خبرگزاری شبستان-اصفهان: پنجم دی ماه، مصادف با زادروز بهرام بیضایی کارگردان سینما و تئاتر، نمایش‌نامه نویس، فیلمنامه نویس و پژوهشگر شهیر ایرانی است.
بهرام بیضایی در سال 1317 در خانواده ای ادیب از خطه کویری آران و بیدگل در شمالی ترین نقطه استان هنرپرور اصفهان دیده به جهان گشود و با پیشینه‌ای ادبی رشد و نمو یافت.
نیاکان بیضایی در ادبیات و شعر و شاعری این مرز و بوم ید بیضایی دارند و پیش از هر شغلی، شاعر پیشه و هنرمند بودند. پدر وی ذکایی بیضایی آرانی تعزیه‌خوان و عموی وی ادیب بیضایی آرانی و پدربزرگش ابن روح آرانی همگی دست‌اندرکار تعزیه و تنظیم متن برای تعزیه بوده‌اند؛ کما اینکه بهرام بیضایی استاد مسلم هنرهای نمایشی ایران نیز ید بیضایی در ادبیات نمایشی دارد.
به همین بهانه، در هفتاد و هشتمین سالروز تولد استاد بهرام بیضایی، چند تن از منسوبان وی را که از ادیبان و شعرای معاصر بوده اند معرفی می کنیم:
ملا محمدرضا بیضایی
جد و پدر بزرگ بهرام ، ملا محمدرضا بیضایی فرزند ملا محمد آرانی متخلص به « ابن روح » از شاعران و عارفان قرن چهاردهم هجری است. وی در سال 1265 هجری قمری در آران و بیدگل دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتی و علوم ادبی را نزد پدر شاعر و سخنورش ملا محمد آرانی متخلص به «روح الامین» فرا گرفت .
ملا محمدرضا مانند پدرش در آران مکتب خانه داشته و در سرودن انواع قالب های شعری بویژه قصیده های مدحی و مرثیه طبع ازمایی نموده و دیوان اشعارش بیشتر در مراثی اهل بیت است.
این شاعر فاضل در ظهر جمعه 13 ذی حجه سال 1328 قمری در سن 63 سالگی دارفانی را وداع گفت و در صحن امامزاده هلال بن علی(ع) آران و بیدگل مدفون شد.
میرزا نعمت الله بیضایی
پدر بهرام بیضایی، میرزا نعمت الله بیضایی متخلص به ذکایی شاعر و نویسنده پارسی‌گویِ قرن چهاردهم خوشیدی است. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش آران و بیدگل و تهران گذراند.
در اوان جوانی، خدمت در ادارۀ ثبت اسناد و املاک کشور را انتخاب کرد و در خلال آن در رشته حقوق موفق به اخذ درجه لیسانس شد و تا سال ۱۳۴۲ش در این اداره فعالیت می کرد. وی که شاعری با ذوق و نکته‌سنج و شعرشناس بود ، در سال ۱۳۲۲ هجری شمسی انجمن ادبی تهران را تأسیس کرد و این انجمن تا سال ۱۳۵۷ش هفته‌ای یکبار در منزلش تشکیل می‌شد.
او همچنین به دعوت انجمن ادبی فرهنگستان یکم به ریاست ملک‌الشّعرای بهار، از نبمه سال ۱۳۲۶ در جلسات هفتگی این انجمن شرکت می‌جست.
از جمله آثار میرزا نعمت الله می توان به کتاب های تذکرۀ خوان نعمت، نقد‌الشعراء،طلیعهٔ آثار انجمن ادبی تهران، ید بیضا، علم بدیع،حقوق بین‌الملل،عروض و قافیه، قصص‌الشعراء و زندگی میرعزای کاشانی اشاره کرد.
ادیب بیضایی آرانی
استاد سخن میرزا علی محمد متخلص به ادیب بیضایی آرانی عموی بهرام بیضایی در سال 1260 هجری شمسی در آران متولد شد. وی خواندن و نوشتن فارسی و خواندن قرآن را نزد پدرش و مقدمات فقه و اصول را نزد ملا محمدباقر آرانی آموخت؛ سپس به مدرسه سلطانی کاشان رفت و در درس میرزا فخرالدین نراقی دانش‌آموزی کرد.
ادیب بیضایی سپس به تهران مهاجرت کرد و در آنجا با اکثر بزرگان ادب و شعرای هم عصر خود مانند سعید نفیسی و ملک‌الشعرای بهار و میرزا حسن خان وثوق‌الدوله مکاتبه، مراوده و دوستی داشت.
این شاعر معاصر، از همان اوایل جوانی شعر می‌سرود و تلخص خود را شاهر نامیده بود، ولی بعداً به سفارش استادش ملا محمدباقر آرانی تخلص بیضایی را برگزید.
او در گفتن انواع شعر توانا بوده، ولی در سرودن ماده تاریخ و قصیده بسیار هنرمند بوده است. بخشی از دیوان بیست هزار بیتی او تحت عنوان دیوان ادیب بیضایی با اهتمام فرزندش پرتو بیضایی آرانی و کمک برادرش میرزا نعمت‌الله ذکایی آرانی در سال ۱۳۲۸ در تهران به چاپ رسید.
ملک‌الشعرای بهار در قصیده‌ای از ادیب بیضایی به نیکی یاد کرده و درجه شاعری وی را ستوده است. تسدیس قصیده ایوان مداین خاقانی سرده ادیب بیضایی در سال ۱۳۰۵ خورشیدی به مسابقه گذاشته شد که در میان نام‌آوران ادب فارسی آن زمان، رتبه اول را به دست آورد.
ادیب بیضایی در سال 1312 هجری شمسی دیده از جهان فروبست و در قبرستان قدمگاه کاشان به خاک سپرده شد.
پرتو بیضایی، فرزند ادیب نیز از شاعران ونویسندگان معاصر بوده و کتاب های کاشانه دانش، تلخیص تاریخ گیتی گشای زند، تاریخ ورزش باستان و مقالات تحقیقی و ادبی در مجلات یغما، ارمغان، یادگار و تصحیح و تحشیه و مقدمه بر دیوان های ادیب بیضایی، کلیم کاشانی، قصاب کاشی، صباحی بیدگلی از آثار اوست.
میرزا یحیی بیضایی آرانی
میرزا یحیی بیضایی آرانی فرزند ملا محمدرضا و برادر ادیب بیضایی، یکی از مرثیه سرایان خوش ذوق بوده است.
نظر شما