به گزارش خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام امیرحسین صداقت نژاد از فعالان فضای مجازی و مدیر گروه تبلیغ مجازی صباح، اداره تبلیغ مجازی معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی به گفتگو با خبرنگار بلاغ گفت: بحث اصالت تبلیغ باید برای طلبه حل شود، موضوعی که خیلی ها به آن اعتقاد ندارند و آن را مخالف رشد علمی می دانند و تا می گوییم تبلیغ، ماه مبارک رمضان و دهه محرم به ذهنشان متبادر می شود.اگر برای مخاطبتان برنامه دائمی و روزانه نداشته باشید، سیل او را خواهد برد. چگونه شخصی که در سیل گرفتار است را سالی یک ماه می خواهیم از آب بیرون بکشیم و بعد دوباره بیفتد تو آب و توقع داشته باشیم تا سال دیگر غرق نشده باشد. به هیچ وجه منکر تبلیغ سنتی و حضوری نیستم؛ بلکه باید با تبلیغ مجازی از تبلیغ سنتی خود پشتیبانی کنید. اگر تبلیغ مجازی هم به تبلیغ حضوری منجر نشود به نظرم بی فایده است.
گفت و گوی کامل حجت الاسلام امیرحسین صداقت نژاد را در ادامه بخوانید:
لطفا به طور کامل گروه خود را معرفی و توضیحاتی در مورد نحوه شکل گیری آن را بیان فرمایید؟
گروه تبلیغی صباح، متشکل از طلاب دوره اول مدرسه مشکات است که با انگیزه تحول در نظام آموزشی حوزه در تهران شروع به کار کرد و چند سالی هست که به قم مشرف شده ایم. یکی از ویژگی های دوره ما، این بوده که غالبا سابقه تحصیل در دانشگاه آن هم در رشته های مهندسی و فنی داشتیم.
از چه زمانی فعالیت خود رو در فضای مجازی شروع کرده اید و چه انگیزه ای باعث شد شما به این عرصه وارد شوید؟
از تابستان ۱۳۹۲ دوره های آموزش مجازی را شروع کردیم، آن وقت یک ادب کانکت از سایت تبیان اجاره کردیم، چی فکر می کردیم و چی شد. از آنجایی که کار ما خودجوش بود با فراز و نشیب های فراوانی همراه بود، امیدوارم بتوانم روزی خاطرات حرفه ای این کار را مکتوب کنم، ان شالله به درد کسانی که می خواهند کار فرهنگی بکنند بخورد. تا حالا حدود ۱۰۰۰ جلسه درس مجازی به صورت آنلاین و آفلاین و حضوری در قم و تهران برگزار کرده ایم.
موضوع تخصصی شما در فضای مجازی چیست و کمی در مورد اهمیت آن توضیح دهید؟
باید اینجا یکسری توضیحات را بدهم، کار اصلی ما ترجمه و معارف قرآن کریم برای جوانان دانشگاهی است. دوستان با اصطلاح «روان کردن متن» در حوزه آشنا هستند؛ کار ما روان کردن متن قرآن است؛ یعنی در یک جلسه، یک تا دو صفحه قرآن برای فراگیر تدریس شود و هر آنچه که لازم است بداند از لغت گرفته تا تفسیر مختصر، به او گفته شود، به صورتی که در آخر کلاس بگوید:"آهان، فهمیدم خدا می خواست چی بگه". این کار چند باری در حوزه ما انجام شد؛ البته بدون متن درسی مشخص. کل کار ما این است که اینگونه قرآن، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه را به ملت آموزش دهیم، چالش اصلی هم در متن و استاد است. مخاطب این موضوع هم طلبه های سال اول و دانشجویان مذهبی هستند که تعدادشان اصلا کم نیست. این از نظر محتوا بود.
اما از نظر بستر مجازی، ما آموزش مجازی داریم با سیستم آموزش موودل و مدیریت محتوای جوملا، شبکه های اجتماعی مثل تلگرام و اینستا و یا نرم افزارهایی مثل اسکایپ هم به ما کمک می کنند.هدف ما نیرو سازی است مخصوصا از دانشگاهیان، مخصوصا بچه های مذهبی و انقلابی آنها که علاقه مند به مباحث حوزوی و اسلامی هستند اما نه می توانند حوزه بیایند و نه حوزه های علوم اسلامی دانشگاهیان آنها را اغنا می کند؛ البته فکر نمی کنم بحث های مربوط به چشم انداز ما و اهداف عملیاتی ما و همچنین تحلیل مخاطبان ما خیلی ربطی به این مصاحبه داشته باشد وگرنه نکات جالبی به عرضتان می رساندم.
اما در مورد آموزش در فضای مجازی هنگامی که هدف شما نیرو سازی باشد به طور عمده کارتان از خیلی از کسانی که آموزش مجازی دارند جدا می شود، فرض بفرمایید شما اصلا نمی توانید راهی را بروید که دانشگاه علوم حدیث یا ... در آموزش مجازی رفته اند، اگر بخواهیم بیشتر وارد این مطلب بشویم مصاحبه از حالت عمومی در می آید. فکر کنم یه وقتی به یکی از آقایان گفتم ما بیاییم و آموزش مجازی را به طلاب علاقه مند درس بدهیم، به گمانم فکر کرد می خواهیم نرم افزار موودل را درس بدهیم، همان نرم افزاری که شاید قبلا دوره هایش برگزار شده بوده. خلاصه استقبال نکردند، ما نمی خواستیم نرم افزار درس بگیم؛ بلکه می خواستیم شیوه ساخت و طراحی یک حوزه مجازی را به طلبه ها بگوییم؛ یعنی خلاصه ای از تجربیات خودمان، این خیلی فرق دارد با اینکه امکانات یک نرم افزار را معرفی کنیم.
آموزش مجازی، یک لفظ خیلی عام است؛ یعنی از کسانی که آموزش حفظ قرآن به صورت تلفنی دارند، میگن آموزش مجازی داریم تا کسانی که از امکانات خیلی پیشرفته تری استفاده می کنند. نظام آموزشی ما چیزی بین حوزه و دانشگاه است؛ یعنی ترمی است، امتحان کتبی دارد؛ اما امتحان شفاهی و مباحثه و پشتیبان آموزش هم دارد.
آیا در این زمینه موفقیت هایی کسب کرده اید؟
موفقیت اصلی ما جذب افراد بود، ما یک جلسه ای رفته بودیم پیش رئیس معارف و قرآن حرم مطهر. یک حرفی در مورد کلاس های ترجمه و مفاهیم حرم به بنده زد که خیلی جالب بود، گفتن: "جمعیت کلاس خواهران حرم، ده برابر آقایان است، خانم ها از هر سنی هستند؛ اما آقایان معمولا یک سری افراد بازنشسته و غیره هستند.
ما دقیقا نقطه مقابل را هدف گرفته بودیم، برادران ۱۸ تا ۳۵ سال که به این راحتی هر برنامه ای را قبول نمی کنند. وقتی دیدیم که در کلاس های آنلاین ما که بین الطلوعین برگزار می شد، از این قشر دارند می آیند آن هم با تحصیلات کارشناسی ارشد، دکترا و حتی فوق دکترا فهمیدیم که خدا عنایت کرده. کلی استاد دانشگاه داشتیم، المپیادی جهانی داشتیم.
البته تعداد فراگیران ما خیلی زیاد نیست شاید هر ترم که ثبت نام داشتیم حدود ۱۰ تا ۲۰ نفر بوده که آن هم دلیل دارد؛ اما مهم این بود آن نقطه هدف در تیررس ما قرارگرفته بود؛ البته حقیقتا به خاطر جذابیت قرآن است نه چیز دیگر. همین هم حجت را بر ما تمام کرد که به عنوان یک طلبه برویم قرآن را یاد بگیریم، چیزی که متاسفانه چون خودمان بلد نیستیم فکر می کنیم مطلب خاص و جالبی هم ندارد. خلاصه موفقیت ما اینجا بود؛ یعنی در جذب مخاطب هدف. از نظر فنی و نرم افزاری هم موفقیت هایی کسب کردیم و کلا چند تا تکنولوژی را بومی سازی کردیم از جمله کلاس های آنلاین.
توصیه و پیشنهاد شما برای ورود هرچه بهتر طلاب به این فضا به چه صورت است؟
اولا: بحث اصالت تبلیغ برای طلبه باید حل شود، موضوعی که خیلی ها به آن اعتقاد ندارند و آن را مخالف رشد علمی می دانند و تا می گوییم تبلیغ، ماه مبارک رمضان و دهه محرم به ذهنشان متبادر می شود.
ثانیا: باور بفرمایید دوران تبلیغ فصلی رو به افول است، اگر برای مخاطبتان برنامه دائمی و روزانه نداشته باشید، سیل او را خواهد برد. چگونه شخصی که در سیل گرفتار است را سالی یک ماه می خواهیم از آب بیرون بکشیم و بعد دوباره بیفتد تو آب و توقع داشته باشیم تا سال دیگر غرق نشده باشد. به هیچ وجه منکر تبلیغ سنتی و حضوری نیستم؛ بلکه باید با تبلیغ مجازی از تبلیغ سنتی خود پشتیبانی کنید. اگر تبلیغ مجازی هم به تبلیغ حضوری منجر نشود به نظرم بی فایده است.
ثالثا: فضای مجازی و مخصوصا شبکه های اجتماعی، یک چاقوی برّان نیست که هم فایده داشته باشد و هم ضرر؛ بلکه تمامش ضرر است مگر خلافش ثابت شود. از فضای مجازی استفاده کنید تا مخاطبان خود را از فضای مجازی بیرون بکشید یا حداقل حوزچه هایی درست کنید تا مخاطبتان در این حوزچه ها گرفتار شود و نتواند به بیرون آن خیلی سرک بکشد.
رابعا: اگر می خواهید تأثیر گذار باشید، مواظب وقتتان باشید، خیلی در فضای مجازی ول گردی نکنید، تکنیک ها را کشف کنید، ببیند اینهایی که کارشان دارد میگیرد، نقطه کلیدی شان کجاست. حتما با قدیمی ها مشورت کنید، اگر کسی بخواهد در بازار کار کند می گویند تا مدتی از چند حاجی بازاری دنیا دیده مشورت بگیر. شما هم همینطور.ما به شخصه هرچه جلوتر می رویم می بینم که بیشتر محتاج مشورت هستیم، گاهی یک جمله یک خطی، سرنوشت کار را عوض می کند. ماهیت کار مجازی اینگونه است، سرعت صعود و سقوط، فوق العاده است.
خامسا: برای خدا کار کنیم، خیلی به فکر پول گرفتن از این و آن و معروف شدن وغیره نباشیم. چه بسا در موضوعاتی خیلی ها جوابمان کردند و خدا بهترین آدم را جلوی راه ما گذاشت.ما می خواهیم کارمان درست شود؛ اما خدا می خواهد هم خودمان درست شویم و هم کارمان.
در پایان نظر شما در مورد حمایت های دفتر تبلیغات اسلامی چیست؟
بنده حدود دو سال در فاصله ۲۰۰ متری دفتر تبلیغات، کار میکردم اما نمی دانستم که چیزی به نام مبلغ مجازی داریم، فکر می کنم خیلی از طلبه هایی که در این زمینه کار می کنند هم نمی دانند. این نکته ان شالله مدنظر آقایان قرار گیرد.
خیلی هم فکر نمی کردم حوزویان تخصص فضای مجازی را داشته باشند چون حرف های حضرت آقا چند سالی است که در حد حرف باقی مانده است؛ اما وقتی آمدم کمی امیدوار شدم، مخصوصا با توجه به اینکه در حوزه فعالیت خودمان یکسری از مسوولان را دیده ام. قبل از این که پیشنهاداتم را عرض کنم، یک حدس را مطرح میکنم و آن اینکه اگر دفتر تبلیغات بتواند وظایف خود را در عرصه مجازی به درستی انجام دهد، ظرف ۵ تا ۱۰ سال آینده بیش از هزار موسسه تبلیغی موثر در فضای مجازی خواهیم داشت که تمامی آنها هم از نظر اقتصادی مستقل خواهند بود. به عبارتی شاید چندین برابر مدارس سنتی امروز، تعداد این موسسات باشد.
باید بستری فراهم شود که تمام طلبه های فعال در فضای مجازی، حتی کسی که یک کانال ۲۰۰ نفره فعال دارد در این مجموعه ثبت نام کنند.
همچنین افراد و گروه ها، رتبه بندی شوند، هم از لحاظ توان علمی محتوایی و هم از نظر عمق نفوذ و تکنولوژی در فضای مجازی؛ برای مثال کسی که یک کانال ۲۰۰ نفره دارد که برای جوانان اهل روستا احکام می گوید با طلبه ای که یک موسسه دارد و تا کنون ۵۰۰ جوان اروپایی را مسلمان کرده نباید یکسان باشند.رتبه بندی وقتی هم مهم است؛ طلبه ای که تفریحی فعالیت می کند یا کسی که منسجم و تشکیلاتی کار می کند. بعد از اینکه گروه ها یکی دوتا طرح انجام دادند، در کارگروه های تخصصی ثبت نام شوند و برایشان دوره رشد سه تا پیج ساله درنظر گرفته شود تا بتوانند در این مدت تبدیل به موسسات حرفه ای شوند و همچنین به آنها آموزش و مشورت های لازم داده شود تا به استقلال اقتصادی برسند.
اگر این موسسات پا بگیرند، یکی از ثمراتش این است که خریدار طرح های گروه های نوپا می شوند آن هم با قیمتی بالاتر از حمایت دفتر و به طور کلی عرصه تقاضا و عرضه تولیدات مجازی رونق گرفته و دفتر تبلیغات به یک ستاد عالی راهبردی تبدیل می شود.
نیازی نیست تمام طرح ها، طرح هایی باشند که مستقیما در فضای مجازی تولیدی دارند، شاید موضوع یک طرح این باشد: «ساماندهی کانال های تلگرامی طلاب با موضوع مهدویت». یعنی مجری این طرح برود تمام کانال های تلگرامی مهدویت را پیدا کند، مدیرانشان را کنار هم جمع کند، اینها یک سند تفاهم نامه ای بنویسند و تقسیم کار کنند و انتقال تجربه وغیره، از باب مثال عرض کردم، منظورم این بود که دید خود را در طرح ها خیلی بالا ببریم و حتی یک سری طرح پیشنهادی را به مناقصه بذاریم.
پاسخ به شبهه یک ضرورت و یک رسالت است، اما به نظرم اگر بیش از ۳۰ درصد توان دفتر به طرح های اینچنینی صرف شود، ضرر بزرگی کردیم، پاسخ به شبهه؛ یعنی ماندن در فضای انفعال. خوب است رویکرد دفتر تبلیغات اسلامی، بیشتر ناظر به فضاسازی های سالم در فضای مجازی و حرکت های مهاجمانه باشد.
نظر شما