معظم انقلاب، برگزار شد تنی چند از استادان حوزه و دانشگاه به ارایه مباحث خود در باب مساله تمدن نوین اسلامی پرداختند.
حجت الاسلام رضا غلامی، با موضوع «نظریه اعتبارات علامه طباطبایی و ظرفیت آن در تحقق تمدن نوین اسلامی» به سخنرانی پرداخت.
وی در ابتدای مباحث خود با بیان اینکه در سال های اخیر موضوع تمدن نوین اسلامی، ساحت پر ظرفیت و جذاب علمی را برای اساتید حوزه و دانشگاه گشوده است، اظهار کرد: صرف نظر از شرایط فعلی جامعه و ناملایماتی که به دلیل نبود رویکرد تمدنی در میان برخی مسئولان و مدیران دیده می شود و همچنین به حاشیه راندن نیروهای انقلابی و جهادی، اما شاهد یک جهش هستیم.
رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا افزود: مطالعات تمدن نوین اسلامی زمینه رشد و جهش در علوم انسانی اسلامی را تامیین می کند.
غلامی با اشاره به نظریه اعتبارات علامه طباطبایی و ظرفیت آن در تحقق تمدن نوین اسلامی اظهار کرد: نظرات علامه می تواند نقش مهمی را در شکل گیری تمدن نوین اسلامی داشته باشد. به هر روی انسان و هر موجود زنده ای خواه اجتماعی باشد و خواه اجتماعی نباشد برای ادامه حیات به سمت تولید اعتباریات و مجموعه ای از بایدها و نبایدها حرکت می کند که محصول درک از هست ها است.
وی ادامه داد: اعتبارات عمی دو قسم دارد که یکی شامل اعتباریات محصول علم و گرایشات فطری بشر می شود و دیگری اعتباریاتی است که در معرض تغییر و دگرگونی هستند. اعتباریات به دو بخش پیش و پس از شکل گیری جامعه تقسیم می شوند. اساس اعتباریات پیش از شکل گیری یک جامعه، اعبتاریات وجوب است. اساس دیگر در اعتباریات قبل الاجتماع، اعتبار حسن و قبح است یعنی افعال انسان مغایر با درکی که او از حسن و قبح دارد نیست.
این استاد حوزه گفت: علامه می گوید انسان برای تامیین حوائج خود امکانات طبیعی را به استخدام خود در می آورد، شکل گیری جامعه مولود گرایش انسان به استخدام است هرچند که جاامعه نسبت به استخدام بد واکنش منفی دارد.
وی افزود: مساله دیگر اعطای اعتبار واقعیت به علم است یعنی انسان علم خود را مطابق با واقعیت تلقی می کند، به بیان دیگر انسان محبور است که علم خود را مطابق با واقع تلقی کند.
غلامی با اشاره به اعتباریات پس از شکل گیری جامعه اظهار کرد: بعد از شکل گیری جامعه، از نظر علامه اعتباریات اصولی دارد و اولین اصول ملک است. ایشان معتقد است که ریشه ملک را می توان پیش از شکل گیری اجتماع پیدا کرد. علامه می گوید وابسته کردن اراده به فعل دیگران نوعی اعبتار است. از نظر علامه اعتباریات تابع حقایق هستند و در مورد هریک از اعتباریات برهان جداگانه اقامه نمی شود.
این محقق ادامه داد: انسان برای پاسخ گویی به نیازهای خودش یک سلسله علوم اعتباریه تهیه می کند. علامه معتقد ظاهر نظام هستی اعتباری است و باطن آن تکوینی. ایشان معتقد است برای انتقال حقایق تکوینی به دنیا راهی جز اعتباریات وجود ندارد.
وی گفت: به نظر می رسد نظریه اعتباریات علامه طباطبایی از نظریات مهم ایشان است که نقش کلیدی را می تواند در شکل گیری تمدن نوین اسلامی داشته باشد؛ اگر اعتباریات دینی را به اقتضای نیاز انسان رکن رکین تمدن سازی بدانیم و به طور خاص فقه را به عنوان بخش مهمی از قواعد اجتماعی بدانیم و از سوی دیگر فقه را از منظر قواعد جزئی بشناسیم و نسبت به مشروعیت افعال قضاوت نکیم ممکن است که در نگاه کلان بخشی از مقاصد دینی ممکن نشده باشد.
غلامی تصریح کرد: امروز یکی از مصادیق این ناسازگاری نظام بانکداری است که در نسبت با فقه مشکلی ندارد ولی در قالب دستگاه کلان، بخشی از آن با مقصاد اقتصادی اسلامی متناسب نیست. باید توجه داشته باشیم که جامعه ای از قدرت بیشتر برای تمدن سازی برخوردار است که توانایی وضع اعتباریات اش بیشتر باشد.
نظر شما