خبرگزاری شبستان_ خراسان شمالی؛ هشتم ربیع الاول، سالروز شهادت حضرت امام حسن عسکری علیه السلام است. در این روز، یکی دیگر از گل های سرسبز باغ علوی پژمرده شد و آفتاب عمر با سعادت او غروب کرد. آسمانیان و زمینیان در غم فقدان او محزون شدند و گل های بوستان احمدی در خزان یکی دیگر از شاخه های طوبای خود، به ماتم نشستند. ما نیز با فرزند برومند آن امام همام، حضرت مهدی(عج) هم ناله شده و در عزای آن سفیر هدایت و کشتی نجات به سوگ می نشینیم.
طلوع یک ستاره
روز جمعه، هشتم ماه ربیع الثانی سال 232 ق، در تاریخ پر افتخار مسلمانان، روزی به یاد ماندنی است. هنوز بیست بهار از عمر شریف امام هادی علیه السلام نگذشته بود که شهر مدینه، شاهد ظهور و تولد ستاره ای فروزان از ستارگان حریم نبوی شد. مدینه، با شکوفه زدن گلی دیگر از گلستان امامت و ولایت، نور باران شد و بار دیگر، شور و شعفْ بوستان علوی را فرا گرفته، خانه کوچک و با صفای امام هادی علیه السلام به نور فرزند پاک و مطهر خود روشن شد.
حرکت به عراق
با تولد امام حسن عسکری علیه السلام در سال 232ق. شور و نشاطْ ساکنان شهر مدینه و خانه با صفای امام هادی علیه السلام را فرا گرفت. بنی هاشم از این تولد مبارک، مسرور شده و سجده شکر به جای آوردند. متأسفانه این شور و شادی، بعد از مدتی به حزن و اندوه خاندان علوی تبدیل شد. خلیفه عباسی و درباریان فاسد که نفوذ علمی و معنوی امام هادی علیه السلام را در شهر مدینه می دیدند، به وحشت افتاده و برای حفظ قدرت ظاهری خود، دستور حرکت امام علیه السلام را به دیار غربت عراق صادر کردند. امام هادی علیه السلام به همراه فرزند عزیزش امام عسکری در سال 233 ق از شهر مدینه حرکت و به شهر سامراء، مرکز حکومت خلیفه عباسی وارد شد. امام حسن عسکری علیه السلام به همراه پدر بزرگوار خود، در یکی از محله های سامراء ساکن شده و تا آخر عمر مبارک خود در آن جا اقامت داشت.
زندان بی حصار
در تمام سال هایی که امام حسن عسکری علیه السلام در شهر سامراء می زیست، به جز چند نوبتی که در زندان دستگاه فاسد بنی عباس بود، در صورت ظاهر، همانند شهروندی عادی زندگی می کرد، ولی تمام رفتار و حرکات حضرت، به طور محتاطانه ای زیر نظر حکومت وقت قرار داشت. وجود شبکه منظم و متشکل شیعیان که از مدت ها قبل شکل گرفته بود، نگرانی و وحشت خلفای عباسی را فراهم کرده و باعث می شد تمام رفتار امام و شیعیان حضرت، به نحوی کنترل شود. به همین دلیل، از امام خواسته بودند تا همواره حضور خود را در سامراء، به آگاهی حکومت برساند؛ چنان که بر اساس نقل یکی از خدمتکاران امام، آن حضرت مجبور بود هر دوشنبه و پنجشنبه در دارالخلافه حاضر شده و خود را به دربار معرفی کند. در حقیقت، شهر سامراء به زندان بی حصاری برای امام تبدیل شده بود که تمام آرامش و آسایش را از حضرت می گرفت.
در سوگ برادر
امام حسن عسکری علیه السلام سه برادر داشت که عبارت اند از: حسین، جعفر و محمد. حسین، یکی از عابدان و زاهدان زمان خود بود و به امامت امام عسکری علیه السلام ایمان داشت. جعفر، برادر ناصالح حضرت بود که به جعفر کذّاب مشهور است. محمد، فرزند بزرگ امام هادی علیه السلام بود. او در سال 252 ق (دو سال قبل از شهادت امام هادی علیه السلام ) از دنیا رفت. امام عسکری علیه السلام در وفات برادر، گریبان چاک کرد و عزادار برادر خود گشت. قبر شریف ایشان در نزدیکی سامراء است و به امامزاده سید محمد شهرت دارد.
ازدواج امام عسکری علیه السلام
امام حسن عسکری علیه السلام ، در کنار پدر بزرگوار خود، مراحل رشد و شکوفایی را گذراند و از دریای معارف و فضیلت های پدر بهره مند شد. آن حضرت، مدتی قبل از شهادت پدر مهربانش، با یک دختر شایسته رومی به نام نرجس، که از نوادگان حضرت شمعون، وصی حضرت عیسی بود، ازدواج کرد.
نرجس، در یکی از جنگ های مسلمانان با سپاه روم، به اسارت مسلمانان درآمده بود که توسط امام هادی علیه السلام خریداری و به امام حسن عسکری علیه السلام تزویج شد. او یکی از زنان پاکدامن و بزرگواری بود که دین مبین اسلام را اختیار و افتخار همسری امام را پیدا کرد. با ازدواج امام عسکری علیه السلام و نرجس، بارقه امید در دل های مؤمنان و شیفتگان و منتظران امام زمان روشن شد. اگرچه تاریخ دقیق ازدواج امام عسکری علیه السلام مشخص نیست، ولی به طور قطع ازدواج ایشان در زمان حیات امام هادی علیه السلام صورت گرفته است.
شهادت پدر
اگرچه امام عسکری روزهای سختی را در شهر سامراء می گذراند، ولی وجود پدری معصوم و مهربان، باعث آرامش خاطر حضرت می شد. در اوایل ماه رجب سال 254ق، دوران خوشی و آرامش حضرت به پایان رسید و آن حضرت در غم از دست دادن پدر مهربان خود، به سوگ نشست و برای همیشه عزادار پدر بزرگوار خود شد. خلیفه عباسی، وقتی موقعیت خلافت خود را در خطر دید، دستور داد امام هادی علیه السلام را مسموم کنند و به شهادت رسانند. با شهادت آن حضرت، غربت و تنهایی امام عسکری علیه السلام در شهر سامرا فزونی یافت. این دوران، از سخت ترین و طاقت فرساترین دوران زندگی کوتاه امام عسکری علیه السلام است. بعد از شهادت امام هادی علیه السلام، دوران ولایت و امامت شش ساله امام عسکری علیه السلام شروع شد و خط سبز و اصیل معارف الهی، به پرتوافشانی خود ادامه داد.
جایگاه اجتماعی امام
امام حسن عسکری علیه السلام اگر چه بسیار جوان بود، ولی به دلیل موقعیت بلند علمی، اخلاقی و خانوادگی، به ویژه رهبری شیعیان و اعتماد بی شائبه آنان به حضرت و احترام بی چون و چرای مردم، شهرت فراوانی پیداکرده بود. به همین دلیل، حاکمان عباسی نیز به جز در مواردی، در ظاهر، رفتاراحترام آمیزی از خود به امام عسکری علیه السلام نشان می دادند. خادم آن امام می گوید: روزهایی که امام عسکری علیه السلام به مقر خلافت می رفت، شور و شعف عجیبی در مردم پیدا می شد. خیابان های مسیر آن حضرت، پر از جمعیتی بود که بر مرکب های خود سوار بودند. هنگامی که امام مشرف می شدند، هیاهو یکباره خاموش می شد و حضرت از میان جمعیت گذشته، وارد مجلس می شد.
شاگردان
امام حسن عسکری علیه السلام در مدت شش ساله امامت خود، شاگردان زیادی را تربیت کرد و آن ها را به سر منزل کمال رساند که به عنوان نمونه، به چند نفر از آنان اشاره می کنیم:
- احمدبن اسحاق اشعری قمی، که نماینده و فرستاده مردم قم و از یاران خاص حضرت بود. او از جمله کسانی است که حضرت مهدی(عج) را زیارت کرده است.
- عبدالعظیم حسنی، که از نوادگان حضرت مجتبی علیه السلام است. او از عالمان، فقیهان و پارسایان برجسته زمان خود بود و ائمه اطهار، شیعیان را به مراجعه به او دستور داده اند. قبر مطهر ایشان در شهر ری است.
- فضل بن شاذان که یکی از پرکارترین دانشمندان شیعه است. او خراسانی بود و از مکتب پربرکت امام عسکری علیه السلام کسب فیض می نمود. آن حضرت در مورد او می فرماید: «باید اهل خراسان به جایگاه فضل بن شاذان و بودن او در میانشان برخود ببالند».
تألیفات
وجود منبع علوم آل محمد علیه السلام و فیض ربوبی در شهر سامراء، باعث شد تا دانشمندان و بزرگان جهان اسلام، از نقاط مختلف، برای کسب فیض از حضور امام حسن عسکری علیه السلام، به سامراء رفته و از علوم ایشان بهره مند شوند. هر چند عمر حضرت کوتاه بود، ولی در همین مدت اندک، توانست آثار مهمی اعم از تفسیر قرآن و نشر احکام اسلامی و گسترش مسایل فقهی، از خود به یادگار بگذارد. حضرت تألیفاتی داشته اند که عبارت است از:
- تفسیر العسکری: امام حسن عسکری علیه السلام یکی از بزرگ ترین مفسران قرآن کریم به شمار می آمد که قرآن را به صورتی ساده و روشن، برای شیعیان خود تفسیر می کرد. این کتاب، یکی از یادگاری های علمی امام حسن عسکری علیه السلام در زمینه تفسیر قرآن است .
- المُقْنِعه: این کتاب مشتمل بر علم حلال و حرام بوده که به حضرت عسکری علیه السلام منسوب است.
خلفای معاصر
امام حسن عسکری علیه السلام در دوران زندگی کوتاه خود، با 6 تن از خلفای عباسی هم عصر بود که هر کدام از آن ها، از دیگری فاسدتر و ستمگرتر بودند. سه تن از اینان، در زمان حیات امام هادی علیه السلام به خلافت رسیدند که عبارت اند از متوکل عباسی، فرزند هارون الرشید، منتصر عباسی و مستعین. اما سه تن از خلفای عباسی، در دوران 6 ساله امامت امام عسکری علیه السلام بر تخت خلافت نشستند و از ناحیه آنان، ستم های زیادی بر حضرت وارد شد. این انسان های پلید عبارت اند از: معتزّ که از سال 252 تا 255 حکومت کرد. مهتدی که از سال 255 تا 256 خلیفه عباسی بود و معتمد عباسی که آن حضرت را به شهادت رساند. خلفای عباسی که روز نخست به نام طرفداری از علویان و به عنوان گرفتن انتقام آنان از بنی امیه قیام کردند، مانند خلفای بنی امیه و بلکه بدتر از آنان، به ستمگری و خودکامگی های خود ادامه دادند.
بازداشت امام
متوکل عباسی، دستور جلب امام هادی علیه السلام را به همراه امام عسکری علیه السلام به منظور کنترل بیشتر آن ها و شیعیان صادر کرد و آن دو امام بزرگوار را به شهری نظامی وارد نمود که تفاوتی با زندان نداشت. در عین حال، خلیفه عباسی در بازداشت امام هادی و عسکری علیهماالسلام سخت گیری بیشتری می کرد و در هنگام پیدایش جریان های خاصی که نوعی تهدید بر ضد حاکمیت به شمار می آمد، شخص امام و یاران نزدیک حضرت را به زندان می انداخت. اگر چه مدت زمان زندانی شدن امام حسن عسکری علیه السلام به طور دقیق مشخص نیست، از روایات چنین بر می آید که آن حضرت در زمان خلافت هر سه نفر خلیفه معاصر، به زندان افتاده است. امام عسکری علیه السلام در زمان معتز به همراه برادرش جعفر به زندان افتاد. حضرت در دوران مهتدی هم به زندان افتاد که مقارن با کشته شدن خلیفه بود. آن حضرت در سال 259 ق، همزمان با حکومت معتمد عباسی نیز در بازداشت او به سر می برد.
نقشه شوم
معتز، خلیفه جوان و مغرور عباسی، در سال 252 قمری به خلافت رسید و در سال 255 قمری، کشته شد. او برای حفظ قدرت و حکومت خود، دست به هر جنایتی زد و از هیچ عمل وحشیانه ای فروگذار نکرد. معتز در دوران سه ساله حکومت خودکامه خود، مسلمانان راستین و بزرگان شیعه را تحت فشار قرار داد. شیعیان و سادات علوی در دوران حکومت او، با شدیدترین شکنجه ها در زندان ها به سر می بردند. او برای از بین بردن موانع حکومت خود، دستور قتل امام حسن عسکری علیه السلام را صادر کرد و به یکی از درباریان خود به نام سعید حاجب دستور داد تا امام را به طرف کوفه روانه کرده و حضرت را در بین راه به شهادت برساند، ولی با کشته شدن خلیفه توسط گروهی از ترکان دربار، نقشه شوم او عملی نشد و آن حضرت از این حادثه جان سالم به در برد.
شب حادثه
امام حسن عسکری علیه السلام، در شب شهادت خود، نامه های زیادی نوشت و آن ها را به نامه رسان خود داد تا به شهر مدینه برساند. حضرت در آخرین لحظات عمر مبارک خود، آب خواست و فرمود: «می خواهم نماز بخوانم». خادم حضرت، سجاده را برای امام آماده کرد. حضرت وضو گرفت و نماز صبح را در بستر به جا آورد. بعد کاسه آب را از خادم خود گرفت تا مقداری از آن را بنوشد که دست حضرت لرزید و ظرف آب به دندان های حضرت برخورد می کرد. حضرت به خادم خود فرمود تا فرزندش امام زمان را حاضر کند. در این هنگام، نرجس خاتون، مادر امام زمان علیه السلام به همراه آن حضرت وارد اتاق شد همین که چشم حضرت به امام زمان افتاد، گریه کرد و فرمود:«ای سید اهل بیت، مقداری به من آب بده که من به سوی پروردگار خود رهسپارم». امام زمان پدر بزرگوار خود را سیراب نمود و حضرت جان به جان آفرین تسلیم کرد. امام عسکری علیه السلام ، در روز جمعه، هشتم ربیع الاول سال 260 قمری، بعد از نماز صبح در 28سالگی به شهادت رسید.
منبع: hawzah.net
نظر شما