حوزه تهران از قدیمی ترین حوزه‌های علمیه شیعه در تاریخ/ لزوم احیای هویت و ارتقای موقعیت حوزه تهران

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، نشست خبری کنگره ملی حوزه تهران به مناسبت دویستمین سالگرد تاسیس حوزه متاخر تهران با حضور آیت الله علی اکبر رشاد، رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران صبح امروز در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.

آیت الله رشاد در ابتدای این نشست با بیان اینکه حوزه تهران از قدیمی ترین حوزه‌های علمیه شیعه در تاریخ محسوب می شود، گفت: حوزه ری در قرن دوم تاسیس شد و شخصیت های بزرگی را تربیت کرد این در حالی است که در عهد غیبت صغری شیخ کلینی و شیخ صدوق اهل ری بوده و بسیاری از مفسران بزرگ مانند فخر رازی و قطب الدین رازی در تهران بودند.

وی با بیان اینکه در قرون اولیه اسلامی حوزه تهران در منطقه ری از قدیم فعال و پویا بوده، خاطرنشان کرد: حوزه تهران 200 سال پیش وقتی تهران به عنوان پایتخت معرفی می شود و شهر کوچک با جمعیتی محدود بوده، تاسیس می شود.

آیت الله رشاد با بیان اینکه حکومت قاجار با توجه به جمعیت کم و امکانات محدود تهران بنا را بر توسعه حوزه علمیه می گذارند، اظهار کرد: آنها، حکما و علمای سراسر کشور را به تهران دعوت کرده و به این ترتیب حکما و فقهای برجسته به تهران منتقل می شوند.

رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران با بیان اینکه با تربیت فقهای بزرگ، افزایش کرسی های درس و روی آوردن عناصر با استعداد به حوزه تهران این حوزه ارتقای کیفی پیدا می کند، تصریح کرد: در این راستا بیش از 120 مدرسه علمیه احداث شده و افراد فاضلی در فقه و حکمت در آن تربیت می شوند.

وی با اشاره به احداث مدارسی مانند سپهسالار که دارای ویژگی های خاص با معماری خاصی از جمله بیمارستان، گرمابه و محل هایی برای اجتماعات بوده، گفت: به رغم معماری شیعه اسلامی در دوره صفویه معماری حوزه ها در آن دوران به اوج خود می رسد به طوری که هنوز هم بعد از 400 سال برپا هستند.

آیت الله رشاد با بیان اینکه حوزه تهران در آن زمان به لحاظ فیزیک، معماری و فضا توسعه پیدا می کند، افزود: همچنین به لحاظ فکر و اندیشه و علم نیز توسعه پیدا کرده به طوری که تهران به شهر هزار حکیم معروف می شود.

رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران با بیان اینکه در طول حکومت قاجار علمای زیادی وارد مسایل سیاسی و اجتماعی می شوند، تصریح کرد: حوزه تهران در این مقطع زمانی پیشگام این مسئولیت می شود به طوری که نهضت تنباکو از حوزه تهران آغاز شده و به نتیجه می رسد.

وی با اشاره به پیشگامی حوزه تهران در انقلاب مشروطیت ادامه داد: این علمای حوزه تهران بودند که انقلاب مشروطیت را هدایت کرده و زمانی که انقلاب به انحراف رفت در مقابل آن مقاومت کردند.

آیت الله رشاد با بیان اینکه حوزه تهران دارای هویت های مختلفی در مقاطع زمانی بوده، تصریح کرد: علمای حوزه تهران در یک دوره به تدوین حدیث اهتمام داشته اند و مجامع حدیثی بزرگی را تدوین کردند.

رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران با اشاره به رونق بحث کلام در حوزه تهران اظهار کرد: در این راستا به تدریج اجتماعیات بزرگی در حوزه تهران برپا شده و حوزه هویت اجتماعی پیدا می کند به طوری که در دوره بعد مکتب تهران به وجود می‌آید و در طول یک قرن پابرجا بوده است.

وی ادامه داد: بسیاری از علما و فقها در مکتب تهران تربیت می شوند و می توان گفت مکتب قم فرزند مکتب تهران است.

آیت الله رشاد با بیان اینکه در حال حاضر مسئولان حوزه تهران درصددند تا هویت حوزه تهران را احیا کنند، خاطرنشان کرد: رویکرد معرفتی و رویکرد کارکردی و عملی که حوزه تهران داشت عبارت بود از فقه و فلسفه و اجتماعیات که در حال حاضر باید به ضمیمه نیازهای جهان امروز احیا شود.

رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران با بیان اینکه امروز عصر انقلاب اسلامی  و عصر مدرن و جهانی سازی و جنگ نرم است، ادامه داد: حوزه تهران با پیشینه تاریخی خود و در ظرف زمان عهد کنونی باید احیا شود که این از اصول راهبردی حوزه تهران می باشد.

وی با اشاره به احیای فقه و حکمت و اجتماعیات با نظر به اقتضائات زمانی افزود: برای این کار اقداماتی لازم است بنابراین کنگره ملی حوزه تهران طراحی شد.

آیت الله رشاد با بیان اینکه حوزه تهران دارای دوره های بسیاری است و دوره اخیرش از 200 سال پیش آغاز شده است، افزود: افتتاحیه این کنگره در بهار سال آینده آغاز شده و تا زمان برگزاری اختتامیه آن پیش نشست ها و جلسات مختلفی در سطح مدارس علمیه استان برگزار خواهد شد.

رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران با اشاره به طرح های تحقیقاتی و مطالعاتی در حاشیه این کنگره خاطرنشان کرد: تالیف یک اثر جامع در تاریخ حوزه تهران و رجال علمی حوزه با عنوان دانشنامه جامع حوزه تهران از جمله این برنامه هاست.

وی با اشاره به تاسیس برخی نهادهای مرتبط با حوزه در این ایام اظهار کرد: تاسیس مرکز مطالعات راهبردی حوزه، انجمن علمی حکمت و علوم عقلی، انجمن علمی فقه و اصول و انتشار فصلنامه علمی و پژوهشی در مورد حوزه از جمله این نهادها خواهد بود.

آیت الله رشاد با تاکید بر سازماندهی شبکه مدارس و تاسیس برخی نهادها مانند مرکز تربیت مدرس حوزه تصریح کرد: تاسیس 4 مدرسه جهت تدریس فقه نظام ساز و دیدار حوزه تهران با مقام معظم رهبری در سال آینده صورت خواهد گرفت.

رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران با اشاره به انتشار فراخوان این کنگره در 10 محور کلان و 50 محور فرعی تصریح کرد: پیشینه تاریخی حوزه تهران، مکتب فقهی تهران، مکتب حکمی تهران، سبک‌شناسی سیره علمای تهران، نقش حوزه در وقایع و مسایل فرهنگی و سیاسی دوره قاجار، نقش حوزه تهران در وقایع و مسایل فرهنگی و سیاسی دوره پهلوی، نقش حوزه تهران در وقایع و مسایل فرهنگی و سیاسی دوره جمهوری اسلامی ایران، مدارس حوزه تهران، علمای حوزه تهران و حوزه تهران و افق آینده از جمله محورهای این کنگره خواهد بود.

وی با اشاره به طرح احیای هویت و ارتقای موقعیت حوزه در این کنگره تاکید کرد: با وجود 75 مدرسه علمیه برادران و 75 مدرسه خواهران و 15 هزار طلبه خواهر و برادر و 1500 مدرس باید گفت مجموعه مدارس علمیه در چهارچوب یک نقشه واحد سازماندهی خواهند شد.