به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، حدیث کساء که حدیثی قدسی و در فضیلت پیامبر(ص)، امیرالمومنین امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س) و امامان حسن(ع) و حسین(ع) است یک دوره ناب از معرفت اهل بیت(ع) و امامان را طی فرازهایی کوتاه مرور می کند و سبک زندگی مناسب شیعه را پیش روی اش ترسیم می کند.
از این رو در سلسله گفت وگوهایی با کارشناسی مذهبی سبک زندگی عرضه شده در این حدیث قدسی را بررسی می کنیم که بخش چهارم و پایانی آن از نظرتان می گذرد:
حجت الاسلام سیدمجتبی معنوی، استاد حوزه و دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان اظهار کرد: شناخت اهل بیت(ع) در حدیث کساء از ناحیه حضرت زهرا(س) صورت می گیرد، این درحالی است که اهل بیت(ع) می توانستند، حضرت(س) را به عنوان مادر و یا پیامبر(ص) را به عنوان جد خود خطاب کنند اما این رابطه را فراتر از نسبت حسبی و نسبی رقم می زنند.
وی با بیان اینکه حدیث کساء علاوه بر آنکه به تبارشناسی می پردازد، به مسئله مهم اعتقادی یعنی جایگاه اهل بیت(ع) نیز اشاره می کند، تصریح کرد: افرادی که در خانه پیامبر(ص) بودند و افرادی که این مطلب را شنیدند و برای دیگران نقل کردند، به این نوع و سبک برخورد دقت بسیاری داشته اند تا شبهات مختلف پیرامون آن پاسخ داده شود و ابعاد معرفتی بیشتری نیز از آن کشف شود.
معنوی با بیان اینکه ابعاد معرفتی حدیث کساء، ناشی از شناخت جایگاه اهل بیت(ع) است، افزود: در این حدیث می خوانیم زمانی که پیامبر(ص) وارد خانه می شوند، با اینکه در خانه حضرت زهرا(س) افراد دیگری از جمله کنیز حضرت زهرا(س) و ام سلمه همسر پیامبر(ص) نیز حضور داشتند، به سراغ حضرت زهرا(س) می روند تا هم جایگاه ایشان را تثبیت کنند و هم نشان دهند، رابطه شان با حضرت زهرا(س) براساس جایگاه امامت و تبارشناسی است.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه امامت در ذریه ابراهیم خلیل(ع) هم وجود دارد و تحقق این ذریه در نسل پیامبر(ص) بواسطه حضرت زهرا(س) قرار داده می شود، گفت: این تصور که به دلیل عدم دارا بودن فرزند پسر از سوی پیامبر(ص)، امامت در نسل ایشان منتفی می شود، نادرست است، زیرا این تداوم نسل توسط حضرت زهرا(س) انجام می شود.
وی اضافه کرد: در ادامه این واقعه، امام حسن(ع) وارد می شوند و ایشان نیز مستقیما خدمت دختر پیامبر(ص) می رسند و به مادرشان حضرت زهرا(س) عرض می کنند: «من نزد شما بوی خوشی استشمام می کنم که گویا بوی پیامبر(ص) است؛ «جَدّى رَسُولِ اللَّهِ»، امام حسن(ع) ادامه می دهند: بوی جدم و بلافاصله بدون هیچ حرف عطفی، می گویند: «رَسُولِ اللَّهِ» یعنی این علاقه من به ایشان، صرفاً به جهت پدربزرگم بودن نیست بلکه از این باب است که به عنوان خاندان امامت، به محضر رسول خدا(ص) می رسم که تاکیدی بر جایگاه پیامبر(ص) است.
معنوی ادامه داد: اهمیت این حادثه، بدین جهت است که در سامانه اعتقادی ما، به جهت حضور پیامبر(ص) در خانه حضرت زهرا(س)، از مادر سادات برای معرفی اهل بیت(ع) استفاده می شود و این افراد نیز با اجازه پیامبر(ص) در راستای اجازه خداوند، تحت کساء قرار می گیرند.
مقامی الهی و بهشتی امام حسن(ع) براساس حدیث کساء
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه امام حسن(ع) برای ورود به کساء از پیامبر(ص) اجازه می گیرند و عرض می کنند: «السَّلامُ عَلَیْكَ یا جَدّاهُ یا رَسُولَ اللَّهِ اَتَاْذَنُ لى اَنْ اَدْخُلَ مَعَكَ تَحْتَ الْكِساَّءِ؛ سلام بر تو اى جد بزرگوار اى رسول خدا، آیا به من اذن مى دهى كه وارد شوم با تو در زیر كساء؟»، گفت: این خطابات تنها به لحاظ عاطفی نیست بلکه از باب معرفتی هم مهم است، به این معنا که شما به عنوان رسول وحی، آیا اجازه ورود من نه عنوان فرزند، بلکه به عنوان یکی از اهل بیت(ع) و ائمه اطهار(ع) را به کساء می دهید؟ و پیامبر(ص) نیز به ایشان اجازه می دهند و می فرمایند: «وَعَلَیْكَ السَّلامُ یا وَلَدى وَیا صاحِبَ حَوْضى؛ بر تو باد سلام اى فرزندم و اى صاحب حوض من» که این خطاب بسیار مهم است و نشان می دهد امام حسن(ع) دارای جایگاه امامت و ولایت است و این نوع خطاب فراتر از رابطه خونی و خویشاوندی است و مقامی الهی و بهشتی محسوب می شود.
وی با اشاره به اینکه پس از آن، امام حسین(ع) وارد شدند و جالب این است که ایشان نیز مستقیما به سراغ حضرت زهرا(س) رفتند نه سراغ برادر و یا پدربزرگ و اینچنین جایگاه امامت و تبارشناسی ولایت را نشان دادند، ابراز کرد: حضرت زهرا(س) شاخصی برای شناخت خاندان امامت و ولایت است و امام حسین(ع) نیز به مادرشان عرض می کنند: من بوی جدم رسول الله را نزد شما استشمام می کنم و ایشان نیز با نامیدن پدربزرگشان به عنوان رسول خدا(ص)، نشان می دهند، این رابطه فراتر از نسبت است و در نهایت از پیامبر(ص) برای ورود به کساء اجازه می گیرند.
ماموریت پیامبر(ص) برای معرفی اهل بیت(ع)
معنوی تاکید کرد: امام حسین(ع) زمانی که خدمت پیامبر(ص) می رسند، عرض می کنند: «السَّلامُ عَلَیْكَ یا جَدّاهُ، اَلسَّلامُ عَلَیْكَ یا مَنِ اخْتارَهُ اللَّهُ؛ سلام بر تو اى جد بزرگوار، سلام بر تو اى كسى كه خدا او را برگزید»؛ امام حسین(ع) با این خطاب اشاره می کنند که پیامبر(ص) از جانب خداوند، مامور به معرفی اهل بیت(ع) خود هستند تا جایگاه امامت را مشخص کنند و خود نیز برای این امر انتخاب شده بودند و بنابر این اختیار الهی، پیامبر(ص) بر حضرت زهرا(س) وارد شدند و اهل بیت(ع) نیز یکایک بر حضرت زهرا(س) وارد شدند تا نشان دهد، اهل بیت(ع) تنها از طریق حضرت زهرا(س) قابل شناسایی هستند.
استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: رسول خدا(ص) نیز به عنوان فردی که برای این کار انتخاب شده و از جانب خداوند مامور است، در جواب امام حسین(ع) فرمودند: «وَعَلَیْكَ السَّلامُ یا وَلَدى وَیا شافِعَ اُمَّتى؛ و بر تو باد سلام اى فرزندم و اى شفاعت كننده امتم»، این خطاب نه تنها در دنیا بلکه در آخرت و باور به معاد نیز منشا معرفت و موجب شناخت امامت و ولایت است که این شناخت نه تنها دارای آثار دنیوی است بلکه آثار اخروی نیز دارد و در باور به معاد نشان می دهد که برای پیمودن راه صحیح باید به سراغ اهل بیت(ع) بویژه امام حسین(ع) برویم که پیامبر(ص) از ایشان به عنوان شافع امت یاد می کنند.
وی تاکید کرد: در ادامه امیرالمومنین امام علی(ع) نیز وارد شدند و ایشان نیز مستقیما به سراغ حضرت زهرا(س) رفتند و خطاب به ایشان فرمودند: «یا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ » جالب است که در این حدیث، امیرالمومنین(ع) مانند حسنین(ع) نفرمودند که تو همسر من و دختر رسول الله هستی بلکه می فرمایند: «ای دختر پیامبر(ص)» تا نشان دهد، این واقعه، رویدادی الهی است و دختر پیامبر(ص) انتخاب شده تا نه به عنوان همسر امیرالمومنین(ع) یا دختر انسانی فرهیخته بلکه به عنوان دختر پیامبر(ص) یعنی فردی که مامور به انجام این کار است، مسیر شناخت اهل بیت(ع) را ترسیم کند.
معنوی ادامه داد: ایشان نیز به حضرت زهرا (س) می فرمایند: من بوی برادرم و پسرعمویم، رسول خدا(ص) را استشمام می کنم که این خطاب برادر، ارتباط خونی نیست و به معنای نظیر است یعنی من بوی فردی را استشمام می کنم که از انبیاء الهی است و به این دلیل که خود نیز از انبیاء الهی است، و در ادامه نیز به جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) اشاره می کنند و در نهایت از رسول خدا(ص) اجازه می گیرند و پیامبر(ص) نیز در جواب ایشان می فرماید: «وعَلَیْكَ السَّلامُ یا اَخى یا وَصِیّى وَخَلیفَتى وَصاحِبَ لِواَّئى؛ و بر تو باد سلام اى برادر من و اى وصى و خلیفه و پرچمدار من».
4 ویژگی امیرالمومنین(ع) براساس حدیث کساء
این استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: پیامبر(ص) در این پاسخ، 4 مقام را برای امیرالمومنین(ع) در راستای شناخت جایگاه امامت بیان کردند؛ نخست همردیف قرار دادن جایگاه امامت و وولایت با نبوت، دوم ایشان را وصی و جانشین خود معرفی کردند یعنی فرد دیگری نمی تواند به هر شیوه ای این جایگاه را غصب کند، سوم اینکه خلافت از آنِ امیرالمومنین(ع) است و چهارم آنکه ایشان را صاحب پرچم خود معرفی کردند یعنی سعادت دنیا و آخرت در اختیار اهل بیت(ع) است.
وی تاکید کرد: پیامبر(ص) در آخرین مرحله خطاب به حضرت زهرا(س) که از ایشان، اجازه ورود خواسته بودند، می فرمایند: «یا بِنْتى وَیا بَضْعَتى» و با این خطاب بیان کردند که حضرت زهرا(س) روح امامت و ولایت و موجب حیات و پویایی آنان هستند و اگر ایشان در توسلات و توجهات ما مدنظر قرار بگیرد و رضایت ایشان را کسب کنیم، همانگونه که در حدیث کساء مورد تاکید قرار گرفته است، رضایت رسول خدا(ص) تامین و نهایتاً رضای خدا فراهم می شود.
معنوی در پایان خاطرنشان کرد: اعمال و اعتقاد ما در خصوص امامت و ولایت در صورتی مورد قبول است که مورد رضایت حضرت زهرا(س) واقع شود.
نظر شما