انتظار یعنی عاشورایی زیستن/درس های کربلا برای زمینه سازی ظهور

به گزارش گروه مهدویت و غدیر خبرگزاری شبستان: منتظران دو دسته اند؛ منتظران واقعی و منتظران ظاهری. منتظران واقعی کسانی هستند که دارای بینش و بصیرت هستند و معرفت لازم را در شناخت و یاری حضرت حجت دارند، همانند 72شهید کربلا که منتظر واقعی بودند. اما منتظران ظاهری کسانی هستند که فقط به صورت زبانی عنوان می کنند که امام عصرمان را یاری خواهیم کرد، مانند برخی مردم کوفه در زمان سیدالشهداء علیه السلام. مسلم است که برای منتظر واقعی بودن و شبیه شدن به اصحاب و یاران عاشورا، ابتدا باید آنها را از نزدیک شناخت و بیش از این ها درباره سیره و سلوک زندگی آنها دانست و جزئیات بیشتری از سبک زندگی آنها را بررسی کرد تا از این طریق به معیارهای کلیدی که آنها را در این مسیر ثابت قدم نگاه داشت دست یافت و در سبک زندگی منتظرانه به کار بست.

از این رو با کارشناسان این مهم را به بحث و بررسی گذاشته ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد:

حجت الاسلام عبدالکریم پاک نیا، مدرس سطح عالی حوزه و محقق و مولف سیره اهل بیت علیهم السلام در رابطه با «الگوهای رفتاری یاران عاشورا» برای منتظران گفت: جناب «حرّ ریاحی» یکی از شهدای برجسته عاشورا است که واکاوی رفتار ایشان در کربلا می تواند درس های خوبی برای ما داشته باشد؛ از جمله موضوع «ادب» ایشان که همین ادب، باعث شد موفق به توبه شود.

وی افزود: اگرچه جناب «حّر ریاحی» خطاهایی هم داشت، اما از همان ابتدا وقتی بین راه با حضرت امام حسین علیه السلام مواجه شد، ادب و احترام حضرت(ع) را حفظ کرد به گونه ای که وقتی حضرت اباعبدالله الحسین(ع) به او فرمودند: «شما با یاران خود نماز بخوانید و من نیز با یاران خود نماز می خوانم» جناب حّر نپذیرفت و عرض کرد: «خیر! ما با شما و به امامت شما، نماز می خوانیم.»

ما امروز به شدت نیازمند بهره گیری از سپری به نام «ادب» هستیم

کارشناس تاریخ و سیره تصریح کرد: جناب حرّ هر چند خطاهای بزرگی داشت - به عنوان مثال قصد داشت که حضرت سید الشهدا علیه السلام را به دشمن تحویل دهد یا اینکه راه را بر حضرت(ع) بست- اما این خطاها را جبران کرد. ایشان در عین این که با امام(ع) مخالفت داشت ولی ادب را هم رعایت می کرد. بخصوص در احترام نسبت به حضرت زهرا سلام الله علیها ادب خود را به شکل برجسته‌ای نشان داد. آن چنان که وقتی حضرت سیدالشهداء(ع) خطاب به او فرمودند: «سَکَلَتکَ اَمُّک؛ مادرت به عزایت بنشیند» جناب حرّ عرض کرد: «اگر در میان عرب کسی جز شما مادرم را یاد می کرد من نیز مادر او را یاد می کردم اما عظمت مادر شما حضرت زهرا سلام الله علیها مانع از این کار است.» به عبارت دیگر نقطه برجسته ی ادب حّر در برابر امام(ع)، مسئله ادب او نسبت به حضرت زهرا سلام الله علیها است.

وی با اشاره به اهمیت مسئله ادب و نیاز مبرم جامعه امروز به این مسئله گفت: امروز در جامعه ما این مسئله بسیار مورد نیاز است و ما بسیار به این سپر بزرگ (ادب) نیاز داریم. برای منتظران امام عصر علیه السلام نیز این مسئله درس بزرگی است که حتی با دشمن خود «ادب» را مراعات کنند.

محقق و مولف سیره اهل بیت علیهم السلام در رابطه با «درس ها و آموزه های سیره قمر منیر بنی هاشم علیه السلام» برای منتظران نیز چنین اظهار نظر کرد: در رابطه با حضرت عباس (ع)، یکی از نکات مهم شخصیتی ایشان تربیت خانوادگی است که امروز می تواند برای همه ما حایز اهمیت باشد. آن حضرت(ع) با توجه به اینکه تحت تربیت مادری نجیب بودند، صفات اخلاقی را از ایشان کسب کردند، گرچه مهمتر از مادر، پدر آن بزرگوار(ع) است.

نام ها و القاب آن حضرن عباس(ع) برگرفته از ابعاد وجودی شان است

مولف سیره اهل بیت (ع) گفت: داشتن نام ها و القاب مهمی که به آن حضرت(ع) نسبت داده شده نیز آموزنده است. چرا که هر یک از آنها بیانگر برخی از صفات و فضایل آن بزرگوار است. در زیارت نامه ایشان و در برخی روایات به این نام ها و القاب اشاره شده است. یکی از معروف ترین این القاب «ابوالفضل» به معنای پدر تمام نیکی ها، خوبی ها و فضیلت ها است. اگرچه ایشان فرزندی به نام فضل نیز داشتند و کنیه ایشان ابوالفضل بود. اما در میان سیره ‌نویسان مشهور است که ایشان به واقع پدر و صاحب جمیع فضایل بوده اند. درباره سایر القاب ایشان که در زیارت نامه حضرت(ع) بیان شده می توان به «مواثی» (ایثارکننده)، «ساعی» (کسی که در راه هدف نهایت تلاش را دارد)، «صدیق»، «بطل»، «حامل اللواء»، «مجاهد» و...اشاره کرد.

پاک نیا خاطرنشان کرد: این موضوع نکته ظریفی در خود دارد و آن این است که ما به عنوان منتظران امام عصر(عج) در نامگذاری فرزندان خود دقت بیشتری داشته باشیم. چرا که نام می تواند بخشی از شخصیت، فرهنگ و آمال و آرزوهای یک انسان باشد.

کارشناس تاریخ اسلام تاکید کرد: نکته دیگری که خوب است بدان اشاره شود عبادت و تهجد حضرت عباس (ع) است چنان که شب ها عبادت های آنچنانی و روزها دلاوری های آنچنانی در میدان داشت. «رهباناً بالیّل واسدٌ فی النّهار؛ مردان عبادت در شب و شیران دلاور در روز». این مسئله درباره حضرت عباس (ع) به طریق خاصی نقل شده و در روایات آمده است که در بین دو چشمان حضرت(ع) روی پیشانی آن بزرگوار آثار سجده نمایان بود. قاتل قمر منیر بنی هاشم(ع) در پایان عمر خود که به ذلت افتاده بود در توصیف ایشان می گوید: «من جوانی را به شهادت رساندم که بر پیشانی او آثار نماز و سجده نمایان بود» این درس مهمی برای همه منتظران است که زندگی آنها همواره با عبادت همراه باشد.

حضرت علی اکبر(ع) از یاران جوان عاشوراست که «مقاومتی» مثال زدنی از خود نشان می دهد

بنابر این گزارش، حجت‌الاسلام حسین الهی‌نژاد، دانشیار و مدیر پژوهشکده مهدویتِ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز در رابطه با الگوپذیری جوانان منتظر از حضرت علی اکبر علیه السلام، اظهار کرد: به طور کلی در تاریخ اسلام نهضت بزرگ امام حسین علیه السلام که در کربلا رقم خورد و عاشورا نقطه اوج این نهضت بود برای شیعیان و انسان‌های آزاده قابل تأسی و عبرت است یعنی می‌توان به آن تأسی کرد و در ابعاد مختلف زندگی از آن الگو گرفت.

وی افزود: مولفه های بسیاری از این نهضت برای الگوگیری وجود دارد. یاران و اصحابی که در کنار حضرت امام حسین علیه السلام حضور داشتند هر یک شاخصه‌های گوناگونی دارند که می توان تک تک این افراد و شاخصه ها را واکاوی کرد و از آنها درس آموخت. از جمله یاران حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام در کربلا، حضرت علی اکبر علیه السلام است که جزو یاران جوانِ حضرت(ع) محسوب می شد و در کربلا رشادت ها و شجاعت های فراوانی از ایشان مشاهده شده است.

دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: از جمله ویژگی هایی که می توان برای این یار جوان حضرت سیدالشهداء علیه السلام نام برد، «مقاومت» است. ما می بینیم در کربلا با وجود اینکه عرصه بر حضرت علی اکبر علیه السلام تنگ و تشنگی بر آن حضرت(ع) قالب شد اما همچنان دست از مقاومت برنداشت. جوان منتظر امروز هم نباید از روحیه مقاومت دور باشد بلکه باید هر روز و هر لحظه مقاومت خود را در برابر دشمن و ایده‌های گوناگون او تقویت کند.

منتظر باید شجاع و نترس باشد، برای نیل به هدف نباید از دشمن ترسید

 خطر کردن برای رسیدن به هدف یکی دیگر از شاخصه‌های شخصیت حضرت علی اکبر(ع) بود که الهی‌نژاد با اشاره به آن گفت: منتظر نباید تنها به دنبال آسایش و رفاه خود باشد. وقتی هدف متعالی و مقدس است رفتن به سوی آن هدف مقدس نیز سختی هایی دارد. جوان منتظر با سرمشق گرفتن از حضرت علی اکبر علیه السلام در کربلا برای رسیدن به جامعه مطلوب مهدوی باید در عصر غیبت، سختی ها را بپذیرد و به خود سختی بدهد و خطرپذیر باشد نه اینکه تن به خطر ندهد و با نگاه تن آسایی و آسایش به دنبال هدف باشد. که در این صورت هرگز به هدف نخواهد رسید.

مدیر پژوهشکده مهدویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ادامه سخنان خود به مسئله شجاعت حضرت علی اکبر علیه السلام اشاره کرد و افزود: داشتن شجاعت برای رسیدن به هدف ضروری است، منتظر باید شجاع و نترس باشد، برای نیل به هدف نباید از دشمن ترسید. در روایات داریم که 90 درصد یاران حضرت مهدی علیه السلام از جوانان هستند، بنابراین، جوان باید خود را به این ویژگی ها آراسته کند تا شایستگی یاری حضرت حجت(عج) برای او فراهم شود.

حجت الاسلام الهی‌نژاد با اشاره به ایثار و رشادت های رزمندگان در دوران هشت سال دفاع مقدس و رشادت‌های امروز جوانان مدافع حرم، خاطرنشان کرد: جوانان ما در هشت سال دفاع مقدس با این شاخصه‌ها مأنوس بودند و همه این مولفه‌ها را به منصه ظهور رساندند. به دلیل دارا بودن همین ویژگی ها بود که جوانان ما در دوران دفاع مقدس پیروزی‌های عظیمی را رقم زدند. امروز نیز ما جوانان مدافع حرم را داریم و به وضوح می توان دید که این جوانان چگونه خود را به این شاخصه‌‌ها آراسته‌اند و به انواع مختلف نشان می دهد که یاران واقعی حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام هستند و پیروزی های عظیمی را برای جبهه مقاومت در منطقه به ارمغان می آورند.