حجت الاسلام مهدی علیزاده موسوی، پژوهشگر حوزه فِرَق اسلامی و استاد دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، با اشاره به پایان کار گروهک تروریستی داعش در منطقه به همت مجاهدان و مدافعان حرم، اظهار کرد: داعش نماینده یک جریان تکفیری و افراطی بود که در سال های اخیر در جهان اسلام رشد و نفوذ کرد و خطری اساسی برای اسلام و مسلمین به شمار می رفت.
وی ادامه داد: واقعیت این است که اگر بخواهیم پدیده ای مثل داعش را بررسی کنیم ناگزیر باید به علل و عوامل بروز چنین جریانی اشاره کنیم، چراکه هنگامی می توانیم مطمئن باشیم که جریانی مثل داعش و چنین فکر و اندیشه ای از بین رفته که علل ایجاد پیدایش این جریان نابود شود.
علیزاده موسوی گفت: گاهی داعش را یک حرکت و پدیده فیزیکی تلقی می کنیم؛ به این معنا که گروهی به وجود می آیند و پس از مدتی از بین می روند، چنانچه داعش چنین ویژگی داشته باشد کار راحت است یعنی جریانی ایجاد شده بود و بعد از مدتی از بین رفت، اما گاه داعش را نماینده یک فکر و یک اندیشه و به عبارت دیگر یک گفتمان می بینیم که جنایات بسیار را رقم زده است، در نتیجه زمانی می توانیم بگوییم که گروهی مثل داعش از بین رفته که ریشه های این گفتمان خشک شده باشد و خشکاندن ریشه های یک فکر و اندیشه در حوزه فیزیکی و جنگ سخت امکانپذیر نیست و بلکه نیازمند به قدرت نرم و مقابله فکری است.
این استاد حوزه تصریح کرد: به عقیده من، نباید نگرش اول را به داعش داشت بر این مبنا که جریانی بوده و از بین رفته است، بلکه به نظر می رسد پشت پرده شکل گیری این جریان یک اندیشه بوده است؛ باید این اندیشه مورد نقد و مناقشه قرار گیرد، همان طور که گفتم اگر بخواهیم تفکر داعش را از بین ببریم باید ماهیت آن را بررسی کنیم و از بین ببریم.
رییس پژوهشکده حج و زیارت با بیان اینکه عوامل پیدایش چنین تفکری در جهان اسلام متعدد است، تاکید کرد: عوامل اعتقادی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی همه و همه دست در دست هم داد تا این تفکرِ رادیکال ایجاد شود. داعش تفکری است که همین دیروز، در روز جمعه دویست و چهل نمازگزار را به رگبار بست و حتی آمبولانس هایی که برای کمک آمده بودند را نیز به رگبار بست. پس داعش پدیده ای است که نمی توان آن را یک حادثه اجتماعی صرف دانست بلکه ریشه در یک تفکر دارد که باید بررسی شود.
وی افزود: سربازان وفادار و جان بر کف انقلاب همچون حاج قاسم سلیمانی رشادت کرده و داعش که خلافت موهومی را شکل داده و موجب شده بود که افراد از سراسر دنیا به موصل بیایند را شکست داد. اما امروز وظیفه افسران جنگ نرم است که به میدان بیایند. تهدیدهای فیزیکی کم شد و خلافت موهوم داعش فرو ریخت و از بین رفت. اکنون برای اینکه دوباره شاهد چنین بروز و جولان جریان هایی نباشیم همان طور که افسران جنگ سخت با تمام وجود به میدان آمدند، مدافعان حرم این قدر شهید دادند و این جریان را محدود کردند و از سرزمین های اسلامی در برابر داعش دفاع کردند، امروز افسران جنگ نرم که نخبگان فکری جهان اسلام محسوب می شوند باید به میدان بیایند و با تمام وجود مقابله کنند و با این شرایط بجنگند.
این پژوهشگر فِرَق و مذاهب اسلامی در ادامه ابراز کرد: اگر دیروز بهانه وجود خلافت داعش در منطقه وجود داشت امروز دیگر شرایط چنین نیست چون این خلافت موهوم از بین رفته است. شرایطی نیست که کسی بهانه ای داشته باشد، به نظرم بسیار کار داریم؛ آن قدر کار انجام نشده در این حوزه داریم که وقتی نگاه می کنیم، می بینیم که چه قدر عقب هستیم، برای مثال اگر به ادبیات تولید شده در مقابله با جریان های تکفیری بنگیریم، در می یابیم که بخش عمده ای از این تولیدات توصیفی و شرح حال است.
موسوی علیزاده ادامه داد: کارمان این بود که بگوییم آنها چه کردند ولی هیچ وقت نیامدیم علت ایجاد این جریان را بررسی و برایش راهکار ارائه کنیم و با این فکر در دو ساحت مقابله کنیم: یکی چیستی و ماهیت جریان های تکفیری و دوم بررسی علل و عوامل ایجاد داعش به دور از هر گونه شعارزدگی.
وی با بیان اینکه در بررسی ماهیت ایجاد داعش فضای ژورنالیستی حاکم است، گفت: این در حالی است که نیازمند نگاه دقیق و عملی هستیم تا بتوانیم بررسی کنیم که چه عواملی در جهان اسلام موجب شکل گیری این جریان ها شدند و چه عواملی خارج از جهان اسلام این جریان ها را حمایت کردند.
موسوی علیزاده اظهار کرد: مسلما نمی شود تمام اعمال این افراد را حمل بر خبث باطن آنها کرد، بسیاری از آنان جوانانی هستند که واقعا با نیت خالص می آیند و برادران مومن و مسلمان خود را می کشند، امروز تمام ترس من این است که به جای آنکه ورود جدی به این موضوع پیدا کرده و در بعد فکری با این تفکر مبارزه کنیم، خیالمان راحت شود و بگوییم که داعش از بین رفت و و خلافت شان از هم پاشید پس خطری ما را تهدید نمی کند در حالی که چنین نیست.
وی گفت: اگر گذشته را ببینیم هیچ کسی فکر نمی کرد که در منطقه ای مانند موصل یک خلافتی به نام داعش شکل بگیرد، هیچ کس فکر نمی کرد چنین افتاقی بیفتد و تمام این مسایل نشان دهنده این واقعیت است که جریان ها آن قدر سیال و سریع اتفاق می افتند که فقط کسی می تواند شرایط را مدیریت کند که واقعا وضعیت را بشناسد.
موسوی علیزاده در پایان خاطرنشان کرد: پیشنهاد من در این باره تشکیل یک اتاق فکر قوی است که افراد با تخصص های مختلف در آن حضور داشته باشند، همچنین، گروه های رصدی به وجود بیایند و اطلاعات را رصد کنند و بعد بر اساس آن شرایط و سناریوهای مختلف تدوین و آینده پژوهی شود.
نظر شما