این طور نیست که زیارت اربعین فقط در قالب پیاده روی مقبول باشد

خبرگزاری شبستان - سرویس قرآن و معارف: "آنچه مورد سفارش و تاکید در روایات است زیارت است و اگر کسی نمی تواند به هر دلیل به خاطر بیماری و نداشتن سلامتی جسمانی به خاطر گرفتاری ها و زمان کم با پای پیاده برود چه ایرادی دارد سوار وسیله نقلیه شود و خودش را به زیارت اربعین برساند. من این نکته را از این جهت عرض می کنم که اگر تصور رایج این باشد که زیارت اربعین یعنی زیارت با پای پیاده این باعث می شود یک عده ای از فیض و برکت این زیارت محروم شوند چون تصور می کنند ما که بیمار هستیم یا ما که گرفتاریم و زمان ما کم است بنابراین نمی توانیم خود را به این زیارت برسانیم و خود را از این فیض محروم کنند.  توجه می کنید؟ چون گاهی ما از اشخاص می پرسیم شما چرا به زیارت اربعین و کربلا نرفتید و در پاسخ می شنویم که می گویند ما نمی توانیم پیاده برویم بنابراین باید در این جا تفکیکی قائل شد  و اجازه نداد عده ای از این فیض محروم شوند. آنچه در روایات ما آمده تاکید بر اصل زیارت است حالا اگر کسی توانست با پای پیاده برود ثواب را مضاعف خواهد کرد."

آنچه در ادامه می آید بخش اول گفتگوی ما  با حجت الاسلام و المسلمین قاسم خانجانی،  پژوهشگر و کارشناس تاریخ اسلام درباره زیارت و پیاده روی اربعین است.

شما در زمره روحانیونی هستید که تجربه عینی و عملی از زیارت اربعین داشته اید و از نزدیک در جریان این رخداد بزرگ تشیع و به یک معنا جهان اسلام بوده اید. مشتاقم که نگاه شما به این رویداد را جویا  بشوم و نکاتی را در این باره از شما بشنویم.

با توجه به شوق و اشتیاقی که به ویژه در این سه چهار سال برای پیاده روی اربعین ایجاد شده به دو سه نکته اشاره می کنم. اول این که باید توجه کنیم پیاده روی برای زیارت اربعین به خودی خود دستور خاص و اختصاصی ندارد یعنی این که فی المثل در روایات گفته باشند شما در اربعین پیاده به زیارت بروید چنین چیزی وجود ندارد. بله ما درباره پیاده روی برای زیارت معصومین (ع) حتی زیارت خانه خدا سفارش های اکیدی داریم و دستور و سیره ائمه اطهار علیهم السلام بوده  و آن گونه که ما از این روایات متوجه می شویم معصومین و اولیای ما روی پیاده روی جهت زیارت تاکید داشته اند و  پیاده رفتن به زیارت کربلا مورد توجه اهل بیت (ع) بوده و آنچه مشهور است این که امام حسن مجتبی (ع) قریب به 20 سفر حج را با پای پیاده رفتند.  ما درباره پیاده رفتن به زیارت امام حسین  (ع) داریم اگر کسی با پای پیاده به زیارت سیدالشهدا برود برای هر گام که بر می دارد گناهی از او محو می شود، تعبیر دقیقا این است: بکل خطوه / برای هر گام، ثوابی برای او نوشته می شود.  می دانید که از نجف تا کربلا حدود 80 کیلومتر است و اگر هر کیلومتر را 2500 گام در نظر بگیریم شما ببینید چه ثواب عظمیی در این پیاده روی برای انسان منظور می شود و چه گناهانی از او زایل می شود. اما همچنان که اشاره کردم در روایات این که گفته باشند شما زیارت اربعین را حتما با پای پیاده بروید چنین چیزی وجود ندارد.

نکته ای که می خواهم عرض کنم این است که به زیارت با پای پیاده اشاره شده و به قول ما طلبه ها و علما آن فضیلت به عنوان دستور عام برای همه زیارت ها سر جای خود قرار دارد  و برای اربعین هم مصداق پیدا می کند اما چون در زیارت اربعین جمعیت زیادی با پای پیاده مشرف می شوند ممکن است که تصور شود اساس زیارت اربعین یعنی با پای پیاده در حالی که چنین نیست. ممکن است تصور شود  اگر کسی می خواهد به زیارت اربعین برود حتما باید با پای پیاده باشد وگرنه نرود در حالی که این طور نیست.

در واقع آنچه مهم است نفسِ زیارت است. همین طور است؟

بله آنچه مورد سفارش و تاکید در روایات است زیارت است و اگر کسی نمی تواند به هر دلیل به خاطر بیماری و نداشتن سلامتی جسمانی به خاطر گرفتاری ها و زمان کم با پای پیاده برود چه ایرادی دارد سوار وسیله نقلیه شود و خودش را به زیارت اربعین برساند. من این نکته را از این جهت عرض می کنم که اگر تصور رایج این باشد که زیارت اربعین یعنی زیارت با پای پیاده این باعث می شود یک عده ای از فیض و برکت این زیارت محروم شوند چون تصور می کنند ما که بیمار هستیم یا ما که گرفتاریم و زمان ما کم است بنابراین نمی توانیم خود را به این زیارت برسانیم و خود را از این فیض محروم کنند.  توجه می کنید؟ چون گاهی ما از اشخاص می پرسیم شما چرا به زیارت اربعین و کربلا نرفتید و در پاسخ می شنویم که می گویند ما نمی توانیم پیاده برویم بنابراین باید در این جا تفکیکی قائل شد  و اجازه نداد عده ای از این فیض محروم شوند. آنچه در روایات ما آمده تاکید بر اصل زیارت است حالا اگر کسی توانست با پای پیاده برود ثواب را مضاعف خواهد کرد.

همچنان که شما اشاره کردید عده ای هم در این میان دوست دارند در خیل عاشقان و زوار اباعبدالله (ع) باشند اما مثلا به خاطر شغل کارمندی یا مشغله های کاری نمی تواند مثلا یک هفته یا ده روز مرخصی بگیرند. این افراد چه کنند؟

خب این دسته از افراد دو یا سه روز مانده به اربعین می توانند با وسیله نقلیه ای که در اختیار دارند حالا با خودرو یا از طریق هوایی خود را به خیل عظیم زیارت کنندگان اربعین ملحق کنند.

نکته دیگری که وجود دارد بحث ازدحام است. جمعیت میلیونی در یک روز می خواهند در کربلا حاضر شوند اما عملا شهر نمی تواند پذیرای این همه جمعیت باشد. در این باره چه باید کرد؟

تا آن جایی که بنده اطلاع دارم سال گذشته آیت الله سیستانی به این موضوع پرداخته بودند که ممکن است ازدحام در یک روز مشکلات عدیده ای ایجاد کند، ایشان فرموده بودند خود روز اربعین به عنوان یک روز خصوصیت ندارد و شما به نیت اربعین به این زیارت بروید حتی اگر احیانا یکی دو روز قبل از اربعین، کربلا را ترک کنید یا یکی دو روز بعد از اربعین به کربلا برسید ایرادی ندارد.  ایشان به صراحت فرمودند این زیارت همان ثواب زیارت اربعین را خواهد داشت و نگران نباشید که همان روز باید در کربلا باشید چون همان طور که شما هم اشاره کردید و مشاهدات ما هم نشان می دهد انصافا ازدحام جمعیت در شب و روز اربعین بسیار بالاست.