«حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ» معنای دیگر «اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج» است

حجت الاسلام محمدعلی حججی، کارشناس مرکز تخصصی مهدویت در گفت وگو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان در رابطه با مفهوم «احسن الحال» و ارتباط آن با عصر ظهور، اظهار کرد: با تحویل سال  و تغییر در طبیعت، می بینیم طبیعت از حالت خمودی و مردگی به سمت بیدار شدن و حیات دوباره و تغییرات و تحولات شگرف و چشم نواز پیش می رود، انسان مومن و خداجو در این اندیشه فرو می رود که انسان باید چگونه در درون خود تحول ایجاد کند؟

وی افزود: دعایی که هنگام تحویل سال خوانده می شود، دو معنا را در خود نهفته دارد «تغییر» و «تحول» که این «تغییر» و «تحول» نیز می تواند مراحل و مراتب مختلفی داشته باشد. انسان اگر در سوء حال به سر می برد یعنی حال او خوب نیست پس باید به  سمت «حُسن حال» برود و اگر در «حسن حال» است باید به سوی «أحسن الحال» حرکت کند. به عبارت دیگر، می توان گفت باید تبدیل و تبدل در انسان وجود داشته باشد. انسان نباید ایستا باشد و درجا بزند.

کارشناس مهدوی تصریح کرد: انسان الهی که قصد دارد به سمت خدا حرکت کند، باید هر روزش با روز دیگر فرق کند. چنانکه در روایات نیز تاکید شده اگر کسی دو روز از عمرش مانند هم باشد ضرر کرده و مغبون است.

حجت الاسلام حججی در ادامه گفت: اگر بخواهیم با رویکرد مهدوی این مسئله را دنبال کنیم، باید تحول به سوی أحسن الحال را در انتظار و منتظر جستجو کنیم. به هر حال «انتظار» از عرصه های  مهدویت است. انتظاری که این همه نسبت به آن سفارش شده و ما را به دعا  برای تعجیل فرج در عصر انتظار توصیه کرده اند. انتظاری که در آموزه های ما جزء بهترین اعمال  محسوب می شود.(۱)

هر روزمان با روز قبل باید فرق کند

وی با طرح این سوال که فضیلت انتظار در چیست؟ ادامه داد: فضیلت انتظار به این است که انسان ایستا نبوده و توقف نداشته باشد. انتظاری مطلوب است که در آن حرکت و تغییر باشد. این یعنی تبدیل شدن از حالی به حال دیگر که بهترین این حال ها همان  «أحسن الحال» است. اگر امروز من انتظار فرج مولایم(عج) را می کشم، امروز من باید با روز قبلم متفاوت باشد. اگر این تفاوت وجود داشت به سوی «أحسن الحال» حرکت کرده ام.

کارشناس مرکز تخصصی مهدویت تاکید کرد: «أحسن الحال» را از یک زاویه دیگر اینگونه نیز می توان دید که وقتی ما از خدا طلب می کنیم که حال مرا به احسن الحال تبدیل کند، این «بهترین حال» کدام است؟ ما «بهترین» را در چه می بینیم؟ «بهترین حال» گاهی در صفات فردی و شخصی دیده می شود و گاه در وضعیت مادی، اما هر یک از این دو را که مدنظر داشته باشیم بهترین آن را، در فصل و عصر ظهور می توان مشاهده کرد. اگر بهترین را در حالات فردی دنبال کنیم بهترین حال یعنی رفتن به سوی کمالات، یعنی رشد درونی و رشد معنوی، یعنی کمالات فردی.

دعای  تحویل سال، دعای فرج امام زمان(عج) است

حجت الاسلام حججی در ادامه ابراز کرد: بهترین و کامل ترین حالات انسانی را کجا می توان پیدا کرد؟ در انسان کامل. انسان کامل کیست؟ ولیّ خدا؛ ولیّ خدایی که در حال حاضر از درک حضور او محروم هستیم. بنابراین، ما منتظر آن هستیم که ولیّ خدا بیاید. پس اگر از خدا طلب «احسن الحال» داریم یعنی رسیدن به کمال معنوی را درخواست می کنیم، در واقع از خدا می خواهیم که انسان کامل را برای ما رخ بنمایاند. به عبارت دیگر، باید گفت «دعای  تحویل سال، دعای فرج امام زمان(عج) است» یعنی خدایا من و ما را به أحسن الحال نزدیک گردان! و أحسن الحال همان رسیدن به انسان کامل است. انسان کاملی که الگوی ما نیز است باید در منظر ما قرار داشته باشد تا زودتر بتوانیم به آن درجات کمال برسیم.

وی در ادامه تصریح کرد: پس وقتی می گوییم «یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ»؛ یعنی «اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج»؛ اگر از بُعد دیگر (یعنی بعد مادی) به أحسن الحال نگاه کنیم این درخواست چنین معنا می دهد که خدایا حال مرا از این حالی که اکنون در آن هستم بهتر فرما؛ وضعیت اجتماعی، وضعیت مالی، زندگی و سختی هایی که در حال حاضر دارم، همه را در نظر بگیر و بهتر از این را برای من رقم بزن. آسایش بیشتری به من ارزانی فرما؛ ولی همین برداشت مادی از أحسن الحال را نیز در عصر ظهور برای ما ترسیم کرده اند.

حججی در تبیین بیشتر این نوع نگاه و رویکرد مادی داشتن نسبت به مفهوم «أحسن الحال» گفت: در روایات بیان شده که در عصر ظهور و حضور حجت خدا و تشکیل حاکمیت الهی به دست ایشان، امکانات به قدری گسترش پیدا می کند که افراد، هیچ مستحقی نمی یابند تا زکات خود را به او بدهند. یعنی «فقر» از جامعه برداشته می شود و فقیری باقی نمی ماند که نیاز به زکات داشته باشد. بنابراین، بهترین حالات را (حتی با رویکرد مادی) در کجا می توان یافت؟ قطعا! در عصر حضور حجت خدا.

بهار حقیقی مردمان...

کارشناس مرکز تخصصی مهدویت ادامه داد: بنابراین، نگرش و چشم انداز دعای تحویل سال، عصر ظهور حجت الهی است. در یک نگاه و یک معنا تحوّل سال که بهار طبیعت است، باید به بهار انسان ها بازگشت داشته باشد. همانگونه که فصل بهار، ربیع طبیعت شناخته می شود امام زمان علیه السلام نیز به عنوان ربیع انسان ها شناخته می شود. آنجا که به ایشان اینگونه سلام می دهیم: «السلام علیک یا ربیع الانام؛ سلام بر تو که بهار مردمان.«

وی خاطرنشان کرد: اما چرا حضرت مهدی علیه السلام بهار مردمان است؟ چون وقتی حکومت آن حضرت(عج) تشکیل می شود و عدل الهی به دست آن بزرگوار(عج) تحقق پیدا می کند، تحولات شگرفی رخ می دهد. اگر بهار طبیعت اینگونه است که زمین و گیاهان و موجودات و... رویش مجدد و زندگی مجدد پیدا می کنند و زمین به ظاهر مرده، دوباره زنده می شود، با آمدن حجت الهی نیز جامعه انسانی شکوفا می شود. پس دعا برای أحسن الحال یعنی بارالها! دوران ظهور را به ما برسان!

حجت الاسلام حججی در پایان تاکید کرد: اما باید توجه داشته باشیم که در این مسیر دست روی دست گذاشتن یعنی تمسخر این دعا. چون دعا به تنهایی که ثمر ندارد باید حرکتی هم باشد. اگر می خواهیم تحولی ایجاد شود، باید انقلابی در درون خود ایجاد کنیم. از خودمان شروع کنیم؛ از جامعه اطرافمان شروع کنیم. این یعنی زمینه سازی ظهور. تحول را باید آغاز کرد تا به آن أحسن الحال رسید. امیدواریم که بهار طبیعت، شروعی برای احیای تفکر بهارگونه مهدوی در جامعه بشری به ویژه جامعه دینی مسلمانان باشد. 

1- افضل الاعمال انتظار الفرج.