طرح عفاف و حجاب باید به دنبال هنجارهای تاثیر گذار در جامعه باشد

خبرگزاری شبستان// گیلان

"بی حجابی" که امروز در جامعه به عنوان یکی از دستاوردهای ایدز فرهنگی، معظلی اساسی در برابر ارزش های اسلامی، محسوب شده، مسئولان را ملزم به ارائه راهکاری مختلفی برای برون رفت از این چالش، کرده است، اما اینکه این راهکار، تا چه اندازه می تواند کارامد باشد باید مورد برسی و تحلیل قرار گیرد.

از آنجا که کشور ما یک کشور اسلامی است، احترام به قوانین آن ضروری بوده و رعایت حدود پوشش و حجاب اسلامی نیز از این امر مثتثنی نیست.

با نگاهی گذرا به پوشش دیگر کشورهای اسلامی همچون لبنان مرز بین حجاب و بی حجابی کاملا محسوس است، اما چرا در کشور اسلامی ایران، پس از گذشت 33 سال از انقلاب اسلامی، هنوز مفهوم مشخصی از حجاب اسلامی در پوشش ها، به چشم نمی خورد.
 

به اذعان برخی کارشناسان سیاسی، عفاف و حجاب، پس از جنگ تحمیلی، به عنوان مهم ترین هدف جنگ نرم دشمنان قرار گرفته و از این رو حفظ این حریم، ضروری به نظر می رسد.
 

برخورد فیزیکی با بد پوششان خیابانی، به عنوان یکی از بخش های طرح امنیت اجتمایی، مدتی پس از مسکوت ماندن، دوباره مورد اجرا قرارمی گیرد. اما غافل از این که متاسفانه ثبت برخی از تصاویر سوال برانگیز این برخوردها و انعکاس آن از طریق سایت های خبری، همواره خوراک تبلیغ ضد اسلامی رسانه های خارجی تامین می شود و بازار داغ "خشونت های اسلامی بر علیه جوانان"، را در بین اخبار غرب، دامن می زند.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان دینی، بررسی ها نشان می دهد که مسئله بی حجابی در حال تبدیل شدن به یک بحران است و هر روز شاهد پیش رفت این ویروس فرهنگی در جامعه، هستیم.

نقش رسانه ملی در عدم فرهنگ سازی سازنده ونقش فیلم های سینمایی داخلی کمتر از رسانه های غرب نیست. ظهور هنر پیشه ها، با چهره های کاملا آراسته و تزیینی در سینما و چهره دوگانه بازیگران تلویزیونی در فیلم های مذهبی و زندگی عادی، می تواند نقش مستقیمی در سردر گمی جوانان ایفا کند.

نبود الگوی پوشش اسلامی، به دلیل عدم حمایت از تولید کنندگان داخلی، عدم تبیین ریشه ای فلسفه عفاف و حجاب، مقبولیت پوشش فرهنگ غرب در بین جوانان به دلیل نفوذ برنامه های به ظاهر جذاب ماهواره ای در بین خانواده ها، تحمیلی دانستن حجاب از سوی جوانان به دلیل عدم شناخت کامل فلسفه دین، و دو گانگی دیدگاه های موجود در جامعه، عدم اعتماد به توانمندی زنان برای ورود به اجتماع و جلب این اعتماد از طریق سلاح بد حجابی از جمله دلایلی است که به این بحران دامن زده است، و اینک این سوال مطرح می شود: که آیا طرح عفاف و حجاب به عنوان یک طرح"امر به معروف و نهی از منکر"، از توانمندی لازم برای حل معضل بی حجابی برخوردار است؟

پوشش که در عرف اجتماعی و خارج از محدوده خانه از آن به عنوان حجاب یاد می شود در عین سادگی، موضوعی پیچیده و یکی از نمادهای ارزش گذاری در جامعه است که رعایت آن توجه به هنجارها و بی توجهی به آن نوعی هنجارشکنی است.

تاریخ بشر مؤید این نکته است که عفاف و حجاب به عنوان دو ارزش در جامعه بشری به ویژه جوامع توحیدی، برای زن و مرد مطرح بوده است؛ زیرا یکی از امتیازات انسان، در مقایسه با موجودات دیگر، تهیه پوشش مناسب برای اندام خویش است، اما در عمل، این نگاه تنها متوجه زنان است.

همین مسئله"پوشش" که قدمتی به طول حیات بشر در کره خاکی دارد، چرا به عنوان یکی از چالش های بزرگ فرهنگی جامعه ما مطرح شده است؟

مسئله ای که بررسی آن می تواند به بسیاری از شبهات در این زمینه پاسخ دهد.

در جامعه کنونی با چهار نوع پوشش، روبه رو هستیم:
1.نوع اول افراد، کسانی هستند که از روی منطق و استدلال، حجاب را پذیرفته و با حد اعتدال و حفظ عفت، حجابی ماندگار و تاثیرگذار را تعریف کرده اند.

2.نوع دوم پوشش کسانی است که شاید به ظاهر رعایت کامل حجاب را ندارند اما در کلام و درون خود از عفت برخوردار بوده و از شخصیت وارسته ای برخوردارند.

این دسته که بیشتر از حوزه تحصیل کردگان جامعه هستند، این نوع پوشش را برای جلب توجه و یا بی بندو باری نپذیرفته اند بلکه آن را پوششی عادی می دانند که از دوران کودکی با آن خو گرفته و آن را نشانه آراستگی و زیبایی زن می دانند. و در نتیجه هر نوع برخورد با مسئله پوشش خود را سئوال برانگیز تلقی کرده و آن را شکستن حرمت انسانیت فرد معرفی می کنند.

3. دسته سوم، کسانی هستند که به دلیل مصلحت اجتمایی و خانوادگی و یا از روی اجبار خانواده، به مسئله چادر روی آورده و در نتیجه به دلیل نداشتن عفت و حفظ نکردن تقدس چادر، حجابی ماندگار نداشته و اصول ارزشی دینی را زیر سئوال می برند.

4. دسته چهارم، پوشش هایی است که در هیج جامعه ای پذیرفتنی نیست و همواره این اشخاص، به عنوان افرادی، بی هویت، جلف و هرزه به شمار رفته که برخورد با آن ها از سوی قانون و مردم الزامی به نظر می رسد.

اما از آنجا که عرف و قانون، مرز و حد پوشش یک جامعه را مشخص می سازد، حد این پوشش برای کشور اسلامی، چیست؟ و جوانان را باید در کدام از این دسته یاد شده، جای داد؟ دسته ای که به دلیل بی هویتی، یا به دلیل اجبار، یا تربیت خانوادگی، یکی از انواع پوشش را انتخاب کرده اند؟ یا اینکه در هیچ کدام از این دسته قرار نمی گیرند؟ از این رو بررسی عفاف و حجاب و تعیین حدود آن مورد بررسی قرار می گیرد.

عفاف مرد و زن، از منظر اهل بیت(ع):
حضرت علی(ع) درباره جایگاه زن می‌فرماید: «زکات زیبایی عفاف است»،

حضرت علی(ع) به نقل از پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «احترام بانوان را پاس نمی‌دارد مگر کسی که بزرگوارتر ‏و کریم است و به ایشان اهانت نمی‌کند مگر کسی که پست و فرومایه است» (نهج‌البلاغه علایی رحمانی به ‏نقل از کتاب زن از دیدگاه نهج‌البلاغه).

چادر، حجاب برتر یا حجاب برتر، چادر:
چادر به عنوان حجاب برتر در جامعه معرفی شده و همواره از قداست آن دفاع می شود. اما اینکه آیا توانسته ایم در هر حال با توجه به معنای آن، حفظ قداست، کنیم؟ و آیا صاحب این قداست، قدیسه است؟

از آن جایی که همواره کسانی بودند که از قداست چادر سو استفاده کرده، و از آن به عنوان ابزاری برای اهداف پلید خود استفاده می کنند، و کسانی نیز به دلیل اجبار و یا مصلحت مکان یا زمان، چادر سر کرده و قداست آن را گرامی نمی دارند، این مسئله منجر به سو تفاهمی برای جوانان در بحث حجاب برتر شده است، که چرا در زیر این قداست، شاهد بی عفتی هستیم؟

حیا و عفت، حجاب را موجه می سازد، پس از این رو می توان گفت: هر حجاب برتری، به چادر ختم می شود، اما هر چادری، حجاب برتر و موجه کننده صاحب آن نیست.

حجاب، از منظر امام راحل:

حضرت امام راحل اگر چه چادر را حجاب کاملی می دانستند ولی پوشش های مشابه چادر ـ مانند مانتو گشاد ـ که موجب مفسده نمی شود را نیز کافی می دانستند و قائل بودند که اگر قرار باشد پوشش بانوان همراه با مفسده و خلاف اخلاق باشد باید از آن در جامعه جلوگیری شود همانطور که در پاریس در پاسخ خبرنگاران و بانوان محجبی که درباره میزان حجاب در ایران از ایشان سؤال کردند، فرمودند:

« آرى در اسلام زن باید حجاب داشته باشد، ولى لازم نیست که چادر باشد. بلکه زن مى‏تواند هر لباسى را که حجابش را به وجود آورد اختیار کند. ما نمى‏توانیم و اسلام نمى‏خواهد که زن به عنوان یک شى ء و یک عروسک در دست ما باشد. اسلام مى‏خواهد شخصیت زن را حفظ کند و از او انسانى جدى و کارآمد بسازد. ما هرگز اجازه نمى‏دهیم تا زنان فقط شیئى براى مردان و آلت هوسرانى باشند .» ( صحیفه نور ج‏5 ص 294 )

البته ایشان نیروهای انتظامی را برای برخورد با مظاهر بی حجابی ارجح می دانستند و در مقطعی که عده ای نفوذی و یا ناآگاه به بهانه مبارزه با بی حجابی و بد حجابی در معابر عمومی به ضرب و شتم زنان و دخترکان این چنینی پرداخته بودند در پیامی چنین تصریح کردند:

" بسم اللَّه الرحمن الرحیم‏

ممکن است تعرض به زنها در خیابان و کوچه و بازار، از ناحیه منحرفین و مخالفین انقلاب باشد. از این جهت، کسى حق تعرض ندارد و اینگونه دخالت ها براى مسلمان ها حرام است، و باید پلیس و کمیته‏ها از اینگونه جریانات جلوگیرى کنند.
روح اللَّه الموسوى الخمینى"
( صحیفه نور، ج‏12، ص: 502)

"ویل دورانت" حیا را کمین گاهی می داند که زن با استفاده از آن می تواند همسر مورد نظرش را برگزیند یا مطابق دلخواهش اصلاح نماید:

" حجب و حیا برای دختران همچون وسیله دفاعی است که به او اجازه می دهد تا از میان خواستگاران خود، شایسته ترین آنان را برگزیند یا خواستگارش را ناچار سازد که پیش از دست یافتن بروی، به تهذیب خود بپردازد. موانعی که حجب و عفت زنان، در برابر شهوت مردان ایجاد کرده، خود عاملی است که عاطفه و عشق شاعرانه را پدید آورده و ارزش زن را در چشم مرد بالا برده است" (ویل دورانت، قصة الحضاره، 1/84)

"استاد مطهری" بر این باور است که عفت و حجاب، برای زن هم وسیله تصاحب دل مرد است و هم حایل و مانع در برابر گرفتاران به جنون جنسی و انگیزه تجاوز:
"زن هر اندازه متین تر و با وقار تر و عفیف تر حرکت کند ... به احترامش افزوده است ... قرآن پس از آنکه توصیه می کند زنان خود را بپوشانند می فرماید:" ذَلِکَ أَدْنَى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ " یعنی این کار برای این که به عفاف شناخته شوند و معلوم شود خود را در اختیار مردان قرار نمی دهند بهتر است و در نتیجه، دور باش و حشمت آنها، مانع مزاحمت افراد سبکسر می گردد. " (مطهری، مجموعه آثار، 19/421)

سردار نظرعلی علیزاده، جانشین فرماندهی سپاه قدس استان گیلان، به جدیت پی گیری برنامه عفاف و حجاب در گیلان تاکید کرد.

علیزاده، با بیان اینکه جوانان سرمایه های کشور هستند، افزود: باید جوانان و دختران را از توطئه دشمن، محافظت کرد.

وی، مدیران و مسئولان دولتی را بیشترین عامل بدحجابی دانست و اذعان کرد: با مدیران متخلف برخورد می شود.
 

علیزاده با بیان اینکه ما در حال کنار گیری از ارزش های اسلامی هستیم، تصریح کرد: حجاب مهمترین سلاح پس از چنگ تحمیلی است که می تواند ما را در برابر توطئه غرب، محافظت کند.

ارائه الگوی پوشش اسلامی در دانشگاه ها، ارائه بروشورهای تبلیغی و راه اندازی ستاد امر به معروف و نهی از منکر در ادارات و نهادها، اجرای طرح پوشش یک دست برای کارکنان دولتی، همکاری مستقیم نیروی انتظامی در اجرای طرح امنیت اجتماعی در معابر و اماکن عمومی، از جمله راه کارهای در حال پی گیری بیان شده است.

حجت اسلام والمسلمین مجتبی اشجری، کارشناس حوزه مسائل اسلامی، در تحلیل موضوع عفاف و حجاب به اسناد موجود در قرآن اشاره کرد و گفت: در قرآن بیش از 10 آیه پیرامون حجاب، توسط جبرئیل، بر پیامبر نازل شده است که اهمیت این موضوع را به اثبات می رساند.

وی با بیان اینکه هر چند بحث عفاف و حجاب نوعا برای بانوان ذکر شده اما معنای عام تری نیز دارد که مردان را نیز ملزم به رعایت آن می سازد.

حجت اسلام اشجری، حجاب و عفاف را همچون قلعه و دژ محافظی برای ایمنی زنان معرفی کرد و ادامه داد: زنان به جهت قدر و منزلتی که دارند باید از خود محافظت کنند.

وی با اشاره به اهمیت عفت در کنار حجاب ظاهری، تصریح کرد: خداوند در قرآن این مسئله را مورد تاکید قرار داده و به زنان پیامبر امر می کند که در کلام و گفتار، و راه رفتن در مقابل مردان، عفت کامل را رعایت کنند.

حدود حجاب زن، در اسلام:
حج به عنوان بزرگترین کنگره جهان اسلام، می تواند اصول و حدود قوانین اسلام را برجسته سازد.

حجت اسلام اشجری در این رابطه تصریح کرد: در حج، وقتی زن محرم می شود، باید گردی صورتش مشخص بوده و پوشش گردی صورت زن، کراهت دارد.

وی ادامه داد: در کنگره عظیم حج، که جلوه ای از زیبایی های خداوند است، مشاهده می کنیم که چگونه فرامین الهی، جلوه گر شده و حقیقت روشن می شود.

اشجری خاطر نشان کرد: امام راحل(ره) نیز پوشش گردی صورت با نقاب را برای دختران، مکروه دانسته و آن را لازم نمی داند.

وی با بیان اینکه در عفاف و حجاب نیز تفریط و افراط وجود دارد، اظهار کرد: خروج از حد اعتدال، انسان را به بیراهه می کشاند.

اشجری افزود: چادر حجاب برتر است اما رعایت حجاب در حدی که پوشش موجه زن را نشان داده و همراه با عفت باشد، پذیرفتنی است.

وی با اشاره به زیر سئوال بردن تقدس چادر از سوی عده ای خاص، تصریح کرد: این امر نباید دلیلی برای زیر سئوال بردن تقدس چادر باشد.

اشجری، ادامه داد: رعایت قوانین هر جامعه ای، الزامی است اما کسانی یا به دلیل عقده های شخصی و یا تعمدا در پی شکستن حریم ها و مقدساتی مثل تقدس چادر هستند که این موضوع در شهر های مذهبی، مشهودتر است.

وی با بیان اینکه این عده بسیار قلیل هستند، اضافه کرد: این موضوع را نمی توان به همه زنان با ایمان محجبه، تعمیم داد.

رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی گیلان، در ادامه وضعیت بی حجابی در جامعه را رو به افزایش اعلام کرد و اظهار کرد: این چالش را باید در کوتاهی خانوادها و جامعه جستجو کرد.

وی با بیان اینکه تاکنون به صورت ریشه ای و تخصصی به مسئله حجاب نپرداخته ایم، ادامه داد: رشد بد حجابی از دستاورد این کوتاهی است.

اشجری، جابه جایی وظایف بین سازمان های مربوط را از دیگر ضعف ها در این راستا برشمرد و خاطر نشان کرد: باید کار فرهنگی بر عهده ارشاد و سپاه باشد.

وی در راستای اجرای طرح امنیت اجتمایی و برخورد با جوانان بد پوشش، اظهار کرد: در اجرای امر به معروف و نهی از منکر باید مصلحت اسلامی و اصول دقیق این اصل در نظر گرفته شود.

اشجری، افزود: اگر در اجرای امر به معروف و نهی از منکر در طرح امنیت اجتمایی، ظرافت ها دیده نشود، بار منفی آن بیشتر از بار مثبت قابل انتظار است.

وی با بیان اینکه برخورد غیر اصولی با جوانان در خیابان، در قالب طرح امنیت اجتمایی، بازخورد منفی دارد، خاطر نشان کرد: باید در امر به معروف و نهی از منکر، کارشناسانه حرکت کرد و روش کاربردی را در پیش گرفت.

رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی گیلان، کسان اندکی هستند که همانند ویروس، و انگل بد حجابی در جامعه اسلامی هستند که باید با آن ها قانونی برخورد کرد.

وی یاد آور شد: پوشش اسلامی، پوششی است که منجر به تحریک طرف مخالف نشود و از نظر ظاهر، موجه باشد و برای فراگیر شدن این مهم نیز باید از تبلیغات فرهنگی در رسانه ها، مراکز آموزشی و دانشگاهی، بهره گرفت و کارهای زیر بنایی را آغاز کرد.

دکتر اکرم رحمانی، مشاور زنان وامور خانواده استانداری نیز در گفتگو با شبستان با اشاره به نامناسب بودن وضعیت عفاف و حجاب و روند صعودی آن در جامعه، گفت: سطحی نگری، خودنمایی، رفاه طلبی جوانان و نبود برنامه های فرهنگی زیربنایی، از جمله دلایل این موضوع است.

وی تعلیم و آموزش بنیادی از دوران کودکی، مشارکت زنان و دختران در امور اجتمایی، اقناع فکری دختران و زنان در امور اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، مذهبی، تلاش همه جانبه بخش های فرهنگی و آموزشی، پرهیز از برخوردهای سلیقه ای در امر عفاف و حجاب، از جمله راهکارهای ترویج عفاف و حجاب است.

رحمانی، برخورد تحمیلی با مسئله حجاب را منتفی دانست و ادامه داد: تبدیل جامعه به یک هنجار تاپیر گذار اجتمایی برای تضمین سعادت و سلامت جامعه، تبیین، تشریح و ارائه چهره واقعی زن مسلمان، مقابله با ایدز فرهنگی، ترویج فرهنگ فاطمی، توانمندسازی زنان و ایجاد فرصت های شغلی در جامعه، برگزاری کرسی های آزاد اندیشی و گفتمان های دینی در دانشگاه ها و غیره می تواند زمینه عفاف و حجاب را در جامعه توسعه بخشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه تذکر لسانی، تا حدودی می تواند وضعیت را مهار کند، اظهار کرد: اما لازم است به دنبال تبدیل عفاف وحجاب به یک فرهنگ باشیم.

وی خاطر نشان کرد: باید برای برون رفت از چالش های طرح عفاف و حجاب، به دنبال تحقیق، تحلیل و برسی جامعه تری باشیم.

نتیجه اینکه اگر در کشور اسلامی به دنبال نهادینه شدن ارزش های اسلامی، همچون عفاف و حجاب در بین سرمایه های کشور یعنی جوانان هستیم، باید از اعتدال خارج نشد و به دنبال حل دوگانگی فرهنگی موجود در جامعه شد و با استفاده از فرهنگ سازی به خصوص در سینما و تلویزیون، نهادهای فرهنگی و خانوادها، از خطر مقبولیت فرهنگی غرب در بین جوانان جلوگیری کرد چرا که در غیر این صورت سرمایه های ارزشمند کشور را به دلیل سطحی نگری، از دست می دهیم.

پایان پیام/